Vướng mắc trong thực hiện quyết toán thuế thu nhập cá nhân

Những ngày này, cán bộ, công chức của các bộ phận liên quan như Phòng Quản lý thuế thu nhập cá nhân (TTNCN), bộ phận “một cửa”, Tin học; Kê khai quyết toán thuế (Cục Thuế tỉnh); Tuyên truyền hỗ trợ thuế luôn căng thẳng bởi họ đang tập trung cao độ cho công tác quyết toán thuế thu nhập cá nhân (TNCN).

Làm việc tại Phòng Quản lý thuế TNCN chúng tôi được chứng kiến các anh, chị ở đây vừa kiểm tra các hồ sơ quyết toán thuế (HSQTT) trên phần mềm, vừa phải liên tục nghe, trả lời điện thoại của các đơn vị để giải đáp những vướng mắc khi các đối tượng nộp thuế cần.

Anh Đào Minh Tuấn, Trưởng Phòng Quản lý thuế TNCN cho biết: Mặc dù ngành Thuế đã tổ chức tập huấn công tác quyết toán thuế TNCN cho các đơn vị chi trả từ tháng 3/2010 và có tới 98% số đơn vị, doanh nghiệp (ĐV, DN) tham gia; bên cạnh đó, Cục Thuế liên tục nhắc nhở các ĐV, DN bằng nhiều biện pháp như gọi điện, theo đường công văn, song, việc thực hiện của các đơn vị, doanh nghiệp còn rất chậm. Đến 15/5, Cục Thuế mới nhận được 20 bộ HSQTT, trên tổng số 417 ĐV, DN đã được tập huấn. Từ ngày 25/5 đến 1/6 các ĐV, DN mới tập trung nộp đông; cao điểm là ngày 1/6, Cục Thuế nhận tới 104 bộ HSQTT (vì theo quy định, đến 31/5 hết hạn gửi HSQTT)). Do bị “dồn toa” nên gây áp lực rất lớn cho cán bộ thuế. Cán bộ ở những bộ phận liên quan phải làm cả ngày nghỉ, làm quá giờ để tiếp nhận, xử lý hồ sơ. Bộ phận Tin học liên tục phải xử lý đường truyền do bị nghẽn mạch, do vi rút phá hỏng.  Tuy đã hết hạn nộp hồ sơ, nhưng đến hết ngày 1/6 cơ quan thuế mới nhận được 305 bộ hồ sơ/417 ĐV, DN, trong đó các đơn vị khối hành chính sự nghiệp thực hiện còn thấp với 15/40 đơn vị (chiếm 37%); các doanh nghiệp thực hiện tốt hơn với 290/377 doanh nghiệp kê khai tính thuế (chiếm 77%).

Tình hình trên không chỉ phản ánh ở riêng Cục Thuế tỉnh mà ở các chi cục cũng như vậy. Chậm trễ trên là do một số nguyên nhân: Thứ nhất, nhận thức của một số lãnh đạo, kế toán các cơ quan, đơn vị hành chính sự nghiệp chưa tốt về vấn đề thực hiện kê khai thuế TNCN vì họ cho rằng, thu nhập của các cá nhân trong đơn vị còn thấp nên chưa đến mức phải kê khai nộp thuế. Hoặc có cơ quan, kế toán được tập huấn về không báo cáo lại với lãnh đạo nên lãnh đạo không có sự đôn đốc chỉ đạo sát sao cũng gây nên chậm chễ hoặc không thực hiện. Thứ hai, đáng lẽ công tác cấp mã số thuế (MST) là yêu cầu bắt buộc và phải được làm thường xuyên, đã triển khai từ năm 2009 nhưng nhiều đơn vị đã được tập huấn cũng không thực hiện. Khi các đối tượng cần truy cập vào phần mềm hỗ trợ kê khai thuế, theo hướng dẫn chỉ cần có Chứng minh thư nhân dân (CMT) hoặc sổ Hộ khẩu gia đình là có thể truy cập được, nhưng do lỗi phần mềm máy tính nên đòi hỏi phải có MST, muốn cấp được MST lại phải có CMT. Lúc đó, những cá nhân chưa có MST hoặc CMT mới tiến hành lập MST và làm CMT. Việc lập MST lại trùng vào thời điểm tiếp nhận HSQTT, cộng thêm những nguyên nhân khách quan như mất điện, nghẽn mạng đã gây lên quá tải và chậm trễ (trước đây việc cấp MST chỉ trong 1 đến 2 ngày, nay phải lên đến hàng tuần). Những ĐV,DN còn lại chưa nộp được HSQTT đều do làm sai sót phải làm lại hoặc không thực hiện kê khai quyết toán. Đó là chưa kể trong quá trình xử lý, phòng chức năng phải rà soát, đối chiếu để phát hiện sai sót và có biện pháp phân loại xử lý. Trong đó sai sót lớn nhất của các ĐV, DN là kê khai có sự chênh lệch lớn giữa số thực nộp và số quyết toán. Nguyên nhân cũng là do kế toán đơn vị chưa kê khai tất cả số lao động được cơ quan chi trả (kể cả biên chế, hợp đồng ngắn, dài hạn); hoặc không thực hiện “tích” đầy đủ những cá nhân   cho phép uỷ quyền cho đơn vị chi trả…

Để giải quyết những vướng mắc nêu trên, trong đó có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan, về phía cơ quan Thuế đang chỉ đạo rà soát lại những đơn vị đã thông báo, đôn đốc nộp HSQTT trong thời gian ngắn nhất; đẩy nhanh tiến độ cấp MST; khắc phục tình trạng trục trặc đường truyền nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế. Tuy nhiên, về phía các đơn vị, doanh nghiệp cần nâng cao nhận thức về trách nhiệm, nghĩa vụ của mình đối với công tác thuế để có sự đôn đốc, chỉ đạo, thực hiện nghiêm túc theo đúng tiến độ, không nên để “nước đến chân mới nhảy” sẽ gây áp lực lớn cho cơ quan Thuế và kéo theo sai sót nhầm lẫn dẫn đến chậm trễ từ công đoạn này đến công đoạn khác như đã nêu ở trên.