Xây dựng nền báo chí ngày càng chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại

Nhân kỷ niệm 98 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, trả lời phỏng vấn của TTXVN, đánh giá cao vai trò của báo chí trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đồng thời ghi nhận, biểu dương hệ thống báo chí cả nước trong nửa đầu nhiệm kỳ Khóa XIII của Đảng đã nỗ lực vượt bậc để vượt qua thách thức “kép” từ chính nội tại cũng như khó khăn chung của nền kinh tế, linh hoạt thích ứng, đổi mới sáng tạo và tiếp tục hoàn thành tốt sứ mệnh của mình.

Nhiệm kỳ Đại hội XIII đã qua một nửa chặng đường, đồng chí đánh giá như thế nào về vai trò của báo chí trong việc triển khai Nghị quyết của Đảng vào cuộc sống?

Bước vào nhiệm kỳ Khóa XIII, đất nước chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch COVID-19; tình hình khu vực và thế giới diễn biến mau lẹ, khó đoán định; sự phát triển của công nghệ số tác động sâu sắc đến hoạt động báo chí, đòi hỏi sự đổi mới cả về nội dung và phương thức hoạt động.

Trước thách thức “kép” từ chính nội tại cũng như khó khăn chung của nền kinh tế, báo chí đã có sự chuyển đổi mạnh mẽ, nỗ lực vượt bậc, linh hoạt thích ứng và tiếp tục hoàn thành tốt sứ mệnh của mình, đóng góp trực tiếp, quan trọng vào việc quán triệt, tuyên truyền, nghiên cứu, học tập, tổ chức triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và những kết quả cơ bản, toàn diện trên các lĩnh vực kể từ đầu nhiệm Đại hội XIII của Đảng đến nay.

Hơn hai năm qua, các cơ quan báo chí đã tập trung tuyên truyền đưa Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng vào cuộc sống với nhiều hình thức sinh động, phong phú. Các chuyên mục, chương trình được đầu tư công phu với nhiều bài viết sâu sắc, thuyết phục đã thường xuyên thông tin, tuyên truyền về quan điểm, chủ trương, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại và công tác xây dựng Đảng nhiệm kỳ 2021-2026. Chú trọng tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân tham gia xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, hoạt động hiệu lực, hiệu quả…

Báo chí đã phản ánh kịp thời, toàn diện việc triển khai Nghị quyết trong toàn Đảng và tới các tầng lớp nhân dân trong nước và đồng bào ta ở nước ngoài. Các cơ quan báo chí ở Trung ương và địa phương thường xuyên có các bài viết về chương trình hành động của các cấp, các ngành về thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; phản ánh không khí tổ chức học tập, quán triệt Nghị quyết ở các tổ chức đảng.

Từ kết quả công tác tuyên truyền của các cơ quan báo chí, cán bộ, đảng viên và nhân dân đã kịp thời nắm bắt được những thông tin chính thống, cơ bản về Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; góp phần quan trọng tạo niềm tin, sự đồng thuận, phát huy tinh thần yêu nước, đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường vượt qua khó khăn, thử thách, thực hiện có hiệu quả mục tiêu phát triển.

Cùng với việc quán triệt, triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, các cơ quan báo chí cũng thường xuyên đẩy mạnh việc tuyên truyền phổ biến các nghị quyết của Trung ương, Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội, phát huy nguồn lực văn hóa, con người, xây dựng và hoàn thiện thể chế, luật pháp, chính sách, bảo đảm quốc phòng an ninh, tăng cường hoạt động đối ngoại… động viên cán bộ, đảng viên, nhân dân chung sức, đồng lòng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc như mục tiêu Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã đề ra.

Không chỉ làm tốt công tác thông tin tuyên truyền, trên bình diện thực tế, báo chí đã phát huy vai trò xung kích, mở đường, sẻ chia và cộng đồng trách nhiệm để ngăn chặn đại dịch COVID-19, phục hồi và phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội; góp phần lan tỏa năng lượng tích cực trong xã hội, biểu dương, nhân rộng những tấm gương người tốt, việc tốt, những mô hình hay, cách làm hiệu quả; đồng thời tích cực tham gia đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác sắc bén trước những thông tin xấu độc, xuyên tạc, thù địch, góp phần ổn định xã hội, củng cố, tăng niềm tin trong nhân dân.

Nhìn lại nửa nhiệm kỳ qua, báo chí cách mạng Việt Nam ngày càng thể hiện rõ tính định hướng, đề cao sứ mệnh, trách nhiệm và nâng cao hiệu quả hoạt động, từng bước khẳng định tính chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại, đóng góp rất quan trọng vào thành tựu chung của đất nước, dân tộc.

