Khói thuốc lá - hệ lụy âm thầm đối với thị lực

Trong nhiều năm qua, công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên chủ yếu tập trung cảnh báo các bệnh tim mạch, hô hấp và ung thư. Tuy nhiên, trên thực tế, thuốc lá còn gây ra một hệ lụy nghiêm trọng khác nhưng ít được quan tâm đúng mức, đó là tác hại đối với mắt và thị lực. Không ít người chỉ phát hiện tổn thương nhãn khoa khi thị lực đã suy giảm rõ rệt, ảnh hưởng trực tiếp đến lao động, sinh hoạt và chất lượng cuộc sống.

Ảnh minh họa.

Theo các bác sĩ chuyên khoa, khói thuốc lá chứa hàng nghìn hóa chất độc hại, trong đó nicotine và các gốc tự do có khả năng làm co mạch, giảm lưu lượng máu nuôi dưỡng võng mạc và dây thần kinh thị giác. Việc hút thuốc lá trong thời gian dài khiến các cơ quan, trong đó có mắt, chịu tổn thương do thiếu oxy kéo dài.

Đáng lưu ý, không chỉ người hút thuốc trực tiếp, nhiều phụ nữ, trẻ em vẫn phải hít khói thuốc thụ động hằng ngày, tiềm ẩn nguy cơ mắc các bệnh về mắt ngay từ sớm.

Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thái Nguyên, số bệnh nhân trung niên và cao tuổi bị đục thủy tinh thể có tiền sử hút thuốc lá chiếm tỷ lệ đáng kể tại các cơ sở khám chữa bệnh trên địa bàn tỉnh. Thuốc lá làm biến đổi cấu trúc protein của thủy tinh thể, khiến mắt nhanh bị mờ, chói sáng, nhìn kém khi đi ban đêm hoặc làm việc ngoài trời nắng.

Nhiều trường hợp tại Thái Nguyên dù chưa đến tuổi già nhưng đã phải chỉ định phẫu thuật thay thủy tinh thể sớm do hút thuốc kéo dài. Điều này không chỉ gây tốn kém chi phí điều trị mà còn ảnh hưởng đến khả năng lao động, đặc biệt với những người làm nông nghiệp, xây dựng hoặc sản xuất công nghiệp.

Ông N.V.H, 56 tuổi, có hơn 30 năm hút thuốc lá với mức gần một bao mỗi ngày. Ban đầu, ông chỉ thấy mắt thường xuyên cay, đỏ, nhìn mờ vào buổi chiều nên cho rằng đó là dấu hiệu tuổi tác. Tuy nhiên, khoảng hai năm trở lại đây, thị lực của ông giảm nhanh, hình ảnh trước mắt như có lớp sương che phủ, đặc biệt là khi đi ngoài trời nắng hoặc buổi tối.

Khi đi khám chuyên khoa mắt, các bác sĩ chẩn đoán ông H. bị đục thủy tinh thể kèm tổn thương võng mạc do hút thuốc lá kéo dài. Dù đã được phẫu thuật thay thủy tinh thể, thị lực của ông khó phục hồi hoàn toàn do tổn thương võng mạc đã hình thành từ trước.

Thoái hóa điểm vàng là bệnh lý nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến thị lực trung tâm. Tại Thái Nguyên, số người cao tuổi hút thuốc trong thời gian dài vẫn còn khá phổ biến, làm gia tăng nguy cơ suy giảm thị lực nghiêm trọng.

Khi điểm vàng bị tổn thương, người bệnh gặp khó khăn trong việc đọc chữ, nhận diện khuôn mặt, lái xe hoặc làm việc đòi hỏi độ chính xác cao. Đáng lo ngại, bệnh hiện chưa có phương pháp điều trị triệt để, chỉ có thể làm chậm tiến triển nếu phát hiện sớm và loại bỏ yếu tố nguy cơ, trong đó có thuốc lá.

Không ít người hút thuốc tại Thái Nguyên thường xuyên than phiền về tình trạng khô mắt, cộm, cay xè, đỏ mắt, nhất là khi làm việc trong môi trường bụi, nhà xưởng hoặc sử dụng máy tính nhiều. Khói thuốc làm giảm chất lượng nước mắt, phá vỡ lớp phim bảo vệ bề mặt nhãn cầu, khiến mắt dễ bị kích ứng và nhiễm trùng.

Về lâu dài, khô mắt mạn tính có thể dẫn đến viêm giác mạc, giảm thị lực và ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hằng ngày, đặc biệt với người lao động và học sinh, sinh viên.

Suy giảm thị lực do thuốc lá không chỉ là vấn đề sức khỏe cá nhân mà còn tạo ra gánh nặng cho gia đình và xã hội. Chi phí khám chữa bệnh, phẫu thuật mắt, đi lại và thời gian nghỉ lao động là con số không nhỏ, nhất là với các hộ dân nông thôn, miền núi còn nhiều khó khăn.

Trong khi đó, phần lớn các bệnh lý mắt liên quan đến thuốc lá hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu người dân từ bỏ thói quen hút thuốc và xây dựng môi trường sống không khói thuốc.

Các bác sĩ khuyến cáo bỏ thuốc lá càng sớm càng tốt, sẽ giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh nhãn khoa, đồng thời làm chậm tiến triển bệnh ở những người đã có tổn thương mắt. Cùng với đó, việc tăng cường truyền thông, xây dựng môi trường không khói thuốc tại gia đình, nơi làm việc, trường học và cơ sở y tế là giải pháp thiết thực để bảo vệ thị lực cho cộng đồng.

Đôi mắt là “cửa sổ tâm hồn”, nhưng cánh cửa ấy đang bị khói thuốc lá âm thầm làm mờ đi mỗi ngày. Việc nhận thức đúng và hành động kịp thời không chỉ giúp mỗi người giữ gìn ánh sáng cho đôi mắt, mà còn góp phần xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh, văn minh và phát triển bền vững.