Tín hiệu vui từ thu thuế xuất nhập khẩu

Nếu như kết thúc 6 tháng đầu năm nay, Chi cục Hải quan Thái Nguyên chỉ đưa ra mức dự ước tổng thu ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) cả năm khoảng 2.540 tỷ đồng, bằng 82% kế hoạch được giao, thì với những kết quả đạt được trong tháng 7 và tháng 8, mức dự ước đã được nâng lên 2.900 tỷ đồng. Tuy vẫn thấp hơn gần 200 tỷ đồng so với kế hoạch nhưng điều này phần nào đã cho thấy những tín hiệu tích cực trong hoạt động thu thuế XNK trên địa bàn tỉnh.

Tăng tốc thu ngân sách những tháng cuối năm

Công chức Chi cục Hải quan Thái Nguyên kẹp chì niêm phong hàng hóa xuất khẩu trước khi thông quan.

Năm 2023, Chi cục Hải quan Thái Nguyên được giao chỉ tiêu thu ngân sách nhà nước (NSNN) là 3.900 tỷ đồng, cao hơn 63% so với chỉ tiêu giao năm 2022 (1.900 tỷ đồng), nhưng lại tương đương so với số thu thực tế. Tuy nhiên, do bối cảnh cung - cầu hàng hóa XNK trên thị trường quốc tế giảm đã khiến việc thực hiện nhiệm vụ thu năm 2023 trở nên hết sức nặng nề.

Tính đến hết tháng 6/2023, kim ngạch XNK trên địa bàn tỉnh chỉ đạt 19,63 tỷ USD, giảm 23% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, kim ngạch có thuế giảm 12%. Đây cũng là xu thế chung của toàn ngành Hải quan trong năm nay. Tỷ lệ thuận với kim ngạch, số thu ngân sách từ hoạt động XNK của tỉnh chỉ đạt 1.073 tỷ đồng, bằng 34,7% kế hoạch năm và bằng 67% so với cùng kỳ. Như vậy, tính ra trung bình mỗi tháng, số thu từ hoạt động XNK chỉ đạt 180 tỷ đồng, trong khi đó theo kế hoạch thì số thu cần đạt là 258 tỷ đồng/tháng.

Chính vì thế, qua thực tế làm việc với 25 doanh nghiệp (DN) có số nộp ngân sách lớn (chiếm trên 90% tổng thu), tại thời điểm cuối tháng 6/2023, Chi cục Hải quan Thái Nguyên dự ước số thu cả năm chỉ đạt khoảng 2.540 tỷ đồng, nếu thị trường XNK và hoạt động sản xuất, kinh doanh của các DN trên địa bàn không có những chuyển biến tích cực.

Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này? Qua tìm hiểu thực tế chúng tôi được biết, ngay từ cuối năm 2022, các DN nói chung, DN có hoạt động XNK nói riêng phải đối mặt cùng lúc với nhiều khó khăn do giá nguyên, nhiên, vật liệu, cước vận tải, chi phí logistics… tăng cao, làm tăng chi phí sản xuất. Số đơn hàng vì thế cũng giảm mạnh. Cùng với đó là khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn, tiềm ẩn rủi ro đối với sản xuất của DN. Chính vì thế, 100% các DN có số kim ngạch XNK và thuế nộp NSNN có xu hướng giảm.

Do nhiều doanh nghiệp có hoạt động xuất nhập khẩu trên địa bàn tỉnh gặp khó khăn về thị trường tiêu thụ sản phẩm nên đã ảnh hưởng đến số thu ngân sách Nhà nước trong 9 tháng của năm nay (ảnh minh họa).

Tuy nhiên, từ tháng 7 trở lại đây, với những tín hiệu tích cực trong hoạt động của một số DN có số nộp lớn, số thu NSNN đã có những chuyển biến tích cực. Theo đó, trong tháng 7, Chi cục Hải quan Thái Nguyên đã thu được 419 tỷ đồng, tháng 8 thu được 300 tỷ đồng, nâng tổng số thu từ hoạt động XNK qua 8 tháng của năm nay lên 1.793 tỷ đồng, bằng 58% so với kế hoạch năm (tính đến ngày 15-9, số thu đạt 1.878 tỷ đồng).

