Đức tả thực

Ngồi lặng bên giá vẽ, đôi khi cả tiếng đồng hồ trôi qua mà Đức chỉ nâng bút lên rồi lại hạ xuống, định vẽ đấy nhưng rồi lại thôi… Với Đức, mỗi nét vẽ, mỗi mảng màu đều là sự cân nhắc kỹ lưỡng.

“Sầu Đông” - Tranh sơn dầu của Hoàng Minh Đức.

Có những khi trực giác hòa nhập nội tâm sâu lắng đã cuốn trôi thời gian thực tại, Đức vẽ mà chẳng ngỡ mình vẽ! Cứ thế, cứ thế… người và vải toan, bút vẽ và màu sắc chìm đắm trong căn phòng thoang thoảng mùi sơn dầu, lúc ấy Đức đang là chính mình.

Họa sĩ Hoàng Minh Đức sinh năm 1980, người dân tộc Tày, quê ở xã Chợ Đồn, tỉnh Thái Nguyên. Năm 2002, tốt nghiệp Khoa Sư phạm Mỹ thuật, Trường Cao đẳng Văn hóa nghệ thuật Việt Bắc. Ra trường, Đức chọn nghề thiết kế quảng cáo kiếm sống và nuôi ủ ước mơ sáng tác nghệ thuật.

Cũng từ độ ấy, các câu chuyện về hội họa chính thức bước vào đời sống của Đức và trở thành người bạn tri kỷ như hình với bóng. Sự sáng tạo không ngừng, chịu khó học hỏi, họa sĩ Hoàng Minh Đức là một trong những gương mặt trẻ đầy triển vọng của Chi hội Mỹ thuật tỉnh Thái Nguyên trong những năm gần đây.

Trong sáng tác hội họa xuất hiện nhiều lối vẽ, nhiều phong cách và có sự khác biệt về hình thức cũng như mang lại nhiều cung bậc cảm xúc cho người xem. Ngày mới vào nghề, Đức trăn trở tìm kiếm con đường cho riêng mình và cuối cùng họa sĩ Hoàng Minh Đức đã chọn một lối vẽ không mới nhưng chưa bao giờ cũ. Đó là tả thực.

Với tranh tả thực, người họa sĩ sẽ “sao chép” hiện thực sao cho giống nhất, chân thực nhất và để làm được điều đó tất nhiên phải ứng dụng qua vô vàn nguyên lý của hội họa. Đặc biệt cần sự tỉ mỉ, chi tiết và không thể vẽ ào ào mà ra được. Thời gian cho một tác phẩm tả thực, người họa sĩ có thể mất tới vài tháng, thậm chí cả năm trời cũng tùy thuộc vào số lượng đối tượng mà họa sĩ muốn chinh phục. Có thể tưởng tượng bức tranh tả thực như một chiếc “siêu xe” bởi có hàng ngàn chi tiết do tác giả đã dày công tạo nên.

“Xóm vắng” - Tranh sơn dầu của Hoàng Minh Đức.

Mảng đề tài mà họa sĩ Hoàng Minh Đức hướng đến là cái đẹp trong đời sống của người vùng cao. Có lẽ, một phần văn hóa dân tộc miền núi phía Bắc đã “thấm” vào Đức trong thời gian tham gia Ban Chấp hành Hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam tỉnh Thái Nguyên. Cũng từ đó, các sáng tác của Đức đa phần là vẽ về mảng đề tài này và bước đầu đã mang lại những thành công nhất định.

Để có tư liệu sáng tác, Đức đã nhiều lần "thâm nhập" về các bản người Tày - Nùng thuộc tỉnh Bắc Kạn (cũ) tìm hiểu phong tục, tập quán. Văn hóa các dân tộc ở miền núi phía Bắc tựa trầm tích khiến Đức mải mê mãi không rời bước.

Đức đi như con thiêu thân bởi các câu chuyện huyền bí về các tập tục đầy bí ẩn chưa có lời giải. Sự phong phú, đa dạng của văn hóa bản địa như ánh sáng lấp lánh trên cao nhưng Đức chọn cách cúi mình để nhặt tìm những rực rỡ đời thường.

Tranh của Đức, đề tài thường giản dị, tập trung vào các đồ vật thân thuộc của người Tày - Nùng; chân dung, nhân vật thầy Tào, trang phục truyền thống, ấm chén, đèn dầu. Bố cục thường chân phương, lấy sắc độ tương phản mạnh mẽ giữa mảng tối và mảng sáng để làm nổi bật chủ đề. Không gian tranh của Đức thường là trung cảnh và cận cảnh nhưng Đức khéo léo tạo ra hướng mở để người xem cảm nhận và khơi gợi nhiều hơn những điều Đức muốn nói.

Ánh sáng trong tranh của Đức thường le lói, chắt lọc. Khi xem tranh, ta có thể nhận ra ngay ý đồ này bởi lẽ trên nền không gian mờ ảo sâu trầm thường hay xuất hiện ánh sáng ở những vị trí nổi bật, hướng cái nhìn của người xem đến các chi tiết của đôi mắt, sống mũi, bờ môi và bàn tay...

Tác phẩm “Sầu đông” được vẽ bằng chất liệu sơn dầu, kích thước 70cmx120cm. “Sầu đông” chân thực ở từng nhóm đối tượng, được họa sĩ thể hiện một cách tỉ mỉ và công phu.

“Sầu đông” thoạt nhìn ta có cảm giác thuận mắt về tỉ lệ không gian thực, nhưng trên thực tế đây là không gian của sự sáng tạo, không gian của tâm tưởng hay nói cách khác là thứ không gian được biểu đạt qua lăng kính của họa sĩ Hoàng Minh Đức. Cái khéo léo trong  “Sầu đông” là sự kết hợp giữa hai yếu tố thực - ảo.

"Thỉnh an" - Tranh sơn dầu của Hoàng Minh Đức.

“Xóm vắng” với bố cục ngang (Panorama) gợi cảm giác về một câu chuyện dài, bên cạnh đó, “Xóm vắng” cùng trong mạch sáng tác bức “Sầu Đông” bởi sự đồng nhất về phong cách, bút pháp và cách tạo hình nhưng “Xóm vắng” lại có nhiều thứ để “xem” hơn.

Tác phẩm “Xóm vắng” bày lên mặt tranh với tầng tầng lớp lang ẩn chứa nhiều hơn những gì ta nhìn thấy. Câu chuyện của “Xóm vắng” là xưa và nay, sự kết nối giữa các thế hệ trong việc bảo tồn lưu giữ văn hóa truyền thống. Tất cả được bồi đắp, hình thành trong mỗi gia đình mà trong đó, vai trò của người phụ nữ luôn được đề cao cũng một phần nhờ bàn tay đảm đang cùng tấm lòng thờ kính tổ tiên trong vai trò người bà, người mẹ…

***

Khi cha mẹ già yên giấc, con nhỏ không trở mình, máy cắt, máy khoan nằm im lìm trong tủ đồ thì lúc ấy Đức “thức dậy” cảm xúc và miệt mài bên giá vẽ.

Ánh sáng hắt ra từ căn phòng đêm khuya là những khoảng thời gian Đức lặng lẽ lao động nghệ thuật. Ban ngày Đức lăn lộn kiếm sống với trách nhiệm của người con, người chồng và người cha, chỉ khi đêm về mới là lúc Đức sống cho bản thân mình.

"Kỷ vật" - Tranh sơn dầu của Hoàng Minh Đức.