Giảm nghèo từ sinh kế bền vững ở Phượng Tiến

Giảm nghèo bền vững ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số không chỉ là bài toán hỗ trợ trước mắt, mà là hành trình tạo sinh kế lâu dài, giúp người dân tự vươn lên bằng chính sức lao động của mình. Tại xã miền núi Phượng Tiến (tỉnh Thái Nguyên), từ các mô hình kinh tế phù hợp với điều kiện địa phương, nhiều hộ nghèo, cận nghèo đã có thêm việc làm, tăng thu nhập và từng bước thoát nghèo một cách vững chắc.

Mô hình chăn nuôi gà thả vườn, đồi tại xóm Tân Tiến.

Phượng Tiến là xã miền núi nằm ở phía Tây Bắc của tỉnh có trên 3.224 hộ dân với hơn 13.250 nhân khẩu, sinh sống tại 27 xóm; trong đó, trên 85% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, đời sống chủ yếu dựa vào sản xuất nông – lâm nghiệp. Phượng Tiến hiện vẫn còn 155 hộ nghèo, chiếm 4,83% và 116 hộ cận nghèo, chiếm 3,61%. Một số xóm đặc biệt khó khăn có tỷ lệ hộ nghèo cao, lao động chủ yếu là lao động nông nghiệp, trình độ sản xuất còn hạn chế, thiếu vốn đầu tư và kỹ năng tiếp cận thị trường. Đây chính là những rào cản lớn trong quá trình giảm nghèo bền vững tại địa phương.

Nhận thức rõ điều đó, cấp ủy, chính quyền xã Phượng Tiến xác định: Muốn giảm nghèo hiệu quả, phải bắt đầu từ việc tạo sinh kế phù hợp với điều kiện thực tế của vùng đồng bào dân tộc thiểu số; trong đó, trọng tâm là các mô hình kinh tế dễ triển khai, tận dụng được lợi thế sẵn có và tạo việc làm ngay tại địa phương.

Trong các mô hình được triển khai, chăn nuôi gà thương phẩm và gà thả vườn, đồi theo hình thức tổ sản xuất cộng đồng được xem là hướng đi phù hợp. Phượng Tiến có diện tích vườn, đồi, soi bãi rộng; người dân có kinh nghiệm chăn nuôi truyền thống; thị trường tiêu thụ ổn định. Đây là những điều kiện thuận lợi để mô hình phát huy hiệu quả.

Mô hình chăn nuôi gà thương phẩm thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững năm 2025 được UBND xã Phượng Tiến triển khai tại 4/6 xóm đặc biệt khó khăn với sự tham gia của 26 hộ dân, trong đó có 8 hộ nghèo, 6 hộ cận nghèo và 11 hộ mới thoát nghèo.

Theo thiết kế dự án, mỗi hộ tham gia được hỗ trợ 105 con gà ri lai 21 ngày tuổi, bảo đảm chất lượng, tiêm phòng đầy đủ; đồng thời được hỗ trợ thức ăn chăn nuôi theo lộ trình và tập huấn kỹ thuật chăm sóc, phòng trừ dịch bệnh. Tổng kinh phí thực hiện dự án hơn 309 triệu đồng, trong đó Nhà nước hỗ trợ 274 triệu đồng, nhân dân đối ứng hơn 35 triệu đồng.

Sau 4 tháng triển khai, tổng số gà xuất bán đạt trên 2.600 con, mang lại nguồn lãi hơn 177 triệu đồng; bình quân mỗi con cho lãi trên 67.500 đồng. Không chỉ có thêm thu nhập, các hộ còn được tạo việc làm ổn định ngay tại gia đình, giảm áp lực đi làm ăn xa.

Ông Hoàng Văn Phú, xóm Đồng Muồng, hộ nghèo tham gia mô hình chăn nuôi gà thương phẩm chia sẻ: Gia đình tôi trước đây chỉ trông vào mấy sào ruộng, thu nhập bấp bênh. Từ khi được hỗ trợ nuôi gà, có cán bộ hướng dẫn tận tình, tôi thấy tự tin hơn. Lứa gà đầu tiên bán có lãi, gia đình có thêm tiền trang trải sinh hoạt và dự định nuôi tiếp để vươn lên thoát nghèo.

Cùng chung niềm vui đó, bà Lý Thị Ngự, xóm Tràng, hộ nghèo tham gia dự án bộc bạch: Nhà nước hỗ trợ con giống, thức ăn ban đầu là quý lắm. Nhưng cái được lớn nhất là chúng tôi học được cách nuôi gà bài bản. Có kiến thức rồi, sau này dù không còn hỗ trợ, gia đình vẫn có thể tiếp tục chăn nuôi để cải thiện cuộc sống.

Khu vực trung tâm xã Phượng Tiến.

Từ hiệu quả bước đầu, xã Phượng Tiến tiếp tục mở rộng mô hình chăn nuôi gà thả vườn, đồi tại 19/27 xóm, với 67 hộ nghèo, cận nghèo và mới thoát nghèo tham gia. Tổng kinh phí thực hiện mô hình hơn 767 triệu đồng, trong đó Nhà nước hỗ trợ trên 443 triệu đồng, phần còn lại do nhân dân đối ứng.

Với tỷ lệ gà sống trên 96%, trọng lượng bình quân đạt trên 3kg/con, sau 4 tháng, dự án mang lại nguồn lãi hơn 255 triệu đồng; bình quân mỗi con gà cho lãi trên 42.000 đồng. Quan trọng hơn, mô hình đã tạo việc làm cho khoảng 50% lao động trong các hộ tham gia, góp phần nâng cao thu nhập và ổn định đời sống.

Bà Nguyễn Thị Hoa, Tổ trưởng Tổ sản xuất cộng đồng mô hình chăn nuôi gà thả vườn đồi, cho biết: Trước đây, bà con chăn nuôi chủ yếu theo kinh nghiệm, mạnh ai nấy làm, hiệu quả không cao. Khi tham gia tổ sản xuất, các hộ được hỗ trợ con giống, thức ăn ban đầu và được tập huấn kỹ thuật bài bản, nên ai cũng yên tâm hơn. Quan trọng nhất là bà con biết cách tính toán chi phí, chăm sóc đàn gà đúng quy trình để có lãi.

Trong bối cảnh toàn xã có gần 8.000 lao động, trong đó lao động nông nghiệp chiếm khoảng 70%, tỷ lệ lao động qua đào tạo mới đạt 32,5%, thì các mô hình tạo sinh kế tại chỗ như chăn nuôi gà cộng đồng chính là hướng đi phù hợp, góp phần giải quyết việc làm, giảm nghèo bền vững và từng bước chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch UBND xã Phượng Tiến, khẳng định: Giảm nghèo ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số không thể làm theo cách hỗ trợ dàn trải. Xã xác định phải lựa chọn mô hình phù hợp với điều kiện thực tế, gắn hỗ trợ vốn với chuyển giao kỹ thuật và tổ chức sản xuất cộng đồng. Qua các mô hình chăn nuôi gà, người dân không chỉ có thêm thu nhập mà còn thay đổi tư duy, chủ động hơn trong phát triển kinh tế gia đình.

Thực tế từ xã Phượng Tiến cho thấy, khi chính sách giảm nghèo được triển khai đúng hướng, sát thực tiễn và đặt người dân vào vị trí trung tâm, thì những vùng đất khó cũng có thể “nở hoa”. Giảm nghèo không chỉ là con số thống kê, mà là sự đổi thay thực sự trong đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số - nền tảng quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội bền vững ở miền núi Thái Nguyên.