(Phần 3) NGHỊ QUYẾT VỀ NÔNG NGHIỆP, NÔNG DÂN, NÔNG THÔN
Câu hỏi 4: Thành tựu chủ yếu trong việc nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người nông dân, phát huy dân chủ, xoá đói, giảm nghèo… thể hiện như thế nào trong nghị quyết?
Trả lời:
- Từ năm 1996 đến nay, thu nhập bình quân đầu người nông thôn tăng lên hơn 2,7 lần, năm 2006 bình quân đạt 6,1 triệu đồng/người, bình quân một hộ nông thôn đạt 26,1 triệu đồng, tăng 11,3 triệu đồng, tăng 75,8% so với năm 2002.
- Tỉ lệ hộ nghèo ở khu vực nông thôn giảm nhanh, từ 66,4% năm 1993; 45,5% năm 1998; 35,6% năm 2002; 27,5% năm 2004 xuống còn 18% năm 2007, mặc dù chuẩn nghèo đã tăng lên.
- Hầu hết các xã có sổ khám bệnh cho người nghèo, nhiều bệnh dịch được phòng ngừa và khống chế kịp thời. Năm 2006, tỉ lệ người được khám, chữa bệnh là 38,1% (cao gấp 2,07 lần năm 2002); có 51,6% cư dân nông thôn có bảo hiểm y tế.
- Số người biết chữ tăng từ 90,9% năm 2002 lên 92% năm 2006 (tính từ 10 tuổi trở lên).
- Các hoạt động văn hoá, văn nghệ, thông tin, thể dục, thể thao được tăng cường. Đã có trên 70% khu dân cư thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội; có 20,6% dân số thường xuyên tập thể dục thể thao, 3,4% dân số tham gia tập thể dục thể thao.
Câu hỏi 5: Nghị quyết đã nêu những khuyết điểm, yếu kém về vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn như thế nào?
Trả lời:
Các khuyết điểm, yếu kém đó là:
- Nông nghiệp phát triển kém bền vững, tốc độ tăng trưởng có xu hướng giảm dần, sức cạnh tranh thấp, chưa phát huy tốt các tiềm năng và nguồn lực.
- Công nghiệp, dịch vụ nông thôn phát triển chậm, thiếu quy hoạch, quy mô nhỏ, chưa thúc đẩy mạnh mẽ chuyển dịch cơ cấu kinh tế và lao động ở nông thôn (các nhà máy chủ yếu là quy mô nhỏ, trên 70% có vốn dưới 5 tỷ đồng).
- Các hình thức tổ chức sản xuất đổi mới chậm, chưa đủ sức phát triển mạnh sản xuất hàng hoá ở nông thôn. Kinh tế hộ nhỏ vẫn chiếm vai trò chủ đạo trong nông nghiệp ở nước ta.
- Nông thôn phát triển thiếu quy hoạch, kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội còn kém, môi trường ngày càng bị ô nhiễm, năng lực thích ứng, đối phó với thiên tai còn thấp.
- Đời sống vật chất và tinh thần của cư dân nông thôn còn thấp, chênh lệch mức sống giữa thành thị và nông thôn và giữa các vùng ngày càng lớn; số hộ nghèo còn nhiều; phát sinh nhiều vấn đề xã hội bức xúc như: thu nhập, việc làm và tình trạng nghèo, đói; đời sống ở nhiều vùng đồng bào các dân tộc thiểu số, nhất là người nông dân còn chịu nhiều rủi ro, thiệt thòi; hệ thống an sinh xã hội yếu kém; xã hội nông thôn bị phân hoá...
Câu hỏi 6: Nghị quyết đã nêu nguyên nhân khách quan, chủ quan và những bài học kinh nghiệm trong vấn đề phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn như thế nào?
Trả lời:
- Về nguyên nhân khách quan:
+ Nông nghiệp, nông thôn Việt Nam đi lên từ mức phát triển rất thấp, còn mang tính chất của một nền sản xuất tiểu nông, nhỏ lẻ, phân tán; có nơi thậm chí vẫn chủ yếu là tự cung tự cấp, công nghệ, kết cấu hạ tầng còn lạc hậu, nhân lực ít được đào tạo, trình độ kỹ năng nghề thấp.
+ Nước ta nằm trong khu vực thường xuyên có bão lụt (khoảng 10 cơn bão/năm), hàng năm thường bị thiệt hại lớn về người và của nhất là trong nông nghiệp, nông thôn.
- Nguyên nhân chủ quan:
+ Tư duy và nhận thức về vị trí, vai trò của nông nghiệp, nông dân, nông thôn còn bất cập so với thực tiễn. Chưa hình thành được một cách cơ bản hệ thống lý luận về nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong giai đoạn mới.
+ Cơ chế, chính sách chưa đồng bộ, thiếu tính đột phá, một số không hợp lý nhưng chậm được điều chỉnh, tổ chức thực hiện kém, đặc biệt về các chính sách đất đai, tài chính, thương mại...
+ Quản lý nhà nước còn nhiều bất cập, đội ngũ cán bộ hưởng lương và trợ cấp ngân sách hiện đã khá đông và có xu hướng tăng thêm nhưng vẫn thiếu cán bộ giỏi.
- Về những bài học kinh nghiệm:
Một là: phải luôn xác định đúng vị trí, vai trò quan trọng có tính chất chiến lược và mối quan hệ gắn bó hữu cơ của nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
Hai là: kiên trì thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, kịp thời điều chỉnh và ban hành chủ trương, chính sách phù hợp với yêu cầu thực tiễn của cuộc sống và cơ chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa...
Ba là: tập trung đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn để thúc đẩy phát triển sản xuất hàng hoá, cải thiện điều kiện sống của nhân dân.
Bốn là: tập trung đào tạo nguồn nhân lực cho cư dân nông thôn, chú trọng phát triển khoa học- công nghệ, tạo bước đột phá cho chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả nông nghiệp.
Năm là: huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhất là cấp cơ sở, giữ vững sự ổn định chính trị - xã hội ở nông thôn, làm nền tảng cho quá trình phát triển.
