Giám sát là một trong hai chức năng quan trọng của HĐND. Thông qua công tác giám sát để kiểm chứng tính đúng đắn, sự phù hợp các quy định của pháp luật đã và đang thực hiện trong cuộc sống và những chủ trương, biện pháp mà HĐND đã quyết nghị. Đồng thời, giúp chúng ta phát hiện những khó khăn, vướng mắc và có giải pháp tháo gỡ kịp thời để thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Thông qua công tác thẩm tra đi đến quyết định các vấn đề một cách chính xác, đảm bảo các nghị quyết ban hành sát với thực tiễn, phù hợp với tâm tư, nguyên vọng của cử tri.
Xác định được tầm quan trọng của công tác giám sát nên từ đầu nhiệm kỳ đến nay (từ năm 2011 đến kỳ họp thứ 7, HĐND tỉnh khoá XII), Ban Kinh tế và Ngân sách (BKT&NS) HĐND tỉnh luôn coi trọng công tác giám sát trong các hoạt động thuộc lĩnh vực kinh tế. Mặc dù đội ngũ cán bộ còn ít (có 9 người, trong đó có 1 trưởng ban chuyên trách, 6 thành viên không chuyên trách, 2 chuyên viên giúp việc), lĩnh vực giám sát rộng (theo quy định, Ban có nhiệm vụ liên quan đến 5 lĩnh vực chính: kinh tế, ngân sách, khoa học, công nghệ, tài nguyên và môi trường; riêng lĩnh vực kinh tế đã liên quan đến rất nhiều sở, ban ngành vì ngành nào cũng liên quan đến kinh tế ). Với đội ngũ cán bộ như vậy, so với các đơn vị sở, ngành liên quan thì việc bao quát, thực hiện tốt nhiệm vụ được giao là cả một vấn đề.
Để thực hiện tốt nhiệm vụ, trong khi con người ít, khối lượng công việc lớn, đòi hỏi Ban phải lựa chọn những vấn đề bức xúc, cử tri quan tâm khi đưa vào kế hoạch giám sát hàng năm. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Ban đã tiến hành 16 cuộc giám sát 21 cuộc khảo sát tại các sở, ngành, địa phương, nội dung tập trung chủ yếu là: việc thực hiện việc đầu tư xây dựng các dự án, công trình thực hiện từ vốn ngân sách năm 2012 cho ngành Giáo dục; việc thu, chi học phí cấp mầm non, THCS,THPT; khảo sát tiến độ thực hiện đường 264 từ Đại Từ đi Định Hóa; khảo sát việc đầu tư xây dựng cơ sở công nghệ nhân giống cây trồng bằng nuôi cấy mô tế bào tại tỉnh Thái Nguyên; đầu tư trang thiết bị kỹ thuật nâng cao năng lực quản lý Nhà nước về tiêu chuẩn đo lường chất lượng và an toàn bức xạ hạt nhân trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên; Khảo sát dự án Đầu tư hệ thống giao ban điện tử đa phương tiện giữa UBND tỉnh Thái Nguyên và các đơn vị trực thuộc; khảo sát việc phân bổ xi măng phục vụ xây dựng nông thôn mới...
