Nhiều tiện ích mới từ biển số định danh

Bộ Công an vừa ban hành Thông tư 24/2023, có hiệu lực kể từ ngày 15-8, với nhiều nội dung mới liên quan đến công tác cấp, thu hồi đăng ký, biển số xe cơ giới. Trong số này, một khái niệm lần đầu tiên được quy định chính thức là biển số định danh.

Từ ngày 15-8, biển số xe sẽ được cấp và quản lý theo mã định danh cá nhân của chủ xe. Ảnh: Độc Lập

Vậy biển số định danh (BSĐD) là gì, khác biệt ra sao so với biển số xe hiện hành, tác động thế nào đến hàng triệu phương tiện đang lưu thông và có gây nên sự xáo trộn nào đối với người dân hay không?

Biển số định danh cấp cho ai, mang lại lợi ích gì?

Trao đổi với Thanh Niên, đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng Hướng dẫn tuyên truyền, điều tra, giải quyết tai nạn giao thông, Cục Cảnh sát giao thông (C08), Bộ Công an, cho biết BSĐD là biển số xe được cấp và quản lý theo mã định danh cá nhân của chủ xe. Nhiều người lầm tưởng BSĐD có nghĩa là lấy số định danh cá nhân để làm số trên biển số xe nhưng không phải, sự thay đổi ở đây là về phương thức quản lý, còn bản thân biển số thì vẫn như hiện hành.

Với chủ xe là công dân VN, biển số xe được cấp và quản lý theo mã số định danh cá nhân (dãy số 12 chữ số trên thẻ CCCD gắn chip).

Với chủ xe là người nước ngoài, biển số xe được cấp và quản lý theo số định danh của người nước ngoài do hệ thống định danh và xác thực điện tử xác lập hoặc số thẻ thường trú, số thẻ tạm trú hoặc số chứng minh thư khác do cơ quan có thẩm quyền cấp.

Với chủ xe là tổ chức, biển số xe được cấp và quản lý theo mã định danh điện tử của tổ chức do hệ thống định danh và xác thực điện tử xác lập; trường hợp chưa có mã định danh điện tử của tổ chức thì quản lý theo mã số thuế hoặc quyết định thành lập.

BSĐD chỉ áp dụng với biển số có 5 chữ số, không áp dụng với biển có 3 hoặc 4 chữ số. Trường hợp người dân sở hữu phương tiện gắn biển số có 3 hoặc 4 chữ số (vẫn được phép lưu thông như bình thường) mà muốn cấp đổi sang BSĐD, công an sẽ làm thủ tục thu hồi biển số cũ và cấp biển số mới 5 chữ số.

Đại tá Nguyễn Quang Nhật đánh giá việc quản lý biển số theo định danh cá nhân giúp công tác quản lý nhà nước hiệu quả hơn. Ví dụ, lực lượng công an gửi thông báo vi phạm nhưng nhiều trường hợp chủ xe đã bán xe kèm theo cả biển số cho người khác, rất khó để xác minh chủ xe thực sự. Quản lý biển số theo mã định danh sẽ tránh được tình trạng này, đồng thời nâng cao ý thức trách nhiệm của chủ xe khi tham gia giao thông hoặc khi chuyển quyền sở hữu xe phải sang tên chính chủ, vì tới đây biển số sẽ gắn liền với họ.

Quy trình cấp có thay đổi gì không ?

Như đã đề cập, biển số định thay chỉ thay đổi về phương thức quản lý, từ việc "biển số theo xe" sẽ chuyển sang "biển số theo người". Còn về quy trình cấp biển số, đại tá Nhật khẳng định không có sự xáo trộn nào.

Hiện mỗi xe được cấp một biển số kèm theo. Nếu không thuộc diện thu hồi, kể từ ngày 15-8, tất cả (biển 5 chữ số) sẽ đương nhiên được xác định là BSĐD. Nếu thuộc diện thu hồi trước ngày 15-8, biển số sẽ chuyển vào kho để cấp cho người khác. Sau ngày 15-8, biển số cấp mới được quản lý hoàn toàn theo số định danh cá nhân.

Như vậy, hàng triệu phương tiện đang lưu thông sẽ không bị ảnh hưởng gì, bởi việc chuyển đổi từ biển số thông thường như hiện hành sang BSĐD sẽ do cơ quan quản lý thực hiện.

