Giải pháp bảo đảm bền vững kết quả phòng, chống HIV ở Khánh Hòa

Trong thời gian qua, để bảo đảm kết quả bền vững trong công tác phòng, chống HIV/AIDS, ngành y tế tỉnh Khánh Hòa đẩy mạnh công tác tư vấn, xét nghiệm HIV, giúp người nhiễm HIV sớm biết tình trạng bệnh và sớm tiếp cận điều trị.

Tư vấn điều trị HIV cho bệnh nhân. Ảnh: VGP

Hỗ trợ người nhiễm HIV sớm biết tình trạng bệnh và sớm tiếp cận điều trị

Theo số liệu thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa, trên địa bàn tỉnh có hơn 1.530 bệnh nhân nhiễm HIV đang được quản lý. Hình thái lây nhiễm dịch HIV thông qua một số con đường chính như qua đường máu, tiêm chích ma túy, quan hệ tình dục không an toàn, từ mẹ sang con. Đặc biệt, việc lây nhiễm HIV thông qua quan hệ tình dục đồng giới nam ngày càng gia tăng ở Khánh Hòa.

Hiện địa phương có 4 cơ sở thực hiện điều trị ARV cho gần 1.230 bệnh nhân, gồm: Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, Trung tâm Y tế Cam Ranh, thị xã Ninh Hòa và huyện Diên Khánh.

Bên cạnh việc tư vấn xét nghiệm, hướng dẫn phòng bệnh, những bệnh nhân điều trị HIV được quan tâm, chăm sóc, giám sát chặt chẽ, động viên kịp thời để hỗ trợ tinh thần bệnh nhân, giúp họ chiến đấu với bệnh tật. Ngay từ tuyến huyện, xã những bệnh nhân điều trị HIV đã được nhân viên y tế tiếp nhận tư vấn, hướng dẫn cặn kẽ khi có nhu cầu.

BS. Tôn Thất Toàn, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa cho biết, bên cạnh nhân viên y tế, hệ thống đồng đẳng viên ở Khánh Hòa hoạt động rất hiệu quả, tận tình với người nhiễm HIV. Ngoài việc tư vấn trực tiếp còn triển khai tư vấn trực tuyến thông qua mạng xã hội và các kênh khác liên quan. Tất cả đều hướng đến các giải pháp chăm sóc, điều trị tốt nhất cho bệnh nhân.

Ngoài ra, các đồng đẳng viên, nhân viên y tế còn phối hợp tổ chức lồng ghép nhiều chương trình để tuyên truyền cho thanh niên, sinh viên các kiến thức về sức khỏe sinh sản, tình dục an toàn; tác hại của ma túy; cảnh báo nguy cơ lây nhiễm HIV ở giới trẻ thông qua các hoạt động ngoại khóa. Từ các hoạt động này đã giúp cho giới trẻ nắm vững kiến thức về căn bệnh HIV và các biện pháp phòng, chống hiệu quả nhất. Nhiều công nhân, người lao động ở địa phương cũng được tuyên truyền các kiến thức về phòng, chống HIV/AIDS.

Anh T.N.Q, ở Cam Lâm, Khánh Hòa cho biết, anh phát hiện tình trạng bệnh khi được một đồng đẳng viên tư vấn xét nghiệm HIV. Nhờ được nhân viên y tế tư vấn, chăm sóc nhiệt tình, anh đã vượt qua mặc cảm, tích cực điều trị. Hiện sức khỏe của anh Q đã ổn định. Anh hiểu rõ hơn về kiến thức phòng lây nhiễm HIV, về điều trị HIV và điều trị trước phơi nhiễm.

