Bảo hiểm xã hội tự nguyện: "Của để dành" của lao động tự do

Bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện bắt đầu được thực hiện từ ngày 1/1/2008, theo quy định của Luật BHXH năm 2006. Theo đó, nếu người dân tham gia BHXH tự nguyện, khi hết tuổi lao động sẽ được hưởng chế độ hưu trí hằng tháng, được cấp thẻ bảo hiểm y tế, chăm sóc sức khỏe…  Đây cũng là một trong những chính sách an sinh xã hội quan trọng của Đảng và Nhà nước ta. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều người dân chưa biết đến hoặc chưa thực sự mặn mà với BHXH tự nguyện.

Nhân viên BHXH tỉnh đến từng hộ dân để tuyên truyền về chính sách BHXH tự nguyện.

Đề cập đến việc tham gia BHXH tự nguyện, bà Lê Thị Nhinh, ở xóm Bến Đò, xã Linh Sơn (TP. Thái Nguyên) tỏ ý nuối tiếc: Tôi làm nghề nông từ nhỏ. Lúc còn trẻ, khỏe thì trồng rau màu, chăn nuôi nên mỗi năm cũng dành ra được vài chục triệu đồng, nhưng tôi chưa từng nghĩ đến việc mua BHXH tự nguyện. Giờ về già, không có đồng lương hưu, phải dựa vào con, cháu nên nhiều khi thấy rất khó khăn.

Cùng chung hoàn cảnh với bà Nhinh, ông Nguyễn Văn Quang, kinh doanh tại chợ Thanh Xuyên, phường Trung Thành (TP. Phổ Yên), cho biết: Tôi buôn bán kiếm sống đến nay đã được hơn 20 năm. Trung bình mỗi tháng thu nhập từ 15-20 triệu đồng, trừ chi phí sinh hoạt, tôi tiết kiệm được 4-5 triệu đồng. Thấy tôi cũng có kinh tế, vài năm trước người thân khuyên nên mua BHXH tự nguyện để khi về già, mất sức lao động được hưởng lương hưu. Tuy nhiên, vì chủ quan và cũng chưa hiểu sâu chính sách này nên tôi không tham gia. Giờ về già rồi mới thấy tiếc vì BHXH tự nguyện mang lại rất nhiều lợi ích, đặc biệt có chế độ chăm sóc sức khỏe khi về già.

Tương tự bà Nhinh, ông Quang, do chưa hiểu và vì lý do khác nhau nên nhiều người dân vẫn e dè với việc tham gia BHXH tự nguyện. Theo thống kê của BHXH tỉnh, Thái Nguyên hiện có trên 26.000 người tham gia BHXH tự nguyện, con số này rất khiêm tốn so với tổng số lao động tự do trên địa bàn tỉnh.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, có nhiều lý do khác nhau khiến người dân chưa mặn mà với BHXH tự nguyện. Thứ nhất, họ làm nghề tự do, thu nhập bấp bênh nên việc đóng bảo hiểm không duy trì được thường xuyên, đóng tháng này, có khi nghỉ tháng sau nên rất khó vận hành chế độ bảo hiểm. Ngoài ra, nhiều lao động cũng chưa thực sự hiểu hết về loại hình bảo hiểm này, nên họ không biết mua ở đâu và quyền lợi được hưởng ra sao?

Cùng với đó, theo nhiều người, chính sách BHXH tự nguyện cũng chưa thật sự hấp dẫn, vì chế độ quyền lợi hưởng còn hạn chế nên người dân chưa đầu tư nguồn tài chính dài hạn để tham gia…

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, bà Lò Thị Hoán, Giám đốc BHXH tỉnh, khẳng định: Chính sách BHXH tự nguyện mang đậm tính nhân văn, nhân đạo. Bởi, khi người lao động hết tuổi lao động những có đóng bảo hiểm thì sẽ được hưởng lương hưu. Họ cũng được cấp thẻ BHYT để chăm sóc sức khỏe, mà không phải tự mua. Khi về già, người lao động đóng BHXH tự nguyện từ trần thì thân nhân của họ được nhận tiền mai táng phí và tiền tuất một lần hoặc tuất hằng tháng. Người dân tham gia BHXH tự nguyện cũng được Nhà nước hỗ trợ phí đóng hàng tháng. Cụ thể, các đối tượng hộ nghèo sẽ được hỗ trợ 30%, hộ cận nghèo là 25% và tất cả các đối tượng còn lại được hỗ trợ 10%.

Được biết, nhằm thu hút đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, thời gian qua, BHXH tỉnh đã tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến bằng nhiều hình thức, nhằm lan tỏa chính sách BHXH tự nguyện để thu hút người lao động và người dân tham gia thông qua các hội nghị đối thoại tại các phường, xã; tuyên truyền qua các nhóm nhỏ và qua cơ quan thông tin đại chúng như: Đài Phát thanh- Truyền hình tỉnh, Báo Thái Nguyên; Cổng thông tin điện tử BHXH tỉnh; các trang mạng xã hội...

Tuy nhiên, để người dân hiểu được ý nghĩa, tầm quan trọng của loại hình bảo hiểm nhân văn này, cùng với nỗ lực của cơ quan BHXH trong công tác tuyên truyền, thiết nghĩ cần có sự chung tay của cả hệ thống chính trị nhằm làm thay đổi nhận thức của người dân về vấn đề này.