Cảnh báo tác hại khói thuốc thụ động đối với trẻ em và phụ nữ mang thai

Khói thuốc thụ động gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe, đặc biệt với trẻ em và phụ nữ mang thai. Dù không hút thuốc, nhiều người vẫn phải đối mặt với nguy cơ bệnh tật từ môi trường sống nhiễm khói thuốc.

Hình minh họa.

Khói thuốc thụ động là hỗn hợp khói do người hút thuốc thải ra và khói từ đầu điếu thuốc đang cháy. Điều đáng lo ngại là trong làn khói này chứa hơn 7.000 hóa chất, bao gồm hàng chục chất gây ung thư như benzen, formaldehyde, arsenic và nitrosamine. Nghiên cứu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho thấy, nồng độ chất độc trong khói thuốc thụ động có nơi cao gấp 2–5 lần so với khói người hút trực tiếp.

Điều đáng buồn là người hít phải khói thuốc thụ động không có sự lựa chọn. Họ có thể là trẻ em đang ngủ, là vợ đang nấu ăn, là cha mẹ già ngồi nghỉ trong sân nhà, hay là những người khách trong quán cà phê, xe buýt, nhà chờ… Khói thuốc len lỏi vào mọi ngóc ngách, bám trên quần áo, đồ vật, chăn ga, thậm chí tồn tại nhiều giờ sau khi điếu thuốc đã tắt. Đây chính là hiện tượng “khói thuốc lưu cữu” - thirdhand smoke vốn âm thầm gây hại mà ít người biết.

Theo số liệu điều tra dịch tễ, mỗi năm tại Việt Nam có hơn 6.800 người tử vong do bệnh liên quan đến hút thuốc thụ động. Đây là những người hoàn toàn không hút thuốc, nhưng lại phải gánh chịu hậu quả từ hành vi của người khác. Đặc biệt, nhóm chịu tổn thương lớn nhất chính là trẻ em.

Trẻ em tiếp xúc với khói thuốc có nguy cơ cao mắc viêm đường hô hấp dưới, viêm phổi, hen suyễn, viêm tai giữa và thường xuyên nhập viện hơn những trẻ sống trong môi trường sạch. Phụ nữ mang thai hít phải khói thuốc thụ động cũng gặp nhiều rủi ro như sảy thai, sinh non, thai chậm phát triển, trẻ sinh ra nhẹ cân hoặc dị tật bẩm sinh. Nhiều người không hút thuốc nhưng vẫn mắc ung thư phổi, bệnh tim mạch, đột quỵ do sống trong môi trường ô nhiễm khói thuốc trong thời gian dài.

Nhiều người hút thuốc cho rằng đứng gần cửa sổ, quạt máy hoặc hút ngoài ban công sẽ không gây hại cho người khác. Sự thật là khói thuốc lan trong không khí rất nhanh và bám vào mọi bề mặt. Dù chỉ một lần hút trong nhà cũng có thể khiến nồng độ độc chất tồn tại đến vài giờ.

Tác hại của hút thuốc thụ động không chỉ thể hiện qua những con số thống kê bệnh tật mà còn tác động trực tiếp đến đời sống gia đình và xã hội. Trẻ nhỏ sống trong gia đình có người hút thuốc thường kém tập trung hơn, học lực suy giảm do hay mắc bệnh. Gia đình có người bệnh mạn tính do hút thuốc phải đối mặt với chi phí y tế cao, ảnh hưởng thu nhập và sự ổn định tinh thần.

Tuy nhiên, trên thực tế việc thực thi còn chưa nghiêm. Nhiều nhà hàng, quán cà phê vẫn để khách hút tự do; nhiều cơ quan chưa có khu vực riêng cho người hút; một bộ phận người dân chưa mạnh dạn nhắc nhở người hút thuốc nơi công cộng. Điều này đòi hỏi sự thay đổi về nhận thức và hành động của cả cộng đồng.

Hút thuốc thụ động là “sát thủ thầm lặng”, và cách duy nhất để bảo vệ gia đình là tuyệt đối không hút trong nhà, trong xe hơi, trong phòng kín, gần trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai hoặc người già.

Một số giải pháp thiết thực đó là: Xây dựng gia đình không khói thuốc, treo biển cấm hút tại không gian chung. Khuyến khích người thân cai thuốc, tìm đến các dịch vụ tư vấn hoặc các phương pháp điều trị hiệu quả. Nhắc nhở khách đến nhà không hút thuốc - một hành động nhỏ nhưng mang ý nghĩa lớn. Đồng hành cùng con trẻ, giúp các em hiểu tác hại của khói thuốc và biết cách tránh xa môi trường nguy hiểm.

Bảo vệ sức khỏe cộng đồng chính là bảo vệ tương lai của mỗi gia đình. Và điều đó bắt đầu từ việc nói “không” với hút thuốc trong mọi không gian chung.