Không để học sinh, sinh viên vì nghèo mà phải bỏ học

Bộ Tài chính khẳng định, có đủ nguồn vốn từ 2.500-3.000 tỷ đồng cho HSSV nghèo vay. Bộ GD-ĐT chỉ đạo giãn thu tiền cho HSSV nghèo.

Chương trình tín dụng với học sinh sinh viên (HSSV) theo Quyết định 157 của Thủ tướng Chính phủ được thực hiện từ năm 2007.

Với phương châm, không để một HSSV nào vì lý do khó khăn về tài chính phải bỏ học, trong 5 năm qua, hàng triệu lượt học sinh, sinh viên nghèo đã được vay vốn ưu đãi của Chính phủ để lập thân, lập nghiệp. Theo thống kê từ Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH), đã có hơn 35.000 tỷ đồng được giải ngân.

Tuy nhiên, kỳ vọng của xã hội đối với chương trình ngày càng lớn. Hiện vẫn còn hàng triệu HSSV nghèo cần được vay vốn để học tập nhưng họ đang rất lo lắng, băn khoăn về khả năng có vay được vốn ngân hàng không; thời gian và thủ tục đi vay, đối tượng vay vốn có mở rộng, mức cho vay có được nâng lên hay không.

Những vấn đề trên đã được giải đáp trong buổi Tọa đàm trực tuyến “Để sinh viên nghèo có tiền theo học” diễn ra chiều 15/10, tại Cổng thông tin Điện tử Chính phủ. Đại diện Bộ Giáo dục-Đào tạo (GD-ĐT), Bộ Tài chính, Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam tham gia trả lời trực tuyến.

Có đủ nguồn cho vay từ khoảng 2.500-3.000 tỷ đồng

Tại buổi tọa đàm, ông Nguyễn Ngọc Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính, Bộ Tài chính cho biết: Chương trình tín dụng với học sinh sinh viên là chương trình nhân văn, với mong muốn giúp HSSV nghèo đều có tiền trang trải học tập. Đây là chương trình rất lớn nên ngay từ ngày đầu tiên đã được quan tâm chặt chẽ của Chính phủ trong bố trí nguồn vốn ổn định để đảm bảo cho thực hiện chương trình.

Trên tinh thần đó, ngày 25/9/2012, Bộ trưởng Bộ Tài Chính đã ký Quyết định bổ sung cho NHCSXH gần 2.500 tỷ đồng để thực hiện Chương trình Tín dụng Hỗ trợ Giảm nghèo để cho vay HSSV.

Để cân đối cho chương trình sinh viên vay vốn này, theo tính toán của Bộ Tài Chính, ban đầu cho chu kỳ tối đa 5 năm, các em SV sẽ trả nợ trong chu kỳ tiếp theo 5 năm nữa, thì cần nguồn vốn quay vòng từ  45-50.000 tỷ đồng.

Về cơ cấu, Bộ Tài chính đã phối hợp với các bộ, ngành xây dựng nguồn vốn cho cả chu kỳ quay vòng. Bộ xây dựng cơ cấu để đảm bảo ổn định, nhà nước bố trí khoảng 1/3, Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) huy động 2/3 từ thị trường để đảm bảo nguồn vốn cho HSSV.

Trong thời gian qua, do khó khăn nhất định từ thị trường tài chính, có lúc NHCSXH cũng chưa huy động kịp thời nguồn vốn từ thị trường, nhưng Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước (NHNN), các bộ, ngành cũng như Chính phủ đã chỉ đạo rõ không để khó khăn ảnh hưởng tới nguồn vốn NHCSXH cho HSSV.

Bộ Tài chính, NHNN tạo  nguồn vốn tạm thời để NHCSXH đảm bảo nguồn vốn cho vay từng kỳ. Giai đoạn trước là khoảng 3.500-4.000 tỷ đồng, giai đoạn này từ khoảng 2.500-3.000 tỷ đồng. Đặc biệt, chuẩn bị cho học kỳ 1 năm học 2012-2013, Bộ Tài chính khẳng định, Chính phủ đã cân đối đủ vốn cho NHCSXH thực hiện giải ngân cho chương trình.

Bộ trưởng Bộ Tài chính thừa ủy quyền Thủ tướng sau khi báo cáo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã ký Quyết định dành 2.500 tỷ đồng từ nguồn vốn giảm nghèo của Ngân hàng thế giới (WB) để dành cho NHCSXH giải ngân cho HSSV. Cộng với nguồn thu nợ rất tốt từ chương trình cho vay trong các kỳ vừa qua, nếu nhu cầu cho vay từ khoảng 2.500-3.000 tỷ đồng trong học kỳ này thì đã đủ nguồn.

Duy trì mức cho vay tối đa là 1 triệu đồng/tháng

Theo quy định hiện hành, định mức cho vay đối với HSSV là 1 triệu đồng/tháng. Tại một số địa phương, chi phí một tháng cho một SV đi học ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP HCM tầm khoảng 3 triệu đồng/tháng. Với mức vay 1 triệu đồng/tháng, nhiều người cho rằng, số tiền này còn thấp, chưa bảo đảm để HSSV học tập, làm ảnh hưởng tới hiệu quả của vốn vay.