Nhiều người băn khoăn với phương thức quản lý mới, người dân sở hữu hơn một chiếc xe thì phải làm thế nào. Đại tá Nhật cho hay, cơ quan chức năng không giới hạn số lượng BSĐD của mỗi người; trường hợp người dân có phương tiện mới, nếu BSĐD cũ đã được đăng ký cho một xe thuộc sở hữu thì sẽ cấp thêm một BSĐD khác cho chiếc xe thứ hai, thứ ba…

Bán xe được giữ lại biển số

Một điểm mới mang tính đột phá từ BSĐD, liên quan đến việc chuyển nhượng phương tiện. Hiện khi chuyển nhượng xe, nếu người bán và người mua có địa chỉ thường trú trong cùng một tỉnh thì được giữ lại biển số, nếu khác tỉnh thì phải thu hồi để cấp biển số mới cho người mua.

Còn theo Thông tư 24/2023, khi chuyển quyền sở hữu xe, chủ xe sẽ phải nộp lại đăng ký xe và BSĐD để cơ quan công an làm thủ tục thu hồi. BSĐD sẽ được giữ lại cho chủ xe trong vòng 5 năm. Khi mua xe mới, chủ xe tiếp tục được sử dụng BSĐD đã cấp trước đây.

"Cơ quan công an chỉ làm giấy tờ đăng ký mới dựa theo số khung, số máy của chiếc xe mới, còn biển số thì vẫn giữ nguyên", đại tá Nhật giải thích, đồng thời cho hay, quá thời hạn 5 năm kể từ ngày thu hồi, nếu chủ xe chưa đăng ký thì số BSĐD được chuyển vào kho biển số để đăng ký, cấp cho tổ chức, cá nhân theo quy định.

Cũng vì quy định trên, kể từ ngày 15-8, trường hợp duy nhất được bán xe kèm theo biển số là xe gắn biển số trúng đấu giá. Nếu bán ô tô kèm theo biển số trúng đấu giá thì chủ xe không phải nộp lại biển số trúng đấu giá nhưng phải nộp bản sao chứng từ chuyển quyền sở hữu xe và xuất trình bản chính để đối chiếu. Người mua làm thủ tục đăng ký sang tên xe và sẽ được đăng ký, giữ nguyên biển số trúng đấu giá. Chứng từ chuyển quyền sở hữu phải ghi rõ nội dung "chuyển xe kèm theo biển trúng đấu giá".

Người nhận chuyển nhượng xe kèm theo biển số trúng đấu giá không được chuyển quyền sở hữu xe kèm theo biển trúng đấu giá cho người khác, nhưng có quyền chỉ bán riêng xe mà không kèm theo biển số trúng đấu giá.

Không nhất thiết phải đăng ký xe ở nơi thường trú

Vẫn theo Thông tư 24/2023, chủ xe là tổ chức, cá nhân có trụ sở, nơi cư trú (nơi đăng ký thường trú, tạm trú) tại địa phương nào thì đăng ký xe tại cơ quan đăng ký xe thuộc địa phương đó. Điều này khác biệt so với quy định hiện hành, khi chủ xe chỉ được thực hiện đăng ký tại nơi mình có đăng ký thường trú.

Đại tá Nhật cho hay quy định mới nhằm phù hợp với luật Cư trú năm 2020, bao gồm việc bãi bỏ sổ hộ khẩu; cùng với đó là quy định tại Nghị định 39/2023 về thí điểm đấu giá biển số xe ô tô khi cho phép người tham gia đấu giá được lựa chọn biển số xe theo nhu cầu trong danh sách biển số xe đưa ra đấu giá của tất cả các tỉnh, thành trên toàn quốc.

Ngoài ra, thông tư mới còn quy định trường hợp chủ xe chuyển trụ sở, nơi cư trú từ tỉnh này sang tỉnh khác thì được giữ lại BSĐD đó (không phải đổi biển số xe), nhưng phải cập nhật thông tin trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Sự thay đổi trên được kỳ vọng mang lại nhiều thuận lợi cho người dân, sẽ không còn cảnh mua xe ở Hà Nội hoặc TP. HCM nhưng vì không có đăng ký thường trú nên chủ xe phải mang về quê để làm thủ tục, hoặc muốn xe mang biển số Hà Nội, TP. HCM thì phải nhờ người khác có đăng ký thường trú làm thủ tục đứng tên.