Lắng đọng giá trị văn hóa trà Việt tại Tân Cương

Việt Nam hiện có hơn 40 tỉnh, thành phố trồng chè, tính cả chè trung du và chè cổ thụ thì cả nước có gần 80 vùng chè. Đối với Thái Nguyên, chè được xác định là cây trồng chủ lực. Nhằm bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa và đưa thương hiệu trà Thái Nguyên ngày một vươn xa, Liên minh Hợp tác xã (HTX) tỉnh Thái Nguyên tổ chức Chương trình văn hóa trà Việt.

Những người yêu trà và hiểu về trà chắc hẳn đã ít nhất một lần nghe đến câu nói: “Nhất thủy, nhì trà, tam pha, tứ ấm, ngũ quần anh”. Đó là năm yếu tố quan trọng mà người thưởng thức trà cần lưu tâm để có được một ấm trà ngon trọn vẹn. Đây cũng là nét văn hóa thưởng trà truyền thống mà ông cha ta đã giữ gìn qua bao đời. Trong nghệ thuật thưởng trà, bên cạnh trà ngon, kỹ thuật pha trà điệu nghệ thì dụng cụ pha trà (trà cụ) là yếu tố quan trọng làm nên giá trị của nghệ thuật tinh tế này.

Cũng tại Chương trình, các “nhà trà” ở Thái Nguyên còn được một số nghệ nhân chia sẻ về tư duy làm trà nâng cao giá trị kinh tế. Thuộc thế hệ 8X nhưng đã có hơn 20 năm nghiên cứu về trà của nhiều quốc gia trên thế giới và bước đầu thành công trên hành trình đưa trà cổ Shan Tuyết Suối Giàng (Yên Bái) xuống núi, vươn tầm thế giới, nghệ nhân trà Đào Đức Hiếu nhận định: Thái Nguyên có lợi thế là vùng chè lớn nhất cả nước và người dân có kinh nghiệm làm chè. Tuy nhiên, trà của Thái Nguyên cũng như đa số các tỉnh, thành phố chủ yếu bán thô nên giá trị chưa cao. Vì thế, người dân cần thay đổi tư duy làm trà kiểu mới.

Chia sẻ về tư duy làm trà kiểu mới, nghệ nhân Đào Đức Hiếu dẫn chứng câu chuyện bánh trà - “Thập Trà Long Đỉnh” đã được bán đấu giá 30 triệu đồng/một bánh trà 357g. Đây chính là sản phẩm được nghệ nhân Hiếu và những người làm trà vận dụng tư duy làm trà kiểu mới, đó là “tôi bán chè mà ông nội tôi làm và tôi làm chè cho cháu nội tôi bán”. Điều này có nghĩa là sản phẩm trà không bị giới hạn về thời gian sử dụng mà càng để lâu trà uống càng ngon, thậm chí còn trở thành dược liệu.

Không chỉ chất lượng, sản phẩm trà phải có câu chuyện. Giống như tên gọi bánh trà “Thập Trà Long Đỉnh” là để gợi nhớ đến vẻ đẹp hoang sơ và hương vị tinh khiết của lá chè được trồng tại 10 đỉnh núi trà nổi tiếng nhất Việt Nam. Điều đáng nói, kể từ khi ra mắt sản phẩm này vào năm 2024, nghệ nhân Đào Đức Hiếu chỉ sản xuất 126 bánh trà bán ra thị trường.

Đây chính là cách anh định vị thương hiệu - không “chạy” theo số lượng mà mỗi người chỉ được mua một bánh trà và chỉ bán cho người nào thực sự có hiểu biết về giá trị của trà. Với cách làm đó, nghệ nhân trà Đào Đức Hiếu ấp ủ sứ mệnh sẽ nâng giá bánh trà từ 300 triệu đồng/kg lên 1 tỷ đồng/kg trong thời gian tới...

Thời gian qua, cùng với sự quan tâm của các ngành chức năng, chính quyền địa phương, các sản phẩm từ cây chè trong tỉnh Thái Nguyên cũng dần khẳng định vị thế. Toàn tỉnh có hàng chục sản phẩm đã được chứng nhận đạt từ 3 sao OCOP, trong đó sản phẩm chè Tôm nõn của HTX chè Hảo Đạt đã đạt OCOP 5 sao cấp Quốc gia. Hay như tại Lễ hội Trà Đại Từ năm Giáp Thìn 2024, các sản phẩm đoạt giải trong phần thi Bàn tay vàng chế biến chè được đấu giá 252 triệu đồng.

Mặc dù những con số này còn khiêm tốn, song cũng cho thấy chính quyền địa phương cũng như các HTX, người làm chè đã quan tâm đến việc làm thế nào để sản phẩm trà được định giá, nâng tầm hơn trên thị trường.