Không có đặc quyền

Đối với phóng viên, tìm được đề tài hấp dẫn việc kết nối, xây dựng đội ngũ cộng tác viên, thông tin viên rất cần thiết. Những người này cung cấp nhiều thông tin hữu ích, gợi ý vấn đề có thể khai thác, tìm hiểu để từ đó phóng viên thực hiện tác phẩm báo chí. Tuy nhiên, cùng với cung cấp thông tin, một số người cũng lạm dụng sự quen biết này để trục lợi.

Thành quả từ sự nỗ lực và tinh thần tập thể

Làm báo - Nghề suốt đời tự học

Tôi biết ông D., cán bộ công chức nghỉ hưu, trong một lần đi thực tế xác minh đơn thư của bạn đọc gửi tới tòa soạn. Là người có kiến thức chuyên môn, mối quan hệ rộng và nhiều thời gian thực tế nên ông có nhiều thông tin ở cơ sở. Biết số điện thoại và kết bạn qua Zalo, thời gian sau đó, ông D. thường xuyên gửi thông tin, hình ảnh cho tôi.

Gặp người này, người nọ ông cũng gọi điện cho tôi, bật loa ngoài để “khoe” với mọi người rằng mình quen nhà báo, có thể nhờ phản ánh nhiều việc lên báo. Chủ yếu là các vấn đề liên quan đến tranh chấp đất, giải quyết chế độ chính sách và thủ tục hành chính tại cấp cơ sở.

Sau một vài lần như vậy, tôi trực tiếp nhắc nhở, nhấn mạnh về thẩm quyền và trách nhiệm của người làm báo là phản ánh trung thực, khách quan chứ không phải để phục vụ lợi ích của số ít cá nhân. Việc liên lạc, gửi thông tin của ông D. sau đó giảm dần.

Một trường hợp khác là bà Q, cũng là độc giả thân thiết và từng gửi một số tin, bài cộng tác cho tòa soạn. Trên trang Facebook cá nhân, bà thường xuyên chia sẻ bài viết của báo, góp phần lan tỏa thông tin. Điều đáng nói là bà có lấy hình ảnh, một số tác phẩm trên báo, tạp chí địa phương chỉnh sửa (thậm chí giữ nguyên nội dung), chỉ đề thêm tên mình vào phần tác giả rồi gửi một số báo, tạp chí của các bộ, ngành Trung ương và được đăng.

Vậy là bà tự nhận là “nhà báo”, chia sẻ tác phẩm có tên mình; khoe quen nhà báo này kia, chụp ảnh cầm sổ, bút đi cơ sở rồi đăng lên mạng xã hội. Sau một vài lần bị góp ý về bản quyền tác giả khi chưa xin phép, bà Q. đã không làm những việc như thế nữa.

Bên cạnh cung cấp thông tin, thực tế có không ít trường hợp quen biết với nhà báo đã gọi điện nhờ xin bỏ qua lỗi vi phạm khi tham gia giao thông; nhờ giải quyết nhanh, làm tắt khi thực hiện các thủ tục hành chính hay đơn giản gọi điện để cho…oai.

Nhà báo cũng là một nghề và hành nghề theo tôn chỉ, quy định. Nghề báo không có đặc quyền đặc lợi nên công dân không thể lợi dụng việc quen nhà báo để làm những việc trái với quy định.