Ngăn chặn các bệnh truyền nhiễm, mới nổi, tái nổi

Với nhu cầu giao thương, du lịch tăng cao do hầu hết các quốc gia đã mở cửa trở lại cùng với thời tiết thay đổi bất thường đã làm tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh truyền nhiễm như sốt xuất huyết, sởi… Bên cạnh đó, các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm mới nổi, tái nổi tiềm ẩn nguy cơ xâm nhập, lây lan.

Cán bộ Trung tâm Y tế thành phố Tuyên Quang phun hóa chất diệt muỗi tại hộ gia đình ở phường Phan Thiết.

Theo Bộ Y tế, năm 2022, thế giới tiếp tục ghi nhận các trường hợp mắc, tử vong do các bệnh lây truyền từ động vật sang người, các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, mới nổi tại nhiều quốc gia; một số bệnh lưu hành, bệnh có vắc-xin dự phòng cũng gia tăng số mắc ở nhiều nơi.

Tổ chức Y tế thế giới đánh giá và nhận định dịch Covid-19 vẫn là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng quốc tế với mức độ nguy cơ cao trong bối cảnh đáp ứng khác nhau giữa các quốc gia. Ðến nay, thế giới đã ghi nhận khoảng 678 triệu ca mắc Covid-19, trong đó có hơn 6,7 triệu ca tử vong kể từ đầu dịch.

Bệnh cúm mùa hằng năm vẫn ghi nhận khoảng hơn một tỷ trường hợp mắc, trong đó có khoảng từ 3 đến 5 triệu ca bệnh nặng và có từ 291 nghìn đến 646 nghìn trường hợp tử vong. Bệnh đậu mùa khỉ, bệnh viêm gan cấp tính không rõ nguyên nhân đã xuất hiện và lây lan tại nhiều quốc gia. Ðây là các sự kiện y tế công cộng khẩn cấp toàn cầu cần quan tâm trong năm 2022.

Tại Việt Nam, đến nay cả nước ghi nhận hơn 11,5 triệu ca mắc Covid-19 và hơn 43 nghìn ca tử vong. Năm 2022, hơn 371 nghìn trường hợp mắc sốt xuất huyết và 144 trường hợp tử vong, tăng hơn năm lần so với năm trước và cao hơn số mắc trung bình năm các giai đoạn trước. Việt Nam cũng đã ghi nhận hai trường hợp đậu mùa khỉ là các trường hợp nhập cảnh từ nước ngoài và một trường hợp dương tính với cúm A(H5N1).

Ðáng mừng, hầu hết các dịch bệnh truyền nhiễm khác ổn định, không ghi nhận ổ dịch lớn trong cộng đồng, số mắc, tử vong giảm.

Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Kính, Chủ tịch Hội truyền nhiễm cho biết, các bệnh truyền nhiễm mới nổi, hay tái nổi xuất hiện luôn là gánh nặng kinh tế và y tế công cộng của bất cứ quốc gia nào trên thế giới, nhất là các nước đang phát triển.

Bệnh mới nổi là những bệnh mới xuất hiện ở một địa phương có tỷ lệ mới mắc tăng lên hoặc tăng lên trong một khoảng thời gian xác định.

Bệnh tái nổi là bệnh đã có từ trước với tỷ lệ mắc đã giảm xuống hoặc không còn, nhưng giờ xuất hiện trở lại với tỷ lệ mắc mới tăng lên trong một thời gian xác định như lao, sởi...

Hiện, các bệnh mới nổi, tái nổi phân bố tập trung chủ yếu là bệnh từ động vật hoang dã truyền sang cho con người; bệnh do động vật không hoang dã, động vật nuôi trong gia đình truyền sang cho con người; bệnh xuất hiện do các véc-tơ truyền. Nguyên nhân là do ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, thiên tai, lụt bão, đô thị hóa và di dân gia tăng.

Tại Việt Nam, hiện các bệnh truyền nhiễm mới nổi, tái nổi hay gặp như Covid-19, sốt xuất huyết, tay, chân, miệng, dại... nguy cơ bùng phát và lan rộng tại cộng đồng rất lớn. Trong khi đó, các bệnh sốt rét, lao kháng thuốc có xu hướng gia tăng, nhất là bệnh cúm A(H1N1), bệnh do liên cầu lợn vẫn tồn tại và đã bắt đầu bùng phát một số ổ dịch khu vực phía bắc dẫn đến nguy cơ dịch chồng dịch ở các địa phương thời gian tới.

Bộ Y tế dự báo, dịch bệnh trên thế giới vẫn tiếp tục diễn biến khó lường thời gian tới. Tổ chức Y tế thế giới đánh giá và nhận định dịch Covid-19 vẫn là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng với mức độ nguy cơ cao trong bối cảnh đáp ứng khác nhau giữa các quốc gia. Cùng với đó, các tác nhân gây bệnh, các chủng vi-rút cúm xuất hiện, biến đổi liên tục làm giảm khả năng bảo vệ của vắc-xin nên luôn tiềm ẩn nguy cơ đại dịch.

Ðể chủ động phòng, chống dịch bệnh năm 2023, nhất là hoàn thành mục tiêu giảm đến mức thấp nhất tỷ lệ mắc và tử vong do các bệnh truyền nhiễm so với trung bình năm giai đoạn 2016-2020, khống chế kịp thời, hạn chế tối đa nguy cơ dịch bệnh bùng phát, Bộ Y tế tiếp tục cập nhật, hoàn thiện, ban hành phương án bảo đảm công tác y tế trong tình huống dịch Covid-19 có biến chủng mới nguy hiểm hơn, bùng phát mạnh trên diện rộng, vượt quá năng lực của hệ thống y tế và tình huống công bố dịch kết thúc khi Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo; tổ chức tập huấn, đào tạo cán bộ y tế các tuyến giám sát và phòng chống các bệnh sốt xuất huyết, tay chân miệng, đậu mùa khỉ...; hướng dẫn phân vùng dịch tễ các bệnh do ký sinh trùng thường gặp; hướng dẫn giám sát dựa vào sự kiện; hướng dẫn chẩn đoán, điều trị các bệnh truyền nhiễm...

Bộ Y tế cũng đề nghị ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố khẩn trương phê duyệt kế hoạch phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm; bố trí kinh phí, bảo đảm nguồn lực và huy động sự tham gia của các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức chính trị xã hội trong công tác phòng, chống dịch.

Ngành y tế các địa phương tiếp tục củng cố, nâng cao năng lực của hệ thống phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm; thúc đẩy nâng cao năng lực, chất lượng hoạt động y tế dự phòng và y tế cơ sở, nhất là tại các vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, khu vực miền núi, biên giới, hải đảo...