Trả lời về vấn đề này, ông Nguyễn Ngọc Anh cho biết: Câu chuyện tính toán rà soát cho vay trong quá trình học đã phát sinh ngay từ những ngày đầu thực hiện chương trình tín dụng với HSSV. Đây là nội dung được Chính phủ rất quan tâm và đã chỉ đạo Bộ Tài chính, phối hợp với các bộ ngành liên quan tính toán điều chỉnh khi yêu cầu thực tế phát sinh. Trải qua các năm, từ năm 2007 khi bắt đầu cho vay tối đa 800.000 đồng/tháng/HSSV. Năm 2009 thì điều chỉnh mức vay lên 860.000 đồng/tháng, năm 2010 điều chỉnh 900.000 đồng/tháng và từ năm 2011 đến nay thực hiện mức cho vay tối đa 1 triệu đồng/tháng.

Theo ông Nguyễn Ngọc Anh, trong bối cảnh giá sinh hoạt cao, con số 1 triệu đồng không phải là cao. Tuy nhiên xét từ mục tiêu của chương trình là kêu gọi xã hội hóa, nhà nước hỗ trợ một phần, gia đình, xã hội tham gia một phần để đảm bảo nguồn vốn chung cho HSSV đi học chứ không chỉ dựa vào nguồn vốn Nhà nước.

Với con số tối thiểu ban đầu là 800.000 đồng/tháng, so với nhu cầu sinh viên trong 1 chu kỳ cho vay 5 năm thì con số nguồn vốn dành cho chương trình đã lên tới từ 45.000-50.000 tỷ đồng. Đây là con số rất lớn nên Bộ Tài chính đã tính toán cân nhắc, sợ rằng ảnh hưởng tới tính khả thi của chương trình. Do vậy, chúng tôi vẫn duy trì mức cho vay tối đa là 1 triệu đồng/tháng/HSSV

Bộ Tài chính tính toán, nếu một gia đình có 1 con em đi học trong 5 năm, vay mức tối đa thì sau 5 năm dư nợ đã là 50 triệu đồng. Có 2 em đi học đã mất 100 triệu đồng và với một gia đình nghèo ở địa phương với dư nợ 100 triệu đồng là con số tương đối lớn. Cho nên việc tính toán mức cho vay cũng phải tính tới khả năng trả nợ của gia đình HSSV trong bối cảnh khó khăn này. Thực sự dư nợ mà lớn sẽ là gánh nặng đối với các gia đình, cũng sẽ ảnh hưởng tới quyết định nhập học của HSSV.

Ông Nguyễn Ngọc Anh khẳng định, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính phối hợp với các bộ, ngành theo dõi chặt chẽ biến động của giá cả thị trường để có thể trình Chính phủ ban hành mức điều chỉnh phù hợp và khả thi trong trường hợp cần thiết.

Bộ GD-ĐT chỉ đạo giãn thu tiền cho HSSV nghèo

Thời gian vừa qua, nhiều gia đình, HSSV nghèo lo lắng, bước vào năm học mới, các trường tiến hành thu học phí và những khoản đóng góp khác, nhưng thời điểm này HSSV chưa nhận được vốn vay ưu đãi, buộc các gia đình nghèo phải “vay nóng” để có tiền cho con mình nhập học.

Chia sẻ áp lực về tài chính đối với HSSV khi nhập trường, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Trần Quang Quý cho biết, vào đầu năm học mới, các học sinh, sinh viên thường chậm nhận được tiền vay. Để giúp HSSV khắc phục khó khăn, Bộ GD-ĐT đã chỉ đạo các trường có chính sách giãn thu cho các em. Các em thuộc diện cho vay theo Quyết định 157 sẽ được đóng tiền sau.

Ngoài ra, Bộ GD-ĐT cũng đề nghị các trường cùng chia sẻ khó khăn với nhà nước, không bắt các em phải nộp tiền ngay. Các em HSSV nào diện gia đình nghèo, chưa có điều kiện đóng tiền thì cho các em đóng sau.

Theo Thứ trưởng Trần Quang Quý, chương trình tín dụng với HSSV theo Quyết định 157 của Thủ tướng Chính phủ được thực hiện 5 năm nay. Bộ đã thực hiện nghiêm chỉnh chỉ đạo của Thủ tướng trên tinh thần không để HSSV nào bỏ học vì lý do tài chính. Bộ đã triển khai các giải pháp như sau:

Thứ nhất, hàng năm Bộ có văn bản chỉ đạo công tác tuyên truyền, cung cấp thông tin về chương trình tới toàn thể học sinh, sinh viên.

Thứ hai, ban hành các văn bản chỉ đạo, yêu cầu các trường sớm cấp giấy chứng nhận cho HSSV để làm thủ tục vay vốn. Những học sinh, sinh viên nào chắc chắn được lên lớp, tiếp tục học phải cấp giấy chứng nhận sớm cho các em để làm thủ tục vay vốn. Một số trường hợp thi lại, buộc thôi học thì nhà trường cần kịp thời thông báo cho NHCSXH, tránh việc thất thoát vốn.

Bộ cũng phối hợp chặt chẽ với NHCSXH nắm thông tin, xử lý những vướng mắc phát sinh, quản lý và thu hồi vốn sau khi sinh viên ra trường.

Thứ ba, Bộ đã triển khai cùng Bộ Lao động-Thương binh & Xã hội xây dựng website vay vốn đi học phục vụ công tác quản lý tín dụng, xây dựng thông tư hướng dẫn, cung cấp thông tin trên trang này. Trang web có địa chỉ: http://vayvondihoc.moet.gov.vn./.