Hơn 3ha đất canh tác thiếu nước... giữa mùa mưa

Hàng chục năm qua, hơn 3ha đất lúa của người dân 2 xóm Cẩm 2 và Cẩm 3, xã Phục Linh (Đại Từ), bị ảnh hưởng rất lớn bởi hàng chục hố sụt lún xuất hiện ở giữa cánh đồng. Nước trên mặt ruộng đều chảy xuống các hố này nên hầu hết diện tích đất không thể canh tác. Điều đáng nói, các hố sụt lún xuất hiện chỉ cách moong khai thác than (đã khai thác và đóng cửa moong) của Mỏ than Phấn Mễ khoảng 30-40m. 

Dù trời mưa to, nước chảy rất nhiều vào hố sụt lún tại khu vực cánh đồng Thụt, nhưng không đầy.

Năm 1994, Mỏ than Phấn Mễ bắt đầu triển khai hoạt động khai thác tại moong than Bắc Làng Cẩm. Cũng từ đây, trên cánh đồng Chùa, đồng Thụt của người dân 2 xóm bắt đầu xuất hiện các hố sụt lún. Ban đầu, miệng hố chỉ bằng vành nón, sau đó lan rộng và số lượng tăng lên hàng chục hố. Nước trên mặt ruộng chảy vào các hố này khiến bà con gieo cấy gặp khó khăn.

Vì vậy, Đoàn Thanh niên xã và Mỏ than Phấn Mễ đã hỗ trợ bà con đổ đất lấp đầy các hố sụt lún. Tuy nhiên, việc này cũng chỉ giúp bà con canh tác được 1-2 vụ lúa và sản lượng giảm đáng kể so với thời điểm trước khi xuất hiện các hố sụt lún. Người dân xóm Cẩm 2 và Cẩm 3 đã kiến nghị với chính quyền địa phương và Mỏ than Phấn Mễ giải quyết vấn đề này.

Từ năm 2009, Mỏ than Phấn Mễ bắt đầu hỗ trợ nhưng chỉ đối với những ruộng lúa nằm sát moong khai thác than. Đến năm 2021, Mỏ mới thực hiện hỗ trợ sản lượng cho toàn bộ hơn 3ha đất lúa bị ảnh hưởng.

Ông Vũ Duy Trực, Trưởng xóm Cẩm 3, cho biết: Việc hỗ trợ được thống nhất trên cơ sở tính toán sản lượng chênh lệch do bị ảnh hưởng. Diện tích đất lúa bị ảnh hưởng khoảng 3ha của gần 50 hộ dân thuộc 2 xóm. Trong đó, xóm Cẩm 2 có 18 hộ dân, xóm Cẩm 3 có 30 hộ. Trong tổng số 3ha được hỗ trợ, có hơn 1ha thiếu nước thường xuyên, bà con không thể canh tác do nền ruộng đã trơ cứng; 2ha còn lại, bà con canh tác nhưng năng suất rất thấp do thiếu nước. Tuy nhiên, từ đầu năm 2024, Mỏ than Phấn Mễ có thông báo dừng hỗ trợ sản lượng đối với 3ha diện tích đất bị ảnh hưởng, khiến bà con bức xúc.

Ruộng lúa của gia đình bà Hoàng Thị Thiềng thường nổi bóng nước.

Bà Hoàng Thị Thiềng nhà ở xóm Cẩm 3 cho biết: Nhà tôi có 4 sào lúa gần moong than, những năm trước có trồng ngô, còn vụ mùa năm nay, thời tiết mưa nhiều nên gia đình làm đất cấy, nhưng trận mưa lớn vừa qua khiến mực nước dâng bằng bờ, trên mặt ruộng có nhiều điểm sủi tăm ùng ục (do không khí ở dưới lòng đất nhiều, khi có nước, không khí thoát lên tạo thành bóng nước - PV), chứng tỏ trong lòng đất rỗng, gia đình rất lo lắng.

Còn bà Phan Thị Hằng ở xóm Cẩm 2 nói: Tại khu ruộng nhà tôi, có hố sụn lún khoảng 4-5m2, nước chảy xuống bao nhiêu cũng không đầy, kể cả khi trời mưa to. Hiện tại, moong than Bắc Làng Cẩm đã dừng khai thác thì Mỏ than Phấn Mễ phải có trách nhiệm xử lý các hố sụt lún để phục vụ sản xuất của bà con.

Trao đổi về vấn đề này, ông Lê Quang Cảnh, Phó Trưởng Phòng Kế hoạch kinh doanh, Mỏ than Phấn Mễ, cho biết: Những năm qua, đơn vị đã hỗ trợ sản lượng khoảng 3ha diện tích lúa cho bà con xóm Cẩm 2 và Cẩm 3 (được xác định do quá trình hoạt động của moong than gây bụi có thể ảnh hưởng đến sản lượng). Chưa có cơ quan nào kết luận nguyên nhân xuất hiện các hố sụ lún là do quá trình hoạt động của moong khai thác than Bắc làng Cẩm. Hiện, moong than đã dừng khai thác, đóng cửa nên đơn vị dừng hỗ trợ sản lượng cho bà con.

Đời sống của nhiều người dân xóm Cẩm 2 và Cẩm 3 hiện phụ thuộc nhiều vào sản xuất nông nghiệp. Do đó, việc đất ruộng bị ảnh hưởng do sụt lún đã gây khó khăn không nhỏ đến việc canh tác cũng như đời sống của người dân. Vì vậy, các cơ quan chức năng cần vào cuộc kiểm tra, xác minh nguyên nhân sụt lún để có phương án xử lý.