Các nhà đàm phán chạy đua với thời gian để đạt thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza

Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng như các quốc gia tham gia hòa giải đang chạy đua với thời gian khi cố gắng đảm bảo một lệnh ngừng bắn trong cuộc chiến Israel - Hamas trước lễ Ramadan vào tháng 3 tới.

Cảnh đổ nát sau một cuộc không kích của Israel xuống thành phố Rafah, Dải Gaza, ngày 16/2/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Trước đó, Israel đã đưa ra thời hạn chót mở chiến dịch quân sự tại Rafah - thành phố biên giới giáp với Ai Cập. Nội các Israel tuyên bố nước này sẽ triển khai chiến dịch tại Rafah vào tháng tới nếu Hamas không trả tự do cho những con tin còn bị giam giữ ở Gaza trước khi bắt đầu tháng lễ Ramadan, dự kiến bắt đầu từ ngày 10/3. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã khẳng định xung đột hiện nay không thể kết thúc nếu không có chiến dịch này.

Kế hoạch của Israel đã vấp phải sự phản đối của nhiều nước phương Tây và khu vực do đây là nơi ẩn náu cuối cùng của khoảng 1,4 triệu người Palestine lánh nạn tại đây. Mặc dù ông Netanyahu cam kết thiết lập hành lang an toàn để sơ tán người dân song đến nay vẫn chưa rõ địa điểm an toàn mà dân thường có thể di dời đến trên Dải Gaza.

Nỗ lực đàm phán về một lệnh ngừng bắn đã kéo dài nhiều tuần qua nhưng chưa đưa đến thỏa thuận. Nhà hòa giải chủ chốt Qatar cuối tuần trước đã thừa nhận rằng triển vọng đang rất mờ nhạt.

Các quan chức Mỹ thẳng thắn cảnh báo Israel không thể đảm bảo an toàn cho dân thường nếu như tiếp tục tiến sâu hơn về phía Nam.

Một nhà ngoại giao quen thuộc với các cuộc đàm phán giữa Israel và Hamas do Qatar, Ai Cập và Mỹ làm trung gian, khẳng định: “Nếu Israel triển khai chiến dịch vào Rafah, chúng ta có thể quên đi một thỏa thuận đang diễn ra”.

Chỉ còn 2 tuần nữa là diễn ra tháng lễ Ramadan của người Hồi giáo. Các nguồn tin đánh giá 2 tuần đàm phán này sẽ đóng vai trò cực kỳ quan trọng, vì hoạt động quân sự của Israel trong tháng Ramadan sẽ chỉ làm tăng thêm căng thẳng trên toàn khu vực.

Tổng thống Mỹ Joe Biden (trái) hội đàm với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại Tel Aviv ngày 18/10/2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Điều mà một số quan chức tham gia đàm phán hiện chưa rõ là mục tiêu của Thủ tướng Netanyahu. “Có vẻ như ông Netanyahu không sẵn sàng thực hiện bất kỳ một thỏa thuận nào vào lúc này”, một nhà ngoại giao giấu tên cho hay.

Các nguồn tin nêu rõ đàm phán để đạt được một lệnh ngừng bắn và trao đổi con tin đang gặp nhiều khó khăn và phức tạp hơn nhiều so với vòng đàm phán đầu tiên.

Một số quan chức an ninh quốc gia hàng đầu của Tổng thống Joe Biden đã liên tiếp tới Trung Đông trong những tuần gần đây, thúc đẩy Israel và Hamas đi đến thỏa thuận sẽ bắt đầu tạm dừng giao tranh trong sáu tuần đầu tiên và cuối cùng là đạt được lệnh ngừng bắn vĩnh viễn.

Điều phối viên các vấn đề Trung Đông của Nhà Trắng Brett McGurk đã đến Cairo vào ngày 21/2 trước khi tới Israel vào ngày hôm sau để tiếp tục những nỗ lực này. Chuyến đi của ông diễn ra ngay sau chuyến thăm khu vực của Giám đốc CIA Bill Burns vào tuần trước, bao gồm các điểm dừng chân ở Doha, Israel và Cairo.

Theo hai nguồn tin quen thuộc, ông Burns dự kiến ​​tới Paris vào ngày 23/2 để đàm phán thêm với các quan chức Israel, Qatar và Ai Cập.

Trong khi đó, các nhà lãnh đạo Hamas cũng đã đến Cairo trong tuần này để gặp các quan chức Ai Cập nhằm cố gắng thúc đẩy thỏa thuận sau khi Thủ tướng Netanyahu bác bỏ một loạt đề xuất gần đây nhất của Hamas, trong đó điểm vướng mắc lớn nhất là Hamas yêu cầu thả khoảng 1.500 tù nhân trong giai đoạn đầu và quân đội Israel rời khỏi Gaza.

Trong các cuộc gặp ở Cairo vào tuần trước với các lãnh đạo tình báo từ Israel, Mỹ, Ai Cập và thủ tướng Qatar, phái đoàn Israel chỉ sẵn sàng thảo luận về các khía cạnh viện trợ nhân đạo của một thỏa thuận chứ không thảo luận các vấn đề khác. Theo một nhà ngoại giao, Israel đã không cử đội kỹ thuật đi cùng phái đoàn, dấu hiệu cho thấy họ không thực sự có ý định đàm phán.

Khi Israel dường như vẫn đang duy trì lập trường của mình, các nhà đàm phán mong đợi Hamas sẽ hồi đáp một lần nữa trong những ngày tới.

Thỏa thuận con tin đầu tiên đạt được vào cuối tháng 11/2023 chứng kiến ​​sự trao trả của hơn một trăm con tin bị Hamas bắt giữ vào ngày 7/10 và một lệnh ngừng bắn kéo dài một tuần. Trong 3 tháng kể từ khi kết thúc thỏa thuận ngừng bắn, mức độ thương vong của dân thường ở Gaza tiếp tục tăng cao.

Các nguồn tin cho biết giới chức cấp cao của Mỹ tin rằng không có cơ hội để Israel đồng ý ngừng bắn vĩnh viễn trong cuộc chiến mà không thả con tin. Họ lập luận chỉ trong thời gian tạm dừng chiến đấu, các bên mới tiếp tục thảo luận để kết thúc chiến tranh.