Trước yêu cầu mới của kỷ nguyên số, “báo chí kiến tạo”, “báo chí giải pháp” đang trở thành xu hướng tất yếu. Những mô hình báo chí này sẽ đóng góp như thế nào vào việc xây dựng nền báo chí cách mạng Việt Nam chuyên nghiệp, hiện đại và hiệu quả, thưa đồng chí?

Trong xu thế chuyển đổi số, báo chí đã không ngừng đổi mới, sáng tạo, linh hoạt, hiệu quả, đẩy mạnh ứng dụng và làm chủ công nghệ truyền thông hiện đại với sự ra đời nhiều chương trình, sản phẩm mới, lan tỏa sâu rộng trên các nền tảng số, có hiệu ứng tốt trong xã hội, được cán bộ, đảng viên và nhân dân đón nhận.

Không chỉ truyền tải thông tin kịp thời, báo chí đang ngày càng thực hiện tốt hơn chức năng giám sát và phản biện xã hội, kiến tạo, đề xuất giải pháp cho những vấn đề quan trọng của đất nước, cho các cấp, các ngành, các địa phương.

Đứng trước những yêu cầu nhiệm vụ mới, hướng đến một nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại như Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã đặt ra, các cơ quan báo chí, người làm báo cần quán triệt thật sâu sắc và làm tốt một số nội dung sau:

Thứ nhất, phải tiếp tục làm tốt hơn nữa chức năng định hướng tư tưởng, xây dựng và bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, luôn bám sát, đồng hành, đóng góp tích cực vào việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu nhiệm vụ của Đảng, của đất nước; phát huy, tôn vinh những giá trị cốt lõi của dân tộc, khơi dậy tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cường, tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc, chung sức, đồng lòng để hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Thứ hai, báo chí phải là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân, tuyên truyền, hướng dẫn, cổ vũ nhân dân thực hiện chủ trương, quan điểm đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Đồng thời báo chí phải thực sự là diễn đàn tin cậy của nhân dân, phát huy dân chủ để nhân dân tham gia bày tỏ chính kiến, tâm tư, nguyện vọng, tham gia giám sát, phản biện xã hội, cũng như là diễn đàn để nhân dân tham gia các công việc của đất nước.

Thứ ba, tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, tăng cường ứng dụng công nghệ mới, kỹ thuật mới; xây dựng các mô hình báo chí hiện đại, chuyên nghiệp, đa nền tảng, đa phương tiện, phù hợp với xu thế phát triển công nghệ số, truyền thông thế giới để đổi mới và làm tốt vai trò dẫn dắt, định hướng dư luận xã hội.

Thứ tư, không ngừng đổi mới cả nội dung và phương thức hoạt động, phát huy vai trò của báo chí kiến tạo, báo chí giải pháp, kịp thời phát hiện những vấn đề mới, khó, phức tạp, phản ánh trung thực, khách quan, toàn diện, phân tích, luận giải một cách sâu sắc, khoa học và đề xuất giải pháp cho từng vấn đề.

Thứ năm, báo chí phải luôn đi đầu biểu dương, nhân rộng những nhân tố mới, người tốt, việc tốt, bảo vệ chân lý, lẽ phải, với tinh thần lấy cái đẹp dẹp cái xấu, lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực, tạo động lực, truyền cảm hứng, lan tỏa năng lượng tích cực trong cộng đồng, xã hội. Xây dựng bản lĩnh, trí tuệ, tâm hồn, khí phách con người Việt Nam trong thời kỳ mới.

Đồng thời, với tinh thần nhìn thẳng vào sự thật, không né tránh, báo chí cần kịp thời phát hiện, phản ánh những tồn tại, hạn chế, đấu tranh mạnh mẽ, kiên quyết trước những hiện tượng tiêu cực, hành động sai trái, xuyên tạc, chống phá; cung cấp cho công chúng những thông tin chân thực, khách quan, đúng bản chất của sự việc, vấn đề; đề cao tính xây dựng, nhằm tìm cách khắc phục, giải quyết theo hướng nhân văn, nhân đạo, đúng quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, mang lại kết quả tích cực hơn cho xã hội.

Tuyệt đối không sa đà vào phê phán một chiều, phiến diện, thụ động, luôn chủ động, tích cực, đồng hành cùng dân tộc, đồng cảm với nhân dân, đồng thuận vì mục tiêu xây dựng xã hội ngày càng tốt đẹp hơn - Đó là mục tiêu, yêu cầu của một nền báo chí cách mạng, chuyên nghiệp, nhân văn và hiệu quả.

Bồi đắp văn hóa, đạo đức người làm báo có ý nghĩa như thế nào đối với việc xây dựng một nền báo chí nhân văn, vì con người, thưa đồng chí?

