Giảm nghèo ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Trên địa bàn Thái Nguyên có 7 dân tộc thiểu số cùng chung sống là Tày, Nùng, Dao, Sán Dìu, Sán Chay, Hoa, Mông và đang định cư tại gần 500 xóm, bản với dân số khoảng 20 vạn người. Qua khảo sát của các cơ quan chức năng hiện còn trên 5.200 hộ là đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) thuộc diện nghèo cần được giúp đỡ về nhiều mặt…

Đặc thù chung của người dân tộc thiểu số trong tỉnh là định cư trên các thôn bản ở vùng sâu, vùng xa nên hệ thống công trình kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội như: đường giao thông, điện lưới, kênh mương… thiếu hoặc chưa được xây dựng. Ở một số nơi người dân tộc thiểu số sống giữa rừng núi nhưng lại thiếu đất sản xuất. Cùng với đó là trình độ dân trí của đồng bào dân tộc thiểu số chưa cao nên việc áp dụng khoa học kỹ thuật mới vào sản xuất, sinh hoạt còn ở mức độ. Các điều kiện tự nhiên, xã hội đều chưa thuận lợi nên việc xoá đói giảm nghèo ở vùng đồng bào DTTS gặp nhiều khó khăn, thiếu tính ổn định so với các vùng nông thôn khác trong tỉnh.

Để từng bước tạo sự phát triển đồng đều, ổn định cho người dân ở vùng đồng bào DTTS, nhiều năm qua, các cơ quan chức năng của tỉnh đã triển khai đồng bộ những chính sách đãi ngộ của Trung ương đối với đồng bào DTTS như: Thực hiện Chương trình 135, Chương trình 134 của Chính phủ. Từ nguồn vốn của Chương trình 135 đã có hàng trăm công trình kết cấu hạ tầng như điện, đường, trường, trạm được xây dựng tại các xã đặc biệt khó khăn trong tỉnh và đồng bào DTTS đã được hưởng lợi từ các công trình phúc lợi này. Đặc biệt là thực hiện Quyết định 134 của Chính phủ, từ năm 2006 đến nay Thái Nguyên đã được đầu tư gần gần 100 tỷ đồng để hỗ trợ trực tiếp cho đồng bào DTTS trên địa bàn: 4.201 hộ đồng bào thiểu số được hỗ trợ làm nhà ở; 3.867 hộ được hỗ trợ xây dựng công nước sinh hoạt, 253 hộ được hỗ trợ đất ở, đất sản xuất… Ngoài ra, các hộ đồng bào DTTS còn hưởng lợi từ các chương trình, đề án của tỉnh về chăm sóc sức khoẻ, giáo dục đào tạo, dân số kế hoạch hóa gia đình; định canh, định cư; vay vốn tín dụng ưu đãi; trợ giá, trợ cước…

Thực hiện các hoạt động nêu trên và cộng thêm sự nỗ lực của từng gia đình, cộng đồng người dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh nên tỷ lệ hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo ở các xã đặc biệt khó khăn đã giảm từ 49,76% (năm 2006) xuồng còn gần 40% (năm 2009). Nhiều xóm, bản có đông người DTTS sinh sống đã trở thành các khu dân cư điển hình như: Bản Eng (Phú Lương); Bản Giáo (Định Hóa); xóm Lát Đá (T.X Sông Công)... Cùng với các tập thể tiên tiến trong công tác giảm nghèo đã xuất hiện nhiều gia đình là người DTTS nghèo biết tận dụng tiềm năng, thế mạnh của địa phương để vươn lên ổn định cuộc sống như: Chị Nông Thị Lịch, dân tộc Nùng ở thị trấn Trại Cau (Đồng Hỷ); anh Nguyễn Quốc Xứng, dân tộc Tày ở xã Ôn Lương (Phú Lương), anh Lê Quang Định, dân tộc Ngái ở xã Tân Cương (T.P Thái Nguyên)… Chị Đàm Thị Huân, dân tộc Nùng ở xóm Soi Chè, xã Tiên Hội (Đại Từ) cho biết: “Nhà nước đầu tư làm đường, công trình thuỷ lợi, cho vay vốn lãi suất thấp và hỗ trợ bà con cây trồng, vật nuôi giống mới nên nhiều hộ trong xóm đã trồng thêm được chè, nuôi nhiều gia súc, gia cầm. Gia đình nào cũng có nguồn thu nhập nên trong xóm không còn hộ đói, số hộ nghèo cũng giảm dần…”.

Công tác giảm nghèo ở vùng đồng bào thiểu số thời gian qua đã có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần tạo sự ổn định xã hội trên địa bàn tỉnh và đồng bào DTTS đã vững tin vào đường lối lãnh đạo của Đảng, chính sách pháp của Nhà nước. Tuy nhiên, trong thực tế việc giảm nghèo ở vùng đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều tồn tại cần sớm được giải quyết như: Nguồn lực đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng để phục vụ cho cộng đồng người DTTS đã thực hiện nhưng chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển; kinh phí để giải quyết các vấn đề về dân số, dân trí, văn hoá, giáo dục ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số chưa được quan tâm đúng mức và thường xuyên… Các vấn đề nêu trên đối với 13 xóm của đồng dân tộc Mông còn yếu, thiếu hơn nhiều, trong khi bà con định cư trên núi cao, tập tục canh tác, sinh hoạt lạc hậu nên không có cơ hội phát triển (tỷ lệ hộ nghèo ở bản người Mông lên tới trên 80%). Đồng chí Lê Ngọc Liên, Trưởng phòng Bảo trợ Xã hội (Sở Lao động - Thương binh và Xã hội) cho biết: “Tỷ lệ hộ nghèo là người dân tộc thiểu số giảm hàng năm thấp hơn so với tỷ lệ bình quân chung của tỉnh và nguy cơ tái nghèo cao. Qua một số đợt khảo sát, chúng tôi thấy các điều kiện hỗ trợ gián tiếp cho nghèo ở vùng đồng bào DTTS chưa nhiều và không đồng đều nên dẫn đến tốc độ giảm nghèo còn chênh lệch giữa các vùng miền, địa phương”.

Nâng cao mức sống cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh là việc làm ý nghĩa, thiết thực nhưng để thực hiện nhanh, hiệu quả vấn đề này cần có các giải pháp đồng bộ, tích cực hơn nữa. Xét về tính cấp bách, việc xóa đói, giảm nghèo cho đồng bào DTTS nên tiên phong thực hiện  để tạo đà cho việc giải quyết các vấn đề xã hội khác.