Từ cánh rừng Khuôn Mánh năm ấy

Tháng Tám mùa Thu, giữa vùng đất La Hiên lịch sử, bà con nông dân đang tất bật bên những vạt na xanh mướt trải dài từ sườn núi xuống những cánh đồng màu mỡ. Phía sau "bức tranh" thanh bình ấy, mảnh đất này còn lưu giữ những trang sử đỏ, nơi từng vang tiếng súng Cứu quốc quân và khúc khải hoàn giải phóng châu lỵ La Hiên cách đây hơn 80 năm.

Bia di tích nơi thành lập chính quyền cách mạng đầu tiên của huyện Võ Nhai và tỉnh Thái Nguyên.

Giành chính quyền cách mạng đầu tiên

Cuối những năm 1930, khi bóng đêm thực dân còn phủ kín, người dân nơi đây đã đoàn kết một lòng đấu tranh chống thực dân Pháp. Người dân La Hiên đã tham gia nhiều cuộc đấu tranh phản đối sưu cao, thuế nặng của thực dân Pháp.

Ngày 15/9/1941, tại rừng Khuôn Mánh (xã Tràng Xá), đồng chí Hoàng Quốc Việt thay mặt Trung ương Đảng tuyên bố thành lập Trung đội Cứu quốc quân II với 36 cán bộ, chiến sĩ. Ban Chỉ huy Trung đội gồm 3 người do đồng chí Chu Văn Tấn làm Chỉ huy trưởng.

Với trang bị vũ khí thô sơ, điều kiện vật chất thiếu thốn nhưng tràn đầy tinh thần yêu nước, dũng cảm quên mình, các chiến sĩ Trung đội Cứu quốc quân II đã xả thân chiến đấu với quân thù, lập nhiều chiến công hiển hách. Khi đó, không ít người dân La Hiên cũng đã tình nguyện gia nhập và tiếp tế cho Trung đội.

Năm 1945, nhận thấy vị trí cửa ngõ của La Hiên, thực dân Pháp tăng cường lực lượng nhằm quyết tâm bảo vệ châu lỵ La Hiên. Đêm 20/3/1945, lực lượng cách mạng do đồng chí Thái Long (Nông Văn Cún) chỉ huy, với hơn 300 người dân, bao vây châu lỵ La Hiên, kêu gọi địch đầu hàng. Gặp sự chống trả của địch, quân và dân La Hiên đã cùng lực lượng Cứu quốc quân nổ súng tiêu diệt hàng chục tên Pháp, bắt sống trên 100 tên lính khố xanh, lính dõng…

Gần sáng 21/3/1945, toàn bộ châu lỵ La Hiên được giải phóng. Ngay sáng hôm đó, chính quyền cách mạng đầu tiên của huyện Võ Nhai và của tỉnh Thái Nguyên được thành lập, ra mắt nhân dân. Sự kiện này như tiếp thêm sức mạnh, động viên nhân dân Võ Nhai và cả tỉnh Thái Nguyên vùng lên giành chính quyền. Từ ngọn lửa cách mạng tại La Hiên, khí thế cách mạng lan khắp Thái Nguyên.

Vùng trọng điểm cây ăn quả hôm nay

Bước qua những năm tháng lịch sử, La Hiên hôm nay khoác trên mình màu áo mới - màu xanh của rừng keo, đồi chè, của những vườn na bát ngát và cả sắc đỏ của những mái nhà kiên cố vừa dựng lên thay cho những căn nhà tạm, nhà dột nát.

Từ năm 2020 đến nay, toàn xã đã thực hiện nâng cấp được gần 26km đường giao thông.

Đồng chí Nịnh Văn Hào, Bí thư Đảng ủy xã, chia sẻ: Sau khi hợp nhất cùng với xã Cúc Đường, xã La Hiên mới như được tiếp thêm sức mạnh. Toàn xã có diện tích 7,2 nghìn héc-ta, dân số hơn 12 nghìn người sinh sống tại 21 xóm.

Nông nghiệp đã chuyển dần sang phát triển sản xuất hàng hóa, hình thành một số vùng sản xuất tập trung theo hướng canh tác cải tiến, sử dụng các loại giống cho năng suất, chất lượng cao. Cây ăn quả trở thành cây trồng chủ lực đem lại thu nhập cao cho người dân La Hiên, đặc biệt là cây na.

Toàn xã La Hiên sau sáp nhập có gần 465ha cây ăn quả các loại - là địa phương có diện tích trồng cây ăn quả lớn nhất trong khu vực, chiếm 30% tổng diện tích cây ăn quả các xã thuộc huyện Võ Nhai cũ. Riêng diện tích trồng cây na toàn xã có tới trên 320ha trong đó 105ha được cấp chứng nhận VietGAP với sản lượng trên 3 nghìn tấn mỗi năm. 

Sản phẩm na đã đem về cho bà con nông dân xã La Hiên gần 80 tỷ đồng doanh thu mỗi năm. Xã cũng phát triển thành công một số cây ăn quả đặc sản khác được thị trường ưa chuộng như: Bưởi, nhãn, vải, thanh long…

Năm 2017, xã La Hiên trước sáp nhập được công nhận là xã nông thôn mới. 5 năm sau, La Hiên được công nhận là xã nông thôn mới nâng cao. Xã Cúc Đường trước sáp nhập cũng đã được công nhận là xã nông thôn mới vào năm 2023. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và các chương trình mục tiêu quốc gia khác đã làm thay đổi bộ mặt nông thôn trên địa bàn xã La Hiên.

Từ năm 2020 đến nay, toàn xã đã thực hiện nâng cấp được gần 26km đường giao thông, 830m kênh mương nội đồng; xây mới và nâng cấp 21/21 nhà văn hóa các xóm, khu thể thao; xây dựng hệ thống đèn đường chiếu sáng dọc Quốc lộ 1B và các tuyến đường giao thông qua địa bàn dân cư; xây dựng mới Trạm Y tế xã La Hiên; tỷ lệ hộ dân sử dụng điện lưới quốc gia đạt 100%, tỷ lệ hộ gia đình được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt 100%...

5 năm trở lại đây, tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn giảm rõ rệt: xã La Hiên trước đây giảm bình quân 1,5%/năm; xã Cúc Đường giảm bình quân 9,69%/năm...