Theo ông Nguyễn Văn Mùi, Trưởng Ban KT&NS HĐND tỉnh khoá XII cho biết: Trong Kỳ họp thứ 6, để có thêm thông tin cho đại biểu thảo luận, xem xét quyết định một số nghị quyết quan trọng như: Nghị quyết về ưu đãi đầu tư đối với Dự án Tổ hợp công nghệ cao Samsung Thái Nguyên và Dự án sản xuất các bộ vi xử lý và mạch tích hợp của Công ty Samsung Electro-Mechanics Co., Ltd và 2 dự án công nghệ cao của 2 công ty con thuộc Tập đoàn Samsung tại Khu Công nghiệp Yên Bình, tỉnh Thái Nguyên, Ban đã chủ động làm việc với các Ban KT&NS HĐND các tỉnh Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hải Dương để tìm hiểu thêm về ưu đãi đầu tư đối với dự án trên. Hoặc qua nắm thông tin ở cơ sở cho thấy, hoạt động của nhiều hợp tác xã (HTX), Tổ hợp tác còn yếu kém kéo dài; tỉ lệ đóng góp vào GDP của tỉnh chưa tương xứng với tiềm năng. Đặc biệt, việc thực hiện tiêu chí số 13 về hình thức tổ chức trong Chương trình xây dựng nông thôn mới, đến nay vẫn còn 35/143 xã chưa có HTX hoặc tổ hợp tác. Trong 35 xã điểm xây dựng nông thôn mới, hiện còn 3 xã chưa có HTX và tổ hợp tác. Một trong những tiêu chí khó đạt trong Chương trình xây dựng nông thôn mới đó là tiêu chí về môi trường (trong 35 xã điểm mới chỉ có 1 HTX về vệ sinh môi trường)…
Nhằm tháo gỡ vướng mắc trên, Ban đã thực hiện giám sát tại Liên minh HTX tỉnh và HTX Chế biến lâm sản và Dịch vụ thương mại Phấn Mễ. Qua đó, đề xuất với UBND tỉnh và các ngành cần tập trung chỉ đạo, triển khai, thực hiện nghiêm các Kết luận, chỉ thị, nghị quyết về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh. Có biện pháp tháo gỡ khó khăn kịp thời nhằm khuyến khích, tạo điều kiện để giúp các tổ chức kinh tế tập thể khắc phục những hạn chế, yếu kém, nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX và Tổ hợp tác. Đồng thời, đề nghị Liên minh HTX tỉnh cần quan tâm phối hợp với các ngành chuyên môn, động viên khuyến khích các HTX nhằm thực hiện tiêu chí số 13 gắn với tiêu chí về môi trường…
Có thể nói, thông qua hoạt động giám sát (trong đó trọng tâm là giám sát qua văn bản pháp luật, giám sát tại các đơn vị, ngành, địa phương..), Ban KT&NS đã góp phần không nhỏ vào việc cung cấp thông tin cho các đại biểu tại các kỳ họp một cách đầy đủ, chính sác. Cũng qua công tác giám sát đã góp phần tích cực trong việc kịp thời nhắc nhở, chấn chỉnh và tạo điều kiện cho các đối tượng được giám sát hoàn thành nhiệm vụ; các cơ quan chức năng của tỉnh đẩy mạnh công tác quản lý nhà nước. Đặc biệt, tham mưu cho Thường trực HĐND tỉnh tổ chức các kỳ họp đạt chất lượng cao, đưa ra các quyết định phù hợp đối với các vấn đề quan trọng về phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Do vậy, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, HĐND tỉnh đã bàn, thảo luận và ban hành 82 nghị quyết, trong đó có 34 nghị quyết chuyên đề về những vấn đề liên quan đến điều hành phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng của địa phương. Đồng thời, tiến hành 16 cuộc giám sát và 21 cuộc khảo sát tại các sở, ngành và các địa phương. Ngoài ra, Ban còn tham mưu thẩm định 73 văn bản của UBND tỉnh gửi đến Thường trực HĐND tỉnh với các nội dung liên quan đến lĩnh vực kinh tế, ngân sách khi được Thường trực HĐND tỉnh phân công. Các kiến nghị, đề xuất sau giám sát cơ bản phản ánh đầy đủ, kịp thời các vấn đề tồn tại và phát sinh trong việc thực hiện pháp luật của nhà nước, nghị quyết của HĐND và phù hợp với nguyện vọng của cử tri. Hầu hết kiến nghị của Ban trong các báo cáo giám sát đều được UBND tỉnh chỉ đạo giải quyết kịp thời, dứt điểm. Từ đó đã góp phần giải quyết tốt những vướng mắc, tồn tại, bức xúc tại cơ sở; thực hiện tốt các chỉ tiêu kinh tế Nghị quyết HĐND tỉnh đề ra hàng năm.