Mục tiêu tối thượng của báo chí cách mạng là phục vụ Tổ quốc, phụng sự nhân dân và hướng con người tới những giá trị nhân văn trong cuộc sống. Bên cạnh việc tuân thủ pháp luật trong tác nghiệp, người làm báo và cơ quan báo chí phải luôn xuất phát từ góc nhìn nhân văn để tiếp cận và phản ánh các vấn đề, sự việc, tạo ra những tác phẩm báo chí có giá trị, hướng tới xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.

Bởi vậy, cùng với bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn nghiệp vụ, đội ngũ những người làm báo cần không ngừng rèn luyện đạo đức lối sống, nâng cao trách nhiệm xã hội, trách nhiệm nghề nghiệp. Mỗi cơ quan báo chí phải là một cơ quan văn hóa, mỗi người làm báo phải luôn đề cao các giá trị đạo đức, văn hóa, tinh thần nhân văn trong từng tác phẩm báo chí, trong cuộc sống cũng như hoạt động tác nghiệp của bản thân.

Cùng với việc thực hiện nghiêm túc 10 điều quy định về đạo đức nghề nghiệp và quy tắc sử dụng mạng xã hội của người làm báo Việt Nam, cần tiếp tục đẩy mạnh phong trào “Xây dựng môi trường văn hóa trong các cơ quan báo chí”; kịp thời chấn chỉnh, siết chặt kỷ cương để mỗi cơ quan báo chí, người làm báo tiếp tục thực hiện tốt hơn “sứ mệnh của người cầm bút”.

Chú trọng việc xây dựng đội ngũ người làm báo vững bản lĩnh chính trị, giỏi chuyên môn nghiệp vụ, có phẩm chất đạo đức, lối sống trong sáng, tinh thần tận tụy, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, tuân thủ pháp luật, đề cao trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân; ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận người làm báo.

Với sứ mệnh vẻ vang của người chiến sĩ xung kích trên mặt trận tư tưởng - văn hóa, mỗi người làm báo cần xác định rõ trách nhiệm của mình trong việc gìn giữ, bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, thắp lên ngọn lửa tri thức và lòng nhân ái trong toàn xã hội.

Mỗi cơ quan báo chí phải là một tấm gương đi đầu trong việc xây dựng văn hóa công sở, văn hóa cơ quan; xây dựng, hoàn thiện và thực hiện tốt quy trình tác nghiệp, bảo đảm các chuẩn mực cao nhất về tính chính xác, sự tin cậy và tính nhân văn trong từng bản tin, từng bài báo; tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về văn hóa, định hướng việc phát huy các giá trị văn hóa trong đời sống.

Tích cực xây dựng các sản phẩm báo chí giàu chất văn hóa, có sức lan tỏa để mỗi bài báo phải là một tác phẩm văn hóa, thấm đẫm tính nhân văn, lắng đọng giá trị văn hóa dân tộc, có sức lay động lòng người, hướng tới các giá trị cao đẹp của chân - thiện - mỹ; mỗi sản phẩm báo chí đưa đến công chúng bảo đảm được yếu tố thẩm mỹ, giáo dục, trở thành hình mẫu trong giao tiếp, ứng xử văn hóa trong cộng đồng, đặc biệt là trên không gian mạng, góp phần hình thành môi trường văn hóa lành mạnh cả trong đời sống thực tiễn cũng như trên không gian mạng.

Nhân dịp kỷ niệm 98 năm qua Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, đồng chí gửi gắm điều gì tới giới báo chí cả nước?

Đảng, Nhà nước luôn đánh giá cao những đóng góp quan trọng của hệ thống báo chí cả nước trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để báo chí phát huy vai trò, vị thế, hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ chính trị được giao. Nghề làm báo là nghề cao quý, thiêng liêng.

Tôi mong rằng mỗi nhà báo hãy không ngừng rèn luyện, phấn đấu để nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức để thực sự là những chiến sỹ xung kích trên mặt trận tư tưởng văn hóa như lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh; các cơ quan báo chí không ngừng phát triển theo hướng tinh gọn, chất lượng, hiện đại, có môi trường làm việc văn hóa, có nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa, hướng tới kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025).

Nhân kỷ niệm 98 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, tôi gửi lời chúc mừng tốt đẹp nhất đến đội ngũ người làm báo cả nước. Tôi tin tưởng rằng, bằng tình cảm, trách nhiệm, trí tuệ, hệ thống báo chí cả nước tiếp tục phát huy những kinh nghiệm, bề dày truyền thống, nỗ lực đổi mới, sáng tạo, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước ngày càng phồn vinh, hạnh phúc, hiện thực hóa các mục tiêu mà Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã đề ra.

Trân trọng cảm ơn đồng chí!