Góp phần đánh bại chiến tranh phá hoại lần thứ nhất của đế quốc Mỹ

Ngày 1/7/1965, Thái Nguyên hợp nhất với Bắc Cạn thành tỉnh Bắc Thái. Trên địa bàn Thái Nguyên có thành phố Thái Nguyên vừa là là tỉnh lỵ Bắc Thái, vừa là trung tâm chính trị, kinh tế - văn hóa của khu tự trị Việt Bắc.

Thành phố Thái Nguyên là đầu mối của nhiều tuyến giao thông có ý nghĩa chiến lược. Địa bàn Thái Nguyên còn là nơi đóng quân của Bộ Tư lệnh Quân khu Việt Bắc (Đồng Hỷ), nơi tập trung huấn luyện tân binh chi viện cho các chiến trường, có nhiều nhà máy, xí nghiệp, kho tàng của Trung ương, địa phương và Quân đội.

Chính vì thế, trong chiến tranh phá hoại miền Bắc, đế quốc Mỹ tập trung đánh phá Thái Nguyên rất ác liệt. Ngay từ đầu năm 1964, Mỹ đã huy động 24 lần/tốp máy bay vào hoạt động trinh sát trên vùng trời Thái Nguyên. 9 tháng năm 1965, chúng tiếp tục cho 221 lần/tốp máy bay vào hoạt động trinh sát chụp ảnh các mục tiêu.

Trong hoàn cảnh ấy, Thái Nguyên vừa đẩy mạnh xây dựng, phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội, vừa tích cực làm công tác phòng không nhân dân, sẵn sàng đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ.

Tại TP. Thái Nguyên, đầu tháng 8-1965, đa số cán bộ, nhân viên trong các cơ quan, đơn vị hành chính đã sơ tán cách xa trung tâm thành phố. Nhân dân và cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang đã xây dựng 146 trận địa phòng không, đào đắp trên 210.400m giao thông hào, 79.600 hầm trú ẩn; 1.570 cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ tham gia trực chiến; các hoạt động xã hội chuyển từ thời bình sang thời chiến…

Ngày 17/10/1965, Mỹ huy động 29 lần chiếc máy bay ném 116 quả bom xuống khu vực cầu Gia Bẩy, bắn nhiều loạt rốc két, tên lửa xuống trận địa pháo cao xạ của Trung đoàn Phòng không 210 ở xóm Xuân Quang, xã Gia Sàng, mở đầu cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân vào Thái Nguyên.

Quân và dân Thái Nguyên đã kiên cường chiến đấu. Trong trận chiến bảo vệ cầu Gia Bẩy ngày 17/10/1945, Đại đội Tự vệ khu phố Hoàng Văn Thụ đã có 15 cán bộ, chiến sĩ hy sinh và 17 cán bộ, chiến sĩ bị thương.

Trong hơn 2 năm 5 tháng đánh phá Thái Nguyên, kể từ trận đánh phá cầu Gia Bẩy đến tháng 3-1968 (thời điểm Mỹ tuyên bố tạm ngừng đánh phá miền bắc), Mỹ đã huy động khoảng 3.700 lần/chiếc máy bay các loại vào hoạt động trinh sát và đánh phá, ném 9.828 quả bom phá, 164 quả bom hơi; bắn 335 tên lửa xuống các mục tiêu giao thông, quân sự, kinh tế, dân cư, trường học trên địa bàn Thái Nguyên.

Trong bom đạn, quân và dân Thái Nguyên đã làm tốt nhiệm vụ chiến đấu và phục vụ chiến đấu, góp phần quan trọng cùng các lực lượng vũ trang bắn rơi 51 máy bay Mỹ, tiêu diệt và bắt sống nhiều giặc lái Mỹ…