Thuốc lá và an toàn phòng cháy, chữa cháy - nguy cơ từ thói quen nhỏ

Trong các nguyên nhân gây cháy nổ hiện nay, bất cẩn trong sinh hoạt vẫn là yếu tố phổ biến và đáng lo ngại. Trong đó, hành vi hút thuốc lá, một thói quen tưởng chừng nhỏ và quen thuộc lại đang tiềm ẩn nguy cơ lớn đối với công tác bảo đảm an toàn phòng cháy, chữa cháy (PCCC), nhất là tại khu dân cư, khu sản xuất nhỏ lẻ và hộ gia đình.

Ảnh minh họa.

Theo lực lượng Cảnh sát PCCC và cứu nạn cứu hộ, không ít vụ cháy xảy ra có nguyên nhân trực tiếp hoặc gián tiếp từ việc hút thuốc lá không đúng nơi quy định, vứt tàn thuốc bừa bãi.

Tàn thuốc lá, dù đã được cho là “tắt”, vẫn có thể âm ỉ cháy trong nhiều phút. Khi tiếp xúc với các vật liệu dễ bắt lửa như giấy, vải, rơm rạ, mùn cưa, xăng dầu, khí gas… nguy cơ phát sinh cháy là rất cao.

Thực tế cho thấy, nhiều vụ cháy tại nhà dân bắt nguồn từ những thời điểm rất đời thường: người hút thuốc trong phòng ngủ rồi ngủ quên; tàn thuốc rơi xuống đệm, rèm cửa; hay hút thuốc ngoài hiên, gạt tàn xuống đống rác khô.

Đặc biệt, tại khu vực nông thôn, miền núi, nơi người dân vẫn có thói quen phơi rơm rạ, để củi khô, chất dễ cháy ngay trong khuôn viên nhà ở, chỉ một tàn thuốc nhỏ cũng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng. Nhiều vụ cháy rừng cũng nguyên nhân do tàn thuốc lá.

Tại nhiều khu dân cư đông đúc, nhà ở kết hợp kinh doanh, kho chứa hàng hóa, vật liệu dễ cháy được bố trí sát khu sinh hoạt. Trong khi đó, ý thức chấp hành quy định về PCCC, đặc biệt là quy định cấm hút thuốc tại những nơi có nguy cơ cháy nổ, vẫn chưa được thực hiện nghiêm.

Không ít cơ sở sản xuất nhỏ, xưởng mộc, xưởng may, kho phế liệu… vẫn tồn tại tình trạng người lao động hút thuốc ngay trong khu vực làm việc.

Các vật liệu như gỗ, vải, mút xốp, hóa chất nếu gặp tàn thuốc hoặc tia lửa đều có khả năng bùng cháy nhanh, gây cháy lan diện rộng. Khi xảy ra sự cố, điều kiện mặt bằng chật hẹp, lối thoát hiểm hạn chế càng khiến việc cứu nạn, cứu hộ gặp nhiều khó khăn.

Theo thống kê của lực lượng chức năng, các vụ cháy xuất phát từ bất cẩn của con người, trong đó có hút thuốc lá, thường xảy ra vào ban đêm hoặc thời điểm ít người qua lại, khiến việc phát hiện và xử lý ban đầu bị chậm trễ. Hậu quả không chỉ là thiệt hại về tài sản mà còn đe dọa trực tiếp đến tính mạng con người.

Một thực tế đáng báo động là nhiều người vẫn hút thuốc trong không gian kín như phòng ngủ, nhà kho, tầng hầm, khu vực để xe. Trong các không gian này, ngoài nguy cơ cháy do tàn thuốc, việc tích tụ khói và khí dễ cháy còn làm tăng khả năng xảy ra cháy nổ khi có nguồn nhiệt hoặc tia lửa.

Đối với các khu nhà trọ, chung cư mini, nhà ở nhiều tầng, nơi hệ thống điện thường quá tải, dây dẫn chằng chịt, hành vi hút thuốc lá trong phòng riêng càng làm gia tăng nguy cơ cháy. Khi sự cố xảy ra, khói thuốc và khói cháy hòa lẫn, gây ngạt nhanh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng thoát nạn của người dân.

Điều đáng nói là nhiều người hút thuốc chưa nhận thức đầy đủ rằng, hành vi của mình không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe bản thân và những người xung quanh, mà còn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho cả cộng đồng. Một tàn thuốc vứt bừa bãi có thể thiêu rụi tài sản tích góp cả đời của một gia đình, thậm chí cướp đi sinh mạng con người.

Pháp luật hiện hành đã có những quy định cụ thể về PCCC, trong đó nghiêm cấm hút thuốc tại các khu vực có nguy cơ cháy nổ. Tuy nhiên, việc thực thi trên thực tế vẫn phụ thuộc rất lớn vào ý thức tự giác của mỗi người dân. Khi thói quen hút thuốc không được kiểm soát, các quy định dù đầy đủ cũng khó phát huy hiệu quả.

Bảo đảm an toàn PCCC không chỉ là nhiệm vụ của lực lượng chức năng mà là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Trong đó, thay đổi thói quen hút thuốc lá, đặc biệt là không hút thuốc tại nhà ở, nơi làm việc, khu vực dễ cháy nổ, là một trong những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả.

Nhiều địa phương đã và đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền, lồng ghép nội dung phòng, chống tác hại của thuốc lá với giáo dục kỹ năng PCCC cho người dân.

Việc xây dựng môi trường “nhà không khói thuốc”, “cơ sở không khói thuốc” không chỉ góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng mà còn giảm đáng kể nguy cơ cháy nổ trong đời sống hằng ngày.

Thuốc lá không chỉ là mối đe dọa đối với sức khỏe con người mà còn là một trong những nguyên nhân tiềm ẩn gây mất an toàn phòng cháy, chữa cháy. Từ một thói quen nhỏ, thiếu ý thức, hậu quả có thể là những vụ cháy lớn, gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản.

Vì sự an toàn của mỗi gia đình và cộng đồng, đã đến lúc cần nhìn nhận nghiêm túc mối liên hệ giữa hút thuốc lá và nguy cơ cháy nổ, để từ đó thay đổi hành vi, xây dựng nếp sống văn minh, an toàn và bền vững.