Chuyện về chiếc xe đạp của một nhà báo liệt sĩ trong chùa Phù Liễn 

Chùa Phù Liễn ở phường Hoàng Văn Thụ (TP. Thái Nguyên) nổi tiếng với những giá trị về tâm linh và văn hóa - lịch sử. Nhưng ít ai biết trong chốn linh thiêng, thanh tịnh của chùa đang lưu giữ một chiếc xe đạp Peugeot của Pháp. Điều đặc biệt, chiếc xe đạp này là của nhà báo, Liệt sĩ Trịnh Hoàng Đạm, phóng viên Báo Cứu Quốc.

Thượng tọa Thích Nguyên Thành giới thiệu về chiếc xe đạp.

Một buổi sớm mùa Hè, Thượng tọa Thích Nguyên Thành, Trưởng Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh Thái Nguyên, trụ trì chùa Phù Liễn, cho phép tôi được chiêm ngưỡng chiếc xe đạp đó. Chiếc xe đạp cổ Peugeot vẫn còn mới, khung, càng, nan hoa được lau bóng loáng. Trên ghi-đông treo tấm ảnh phóng to của nhà báo, Liệt sĩ Trịnh Hoàng Đạm. Đặc biệt, mọi thông tin về chiếc xe đạp cùng tài liệu về nhà báo, Liệt sĩ Trịnh Hoàng Đạm được cất kỹ trong túi bóng kính, tất cả đều được đặt trên yên xe.

Một bức thư viết tay, với những dòng chữ được viết nắn nót của người tặng với nội dung như sau: Minh Khánh tự mùa Thu năm Nhâm Dần! Kính bạch Thượng tọa Nguyên Thành, Trưởng Ban Trị sự Phật giáo Thái Nguyên. Con có nhân duyên được gia đình cụ lão thành Hoàng Đạm, Báo Cứu Quốc, giao cho giữ chiếc xe đạp Peugeot của Pháp. Cụ từng sử dụng làm phương tiện làm cách mạng tại An toàn khu (ATK) đóng tại Chùa Hang, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên, những năm 1950-1952. Nay được biết, Thượng tọa được bổ xứ về trông nom chốn tổ. Cảnh cũ người nay mà nhớ về xưa. Cũng là gửi lại kỷ vật của thời kỳ lịch sử đầy gian nan của tân tộc. Kính gửi tới Thượng tọa lưu giữ!

Thông qua Thượng tọa Thích Nguyên Thành (người được tặng chiếc xe đạp Peugeot) đã giúp chúng tôi hiểu hơn về cụ Trịnh Hoàng Đạm, một nhà cách mạng tiền khởi nghĩa. Vào những năm 1950 đến đầu năm 1953, cụ từng hoạt động cách mạng ở vùng núi huyện Đinh Hóa, tỉnh Thái Nguyên và huyện Tân Trào, tỉnh Tuyên Quang. Cụ công tác trong Khối Dân vận, phụ trách về mảng tuyên huấn (thông tin tuyên truyền). Cụ cũng là nhà báo, tích cực tham gia viết báo cho tờ Cứu Quốc. Chiếc xe đạp Peugeot nói trên được Nhà nước cấp để cụ làm phương tiện hoạt động cách mạng và tuyên truyền báo chí trong Khối Dân vận.

Theo người nhà của cụ Trịnh Hoàng Đạm, để chuẩn bị cho Chiến dịch Điện Biên Phủ, năm 1953, nhà báo Trịnh Hoàng Đạm được phân công nhiệm vụ lên Điện Biên Phủ để tuyên truyền. Chính vì thế, chiếc xe đạp Peugeot mà Nhà nước lúc bấy giờ phân cho nhà báo Trịnh Hoàng Đạm tại chùa Hang, huyện Định Hóa đã được cụ đưa về Thủ đô Hà Nội gửi lại cho người chị gái giữ hộ. Nhưng không may, trong thời gian hoạt động cách mạng tại chiến trường Điện Biên Phủ, nhà báo Trịnh Hoàng Đạm hy sinh. Chiếc xe Peugeot gửi người chị gái tại Thủ đô Hà Nội, nhà báo Trịnh Hoàng Đạm đã không thể về lấy được.

Và cũng là nhân duyên khi các quý thầy về làm lễ tại gia đình cụ Trịnh Hoàng Đạm ở Hà Nội, gia đình có nguyện vọng được chuyển chiếc xe đạp trở lại Thái Nguyên. Đại đức Thích Minh Thịnh, trụ trì tại một ngôi chùa ở Hà Nội đã nhận chiếc xe đạp Peugeot cùng tâm nguyện của gia đình và chuyển về chùa Phù Liễn.

Thượng tọa Thích Nguyên Thành chia sẻ thêm, trân trọng kỷ vật của người xưa, đặc biệt là người làm báo cách mạng chân chính, chúng tôi đã đón nhận chiếc xe đạp Peugeot như một niềm hoan hỉ. Một ngày gần đây, chúng tôi sẽ mang chiếc xe đạp Peugeot của Liệt sĩ, nhà báo Trịnh Hoàng Đạm về trưng bày tại chùa Hang, thị trấn Chợ Chu (Định Hóa) như nhân duyên của nó vốn có và cũng là tâm nguyện của người đã khuất.