Phú Đình - Nơi hội tụ tinh hoa văn hóa dân tộc

Xã Phú Đình được nhân dân cả nước biết đến bởi những nét đẹp văn hóa của đồng bào các dân tộc Việt Bắc. Vào trung tuần tháng 12 năm nay vùng đất này trở thành nơi hội tụ tinh hoa văn hóa thông qua việc tỉnh lựa chọn làm điểm tổ chức Ngày hội giao lưu văn hóa nghệ thuật truyền thống các dân tộc năm 2025. Sự kiện không chỉ góp phần lan tỏa, phát huy những giá trị văn hóa độc đáo mà còn khẳng định rõ vị thế của Phú Đình trên bản đồ văn hóa các dân tộc Việt Nam.

Đồng bào dân tộc Dao trong điệu múa đi nương. Ảnh: Phan Vũ

Bền bỉ như lòng người Việt Bắc

Xã Phú Đình có gần 2.900 hộ, hơn 11.700 nhân khẩu, với 11 dân tộc khác nhau cùng đoàn kết sinh sống tại 24 xóm. Các dân tộc Tày, Kinh, Sán Chí, Dao chiếm số đông. Trải dài theo dòng chảy lịch sử, đồng bào các dân tộc sống có nghĩa, có tình, đoàn kết xây dựng quê hương.

Đặc biệt trong gìn giữ những phong tục, tập quán, nếp sống đẹp của dân tộc, kể cả những năm tháng khó khăn nhất cũng luôn được các thế hệ người dân quan tâm, trao truyền, gìn giữ và phát huy giá trị. Chính vì thế, những nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc không hề mai một, mà được vun bồi, trở thành niềm tự hào và tạo nên một không gian văn hóa đa sắc mà thống nhất, giàu tính hội tụ và bền bỉ như lòng người Việt Bắc.

Chia sẻ với chúng tôi, ông Phùng Văn Đăng, Phó Chủ tịch UBND xã Phú Đình, cho biết: Để những nét đẹp văn hóa của đồng bào các dân tộc không bị mai một, chính quyền địa phương luôn quan tâm đến công tác bảo tồn, trao truyền, gìn giữ và phát huy giá trị. Chính quyền địa phương luôn khuyến khích, tạo thuận lợi cho đồng bào tham gia các hoạt động sinh hoạt câu lạc bộ; lồng ghép bảo tồn văn hóa với các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, khuyến khích các nghệ nhân sưu tầm, trao truyền nét đẹp văn hóa tinh hoa cho thế hệ trẻ.

Nét đẹp văn hóa độc đáo của mỗi dân tộc được thể hiện rõ nhất qua ngôn ngữ, chữ viết. Dễ dàng nhận ra hằng ngày về sự khác biệt giữa các dân tộc là trang phục truyền thống, làn điệu dân ca, dụng cụ lao động. Cho dù trong xã hội hiện đại, câu chuyện thời sự trên nương, dưới ruộng đều nhắc đến cơ chế thị trường, số hóa, nhưng cái gốc của mỗi dân tộc là nét đẹp văn hóa riêng không bị pha trộn, lai tạp, điều đó khẳng định sự tồn tại, phát triển đầy bản sắc của mỗi dân tộc trong mái nhà chung của tỉnh Thái Nguyên.

Vẫn còn đây những rừng cọ, đồi chè, đồng lúa xanh và dòng suối reo vui trong lành chờ đón bao bước chân người về dự hội. Một sự hào hứng chờ đón ngời tươi trên khuôn mặt bao người. Núi rừng Phú Đình cùng thức dậy với bản làng để chào đón đồng bào người Mông, người Dao, người Tày, Nùng, Sán Dìu, Sán Chay… từ các vùng đất bên đỉnh Phja Khao; Phja Bjoóc; Tam Đảo và bên dòng sông Cầu, sông Công hội về.

Từ Phú Đình vang điệu dân ca

Hát then - đàn tính, bản sắc văn hóa tinh hoa của đồng bào dân tộc Tày, Nùng Việt Bắc. Ảnh: Phan Vũ

Trong kho tàng văn hóa tinh hoa các dân tộc tỉnh Thái Nguyên, mỗi dân tộc đều ắp đầy niềm tự hào về nét đẹp văn hóa riêng biệt. Nhưng có những điểm chung như cầu nối giữa trời đất và lòng người. Thể hiện rõ nét ở các nghi thức lễ là việc cầu an, cầu mùa.

Bà Dương Thị Hiên, Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật xã Phú Đình, tâm đắc: Từ nhiều năm gần đây đồng bào các dân tộc trong vùng đã có ý thức trách nhiệm với chính nét đẹp văn hóa tinh hoa của dân tộc mình. Các nghệ nhân tích cực sưu tầm, gìn giữ, trao truyền lại cho thế hệ sau. Qua đó nhiều nét đẹp văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc được phục dựng, trao truyền và phát huy giá trị.

Rồi ví như lời hát then, đàn tính của đồng bào dân tộc Tày, Nùng ngân lên lời mời người về hội. Trong đêm trường ngày đông lời hát Soọng cô của đồng bào dân tộc Sán Dìu làm tình nghĩa con người trở nên ấm áp hơn. Làn điệu sình ca mượt mà của đồng bào dân tộc Sán Chay được cất lên ngọt ngào như tiếng ngàn reo, làm vơi nguôi những bận rộn cuộc sống đời thường. Rồi câu hát páo dung thủ thỉ như kể chuyện của đồng bào dân tộc Dao gợi cho lớp trẻ nhớ về nguồn cội, gốc rễ của mình.

Bà Hoàng Thị Hậu, đội trưởng đội văn nghệ xóm Khuôn Tát cho biết: Thành viên của đội là các dân tộc cùng sinh sống tại địa phương. Hầu hết đã cao tuổi, nhưng ai nấy nhiệt tình. Người Dao cũng có thể hát then, xóc nhạc; người Tày cũng tham gia các điệu hát, múa của người Dao. Cùng có mặt ở đó, bà Triệu Thị Thân tự hào: Xác định mình là thành viên nòng cốt của đội văn nghệ, nên ngoài tập dân ca, dân vũ của dân tộc mình, chúng tôi còn tập cho thật nhuần nhuyễn một số bài hát, kỹ năng sử dụng nhạc cụ của dân tộc khác trong vùng để sau đó truyền dạy cho lớp trẻ.

Xã hội hiện đại, trong đồng bào các dân tộc vẫn gìn giữ được những nét đẹp văn hóa truyền thống. Cùng những vũ điệu dân ca, nghi lễ cấp sắc, cầu mùa còn có nghề dệt thổ cẩm, nhuộm chàm, làm men lá… Một kho tàng văn hóa đồ sộ được kết tinh, trao truyền, nhân lên ngày càng rộng rãi trong đồng bào các dân tộc, trở thành biểu tượng tinh thần, niềm kiêu hãnh để mỗi dân tộc khẳng định sự tồn tại, phát triển bền vững trong tương lai.

Nét đẹp văn hóa riêng của mỗi dân tộc đều đẹp như một bông hoa, được đồng bào từ các vùng đất của tỉnh mang về Phú Đình tham dự Ngày hội giao lưu văn hóa nghệ thuật truyền thống các dân tộc, tạo nên một vườn hoa rực rỡ sắc màu, để từ Phú Đình giai điệu dân ca của đồng bào các dân tộc lan tỏa, vang xa.