Trung Quốc củng cố đà phát triển từ các điều chỉnh chiến lược tăng trưởng cân bằng hơn

Tại Hội nghị Trung ương 4 khóa XX của Đảng Cộng sản Trung Quốc diễn ra vào tháng 10 vừa qua, Bắc Kinh đã xác lập các nguyên tắc định hướng phát triển kinh tế - xã hội cho giai đoạn Kế hoạch 5 năm lần thứ 15 (2026–2030). Trong đó nhấn mạnh các biện pháp nhằm “tăng đáng kể tỷ trọng tiêu dùng hộ gia đình trong GDP” và thúc đẩy “phát triển các dịch vụ tiêu dùng chất lượng cao hơn, đa dạng hơn và dễ tiếp cận hơn”.

Giáo sư Michael Spence, hiện giảng dạy tại Đại học New York và là đồng chủ nhân Giải Nobel Kinh tế năm 2001.

Trong cuộc phỏng vấn độc quyền với Tập đoàn Truyền thông Trung Quốc (CMG), Giáo sư Michael Spence, hiện giảng dạy tại Đại học New York và là đồng chủ nhân Giải Nobel Kinh tế năm 2001, khẳng định việc chuyển trọng tâm từ đầu tư và xuất khẩu sang nhu cầu nội địa và tiêu dùng đã đánh dấu một thay đổi chiến lược quan trọng của Trung Quốc trong nhiều thập kỷ qua.

Ông Michael Spence phát biểu: “Giới chức Trung Quốc đã nhận thức được điều này từ điểm Kế hoạch 5 năm lần thứ 12. Đây là một định hướng xuyên suốt, và hoàn toàn đúng khi họ muốn điều chỉnh tổng cầu theo hướng giảm phụ thuộc vào xuất khẩu, chú trọng vào nhu cầu trong nước. Quá trình chuyển đổi này sẽ kéo dài nhiều năm, thậm chí nhiều thập kỷ. Tôi cho rằng Bộ trưởng Vương cũng nhấn mạnh việc chú trọng hơn tới chỉ tiêu tổng thu nhập quốc dân (GNI) bên cạnh GDP. Tôi hiểu điều đó có nghĩa là Trung Quốc sẽ quan tâm nhiều hơn đến thu nhập của các nhóm đối tượng trong nước, cũng như mức độ và cơ cấu phân bổ thu nhập. Và đây là hướng tiếp cận rất phù hợp với bối cảnh kinh tế hiện nay của Trung Quốc.”

Giai đoạn đầu phát triển, Trung Quốc chủ yếu dựa vào nhu cầu quốc tế do nhu cầu trong nước còn ít.

Ông Spence cho rằng giai đoạn đầu phát triển, Trung Quốc chủ yếu dựa vào nhu cầu bên ngoài do nhu cầu trong nước còn ít, trong khi nhu cầu quốc tế rất lớn. Khi xác định được các lĩnh vực có lợi thế so sánh, nhu cầu quốc tế lớn giúp Trung Quốc liên tục mở rộng sản xuất và đạt tốc độ tăng trưởng cao, vì thị trường thế giới đủ lớn và không bị hạn chế như thị trường nội địa.

Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng tăng trưởng của Trung Quốc khi đó không chỉ dựa trên lợi thế so sánh, mà còn được thúc đẩy mạnh mẽ bởi đầu tư - yếu tố giúp xây dựng hệ thống hạ tầng thiết yếu và phát triển nguồn nhân lực. Chính những nền tảng này đã tạo thêm động lực cho tăng trưởng, đồng thời hỗ trợ việc mở rộng thị trường xuất khẩu.

Giai đoạn 2026 - 2030, Trung Quốc sẽ chú trọng hơn tới chỉ tiêu tổng thu nhập quốc dân (GNI).

Ông Spence tiếp tục chỉ ra vấn đề: “Nhưng khi quy mô nền kinh tế ngày càng lớn, không thể tiếp tục dùng đầu tư để lấp đầy các khoảng trống trong tổng cầu. Trung Quốc hiện nắm hơn 30% thị phần sản xuất toàn cầu. Vì vậy, dù xuất khẩu vẫn sẽ là một phần quan trọng trong câu chuyện tăng trưởng, nhưng nó không còn là động lực khả thi cho giai đoạn tiếp theo. Đây cũng là lý do họ chú ý đến chỉ tiêu GNI và quan tâm đến cơ cấu nhu cầu trong nước.”

“Khi doanh nghiệp và Chính phủ nắm phần lớn thu nhập, nền kinh tế sẽ thiên về đầu tư. Khi khu vực hộ gia đình có thu nhập đủ lớn, tiêu dùng sẽ tăng. Điều này ai cũng hiểu rõ. Do đó, quá trình điều chỉnh này sẽ kéo dài trong nhiều năm, nhưng theo tôi, nó sẽ là một yếu tố then chốt trong Kế hoạch 5 năm sắp tới”, ông Spence nhận định.