Từ tập quán cũ đến cách làm mới

Dự án 8 là hợp phần quan trọng của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, hướng tới mục tiêu cốt lõi là thay đổi tư duy, nhận thức và cách làm của người dân, nhất là phụ nữ và trẻ em.

Xã Ngân Sơn tích cực truyền thông thay đổi nếp nghĩ, cách làm.

Thực tiễn cho thấy, các hủ tục lạc hậu như tảo hôn, hôn nhân cận huyết... và tư tưởng trông chờ, ỷ lại cùng phương thức sản xuất manh mún vẫn tồn tại ở một số địa bàn, cản trở phát triển bền vững. Vì vậy, “thay đổi nếp nghĩ, cách làm” được xác định là nền tảng cho các giải pháp phát triển lâu dài ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Những năm gần đây, thôn Bản Ca, xã Nghĩa Tá đã ghi nhận sự chuyển biến tích cực trong nếp nghĩ, cách làm của đồng bào dân tộc Dao.

Từ chỗ còn chịu ảnh hưởng nặng nề của các hủ tục, đến nay nhận thức của người dân đã có nhiều thay đổi nhờ sự vào cuộc bền bỉ của chính quyền địa phương, các tổ chức đoàn thể, đặc biệt là các cấp Hội Phụ nữ thông qua các hoạt động truyền thông bình đẳng giới của Dự án 8.

Điểm khác biệt lớn nhất của Dự án 8 là lấy con người làm trung tâm, coi việc nâng cao nhận thức là khâu then chốt. Thông qua các mô hình truyền thông cộng đồng, sinh hoạt nhóm, câu lạc bộ phụ nữ, tổ tự quản thôn bản…, những thông điệp về bình đẳng giới, chăm sóc sức khỏe sinh sản, giáo dục trẻ em, xóa bỏ hủ tục lạc hậu được truyền tải một cách gần gũi, dễ hiểu.

Trong khuôn khổ Dự án 8, trên địa bàn vùng cao đã thành lập hơn 100 Câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi”, thu hút sự tham gia tích cực của trẻ em và thanh thiếu niên. Qua các buổi sinh hoạt định kỳ, câu lạc bộ đẩy mạnh truyền thông về bình đẳng giới, phòng chống bạo lực gia đình, tảo hôn, hôn nhân cận huyết, đồng thời trang bị kiến thức pháp luật và kỹ năng sống cho các thành viên.

Dự án 8 không chỉ chú trọng tuyên truyền mà còn hỗ trợ thiết thực giúp phụ nữ nâng cao năng lực tự chủ kinh tế thông qua đào tạo nghề, kỹ năng kinh doanh, quản lý tài chính, hỗ trợ khởi nghiệp và tiếp cận vốn vay ưu đãi.

Cùng với đó, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh triển khai hiệu quả các đề án của Chính phủ, tiêu biểu là Đề án Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017-2025 với 150 ý tưởng tham gia cuộc thi Ngày Phụ nữ khởi nghiệp, tập huấn cho 550 đại biểu; đồng thời hỗ trợ thành lập 57 hợp tác xã mới, nâng tổng số lên 83 hợp tác xã, qua đó góp phần nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ và giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân 1,41%/năm.

Một trong những trọng tâm xuyên suốt của Dự án 8 là giải quyết các vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em thông qua xây dựng các mô hình “ngôi nhà an toàn”, “địa chỉ tin cậy” và tổ chức tập huấn kỹ năng làm cha mẹ, chăm sóc sức khỏe, phòng chống xâm hại.

Việc lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, giáo dục giới tính phù hợp với văn hóa bản địa đã giúp trẻ em dân tộc thiểu số nâng cao khả năng tự bảo vệ và tự tin trong học tập, cuộc sống.

Sau thời gian triển khai, Dự án 8 ghi nhận nhiều kết quả rõ nét: tỷ lệ tảo hôn ở nhiều thôn bản giảm, phụ nữ nghèo được hỗ trợ sinh kế hiệu quả, tinh thần đoàn kết cộng đồng được củng cố. Quan trọng hơn, nhận thức của người dân từng bước chuyển từ trông chờ hỗ trợ sang chủ động vươn lên, từ làm theo thói quen sang làm việc có kế hoạch.