Mùa tỉa cành “cây bạc tỷ”

Ra Tết độ hơn chục ngày, nhiều hộ dân trên địa bàn huyện Võ Nhai đã tất bật lên núi tỉa cành cho cây na. Trên những sườn dốc núi đá, thấp thoáng bóng người cần mẫn tỉa cành cho cây, nhiều người còn dựng cả lán, mang theo đồ ăn, nước uống để tiện làm việc trong suốt một ngày dài. Cho nguồn thu nhập lớn, nên cây na được bà con chăm sóc tỉ mẩn, với hy vọng có một vụ quả bội thu vào tháng 8, 9 hằng năm.

Nông dân xã Lâu Thượng (Võ Nhai) cắt tỉa cành cho cây na.

Từ hàng chục năm nay, cây na đã bén rẽ trên vùng đất Võ Nhai, trở thành loại cây trồng đặc trưng, một hướng phát triển kinh tế chủ lực của địa phương. Ở nhiều xã như: La Hiên, Lâu Thượng, Phú Thượng, Dân Tiến, thị trấn Đình Cả… cây na đã “leo” lên tận đỉnh núi đá, giúp người dân nâng cao thu nhập, tạo ra giá trị bền vững trong phát triển kinh tế.

Toàn huyện hiện có gần 700ha trồng na, trong đó có gần 200ha đã được cấp chứng nhận VietGAP. Sản lượng quả na mỗi năm đạt khoảng 6.000 tấn, doanh thu ước đạt 70-80 tỷ đồng. Đặc biệt, sản phẩm na của xã La Hiên đã được chứng nhận OCOP 3 sao. 

Ở Võ Nhai, xã La Hiên được coi là “thủ phủ” của cây na. Tính đến hết năm 2023, toàn xã có 350ha trồng na (trong đó có 105ha được cấp chứng nhận VietGAP), sản lượng đạt trên 3.000 tấn quả/năm. Theo lãnh đạo địa phương, nếu chăm sóc hiệu quả, bình quân mỗi héc ta trồng na có thể cho khoảng 15 tấn quả, giá trị lợi nhuận lên đến 400 triệu đồng/năm. Tuy na là cây thu một vụ nhưng phải chăm sóc cả năm. Do đó, bà con nông dân đặc biệt chú ý tuân thủ quy trình chăm sóc để cây phát triển tốt, cho nhiều quả.

Chị Chu Thị Quy, ở xóm Hiên Minh, xã La Hiên, cho hay: Hằng năm, tôi và các hộ trồng na khác trong xóm đều tham gia các lớp tập huấn khoa học - kỹ thuật để có thêm kiến thức sản xuất. Đặc biệt là khâu chăm sóc cây sau thời gian “nghỉ Đông”, vào tháng 2-3 hằng năm. Tuy nhiên, để biết được thời điểm tỉa cành tốt nhất vẫn phải dựa vào kinh nghiệm và điều kiện khí hậu, tình hình phát triển của cây. 

Còn anh Trần Văn Long, người trồng na ở xóm Yên Ngựa, xã Lâu Thượng, nói: Gia đình tôi hiện có trên 600 gốc na. Ngay sau Tết Nguyên đán, gia đình tôi đã tiến hành cắt tỉa cành na già cỗi để tạo tán mới, giúp cây phát triển tốt, khỏe mạnh. Cùng với đó, tôi cũng dọn cỏ, tranh thủ thời tiết mưa ẩm để bón phân bổ sung chất dinh dưỡng cho cây.

Theo nhiều nông dân trồng na ở Võ Nhai, cắt tỉa cành cho cây na là việc làm bắt buộc. Việc cắt tỉa cần phù hợp với tuổi của cây và sử dụng dụng cụ như: kéo, cưa cắt chuyên dụng, dao sắc nhằm tránh gây tổn thương cho cây. Đối với những cây yếu, già cỗi, bà con thực hiện cắt tỉa cành ở vị trí cách gốc từ 80 đến 100cm. Đối với cây đang trong thời kỳ phát triển mạnh, cần tỉa hết các cành nhỏ, chỉ để lại các cành to cỡ ngón tay trở lên.

Sau khi cắt tỉa cành, bà con tiến hành bón phân (chủ yếu là phân hữu cơ và phân chuồng ủ hoai mục) để bổ sung dinh dưỡng cho cây. Ngoài ra, cuối tháng 2, đầu tháng 3 hằng năm cũng là thời điểm bật lộc của cây na. Lúc này, các loại sâu bệnh như: rầy, rệp, nhện đỏ… xuất hiện nhiều nên bà con cần phun phòng trừ bằng thuốc sinh học. 

Theo chị Trần Thị Hà, cán bộ Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Võ Nhai: Sau thời kỳ ra quả, cây na thường bị suy yếu nên cần được chăm sóc đúng cách để mau hồi phục, chuẩn bị cho vụ tiếp theo. Việc cắt tỉa nhằm loại bỏ những cành đã già cỗi, những cành cây thừa, giúp tập trung dinh dưỡng nuôi cây. Đây cũng là thời điểm quan trọng nhất trong chu trình chăm sóc cây na sau thời gian thu hoạch, nhằm phục hồi, nâng cao tỷ lệ ra hoa, đậu quả.

Ông Nông Minh Tuấn, Trưởng Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Võ Nhai, cho biết thêm: Nhằm giúp bà con nâng cao kiến thức chăm sóc cây na, chúng tôi đang phối hợp với các cơ quan chuyên môn, UBND các xã, thị trấn chuẩn bị những điều kiện để tổ chức lớp tập huấn, hướng dẫn kiến thức mới cho người dân trong việc trồng và chăm sóc na, đặc biệt là quá trình chăm cây sau thu hoạch.

Thông thường, việc cắt tỉa cành cho cây na chỉ kèo dài trong khoảng 10-15 ngày. Sau đó, thời tiết sẽ ấm dần lên, tạo điều kiện cho cây sinh trưởng và phát triển tốt hơn. Với sự cần mẫn cùng phương pháp canh tác ngày cùng chuyên nghiệp của bà con nông dân Võ Nhai, chúng ta kỳ vọng vụ na năm 2024 sẽ tiếp tục bội thu, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, mang lại giá trị kinh tế bền vững cho vùng cao.