Theo tiến độ bình quân chung của năm, tuy số thu này chưa đảm bảo (số cần đạt qua 8 tháng phải là 66%), nhưng theo ông Nguyễn Đăng Chinh, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Thái Nguyên thì đã có những chuyển biến tích cực trong hoạt động của một số DN trọng điểm. Trong đó có Công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh, Công ty TNHH KHVATEC Hà Nội… 

Các DN này trong quý III và tháng đầu của quý IV năm nay đang tập trung đẩy mạnh sản xuất, nhập khẩu hàng hóa để phục vụ thị trường dịp Noel và Tết. Tuy nhiên, so với cùng kỳ thì số thu ngân sách từ các DN này và một số DN lớn khác vẫn thấp hơn khá nhiều. Trong đó, chỉ tính riêng 3 DN có số nộp NSNN nhiều nhất tỉnh tính đến ngày 15-9 đã giảm tới hơn 600 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2022. Một số DN khác cũng có số nộp NSNN giảm từ một vài tỷ đến hàng chục tỷ đồng.

Tuy nhiên, nói như vậy không có nghĩa là hoạt động sản xuất, kinh doanh của các DN thuộc diện nộp thuế XNK trên địa bàn tỉnh đều trong tình trạng ảm đạm. Tính đến giữa tháng 9, một số DN có số nộp NSNN tăng từ vài tỷ đến hàng chục tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2022.

Ngoài ra, trong hơn 9 tháng qua, nguồn thu ngân sách từ hoạt động XNK cũng ghi nhận sự đóng góp khoảng 200 tỷ đồng từ một số DN thuộc tỉnh nhưng trước đó làm thủ tục hải quan ở tỉnh ngoài. Theo dự kiến, từ nay đến cuối năm, các DN này sẽ đóng góp thêm khoảng 100 tỷ đồng. 

Đây là sự cố gắng, nỗ lực rất lớn của Chi cục Hải quan Thái Nguyên trong việc động viên và tạo mọi điều kiện thuận lợi để các DN này thực hiện nghĩa vụ với NSNN tại tỉnh. Nhờ đó đã phần nào bù đắp được phần hụt thu của các DN trọng điểm. Tuy nhiên, do số DN tăng không nhiều và số tăng không tương ứng với số DN giảm nên vẫn chưa thể bù đắp được hết phần thiếu hụt.

Theo lãnh đạo Chi cục Hải quan Thái Nguyên: Bên cạnh những DN có hoạt động XNK thuộc đối tượng phải nộp thuế, một số DN chế xuất (đối tượng không chịu thuế XNK) cũng có kết quả sản xuất, kinh doanh khả quan. Trong đó, điển hình là các DN sản xuất ván sàn nhựa xuất khẩu sang Mỹ, với số lượng lên tới trên 500 container/tháng. Tuy các DN này không có đóng góp về số thu nộp NSNN nhưng lại giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động và đóng góp đáng kể vào kim ngạch XNK của tỉnh.

Theo dự ước, trong những tháng còn lại của năm nay, số thu ngân sách từ hoạt động XNK trên địa bàn tỉnh sẽ đạt khoảng 1.010 tỷ đồng. Trong đó, riêng 25 DN có số nộp lớn sẽ đóng góp khoảng 950 tỷ đồng. Các DN còn lại đóng góp trên 60 tỷ đồng. Cộng với số đã thu tính đến ngày 15-9 thì tổng số thu cả năm dự kiến sẽ đạt 2.900 tỷ đồng. Chi cục Hải quan Thái Nguyên đang có những giải pháp tiếp theo với quyết tâm hoàn thành dự toán thu cả năm theo kế hoạch được giao, tương đương với số thu đã thực hiện năm 2022.