Để nhóm nguy cơ cao lây nhiễm HIV tuân thủ điều trị dự phòng

Đại diện Trung tâm kiểm soát bệnh tật Khánh Hòa cho biết, bên cạnh việc triển khai tư vấn xét nghiệm, điều trị, cấp phát thuốc, Trung tâm còn phối hợp thường xuyên với nhiều cơ quan, đơn vị trên địa bàn truyền thông mạnh mẽ về lợi ích của tư vấn, xét nghiệm tự nguyện. Lợi ích của điều trị HIV sớm bằng thuốc kháng virus (ARV); dự phòng phơi nhiễm trước HIV (PrEP); Điều trị Mathadone cho người nghiện ma túy; Xóa bỏ kỳ thị đối xử với người nhiễm HIV. Công tác truyền thông này được triển khai đến tận các xã/phường…

Cùng với các biện pháp điều trị dự phòng, tư vấn, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Khánh Hòa duy trì nhóm đồng đẳng phân bố trên toàn tỉnh. Nhiều bệnh nhân được cấp phát thuốc đầy đủ đều an tâm điều trị theo đúng hướng dẫn và phác đồ của ngành y tế. Từ đó nâng cao được thể trạng, sức khỏe ổn định và không còn sợ bị kỳ thị. Sống hòa đồng như những người bình thường, không còn tự ti nữa.

Các nhân viên y tế dự phòng ở Khánh Hòa cũng tư vấn cho bệnh nhân HIV, cùng với điều trị nên ăn uống đủ chất dinh dưỡng. Các thực phẩm như cá, đậu và các loại hạt chứa protein có thể giúp người bệnh nâng cao thể trạng. Đồng thời, người bệnh hạn chế sử dụng rượu bia vì có thể làm tổn hại đến hệ thống miễn dịch vốn đã suy yếu. Bệnh nhân HIV cũng được khuyến cáo nên tránh căng thẳng, lo âu vì điều đó tác động xấu đến sức khỏe.

Hiện nay, nhiều người có nguy cơ cao với HIV ở Khánh Hòa đã hiểu rõ, việc xét nghiệm HIV là cách duy nhất để biết tình trạng nhiễm HIV của bản thân. Xét nghiệm HIV sớm là để bảo vệ chính mình và người thân. Tham gia bảo hiểm y tế là cách tốt nhất để người nhiễm HIV được điều trị HIV/AIDS liên tục. Phụ nữ mang thai cần xét nghiệm HIV trong 3 tháng đầu để dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Ngoài ra, việc điều trị dự phòng trước phơi nhiễm rất quan trọng.

Theo khuyến cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Khánh Hòa, có nhiều cách để phòng tránh lây nhiễm HIV. Cụ thể, phòng lây qua con đường tình dục bằng cách thực hiện lối sống lành mạnh, chung thủy một vợ một chồng. Trong trường hợp có quan hệ tình dục với người khác nên sử dụng bao cao su để bảo vệ an toàn cho bản thân. Nếu trót quan hệ với người có nguy cơ cao với HIV, nên đi xét nghiệm sớm.

Phòng lây qua đường máu bằng cách chỉ sử dụng bơm kim tiêm vô trùng, không dùng chung bơm kim tiêm. Chỉ truyền máu và nhận các chế phẩm khi máu và chế phẩm đó đã qua xét nghiệm, bảo đảm an toàn. Tránh xa các hình thức tiêm chích ma túy. Các loại dụng cụ như: Dao cạo râu, bàn chải đánh răng nên sử dụng riêng.

Phòng lây qua con đường từ mẹ sang con bằng cách, nếu mẹ nhiễm HIV muốn sinh con phải được bác sĩ chuyên ngành về phòng chống HIV tư vấn. Sau khi sinh, không nên cho con bú sữa mẹ để hạn chế tối đa sự lây nhiễm từ mẹ sang con.

Đại diện Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Khánh Hòa cho biết, HIV là căn bệnh do nhiễm virus làm suy giảm hệ thống miễn dịch ở người. Bệnh HIV diễn biến qua nhiều giai đoạn, ở giai đoạn đầu chưa xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng, đến khi xuất hiện bất thường như: Gầy sút, sốt, ho kéo dài, viêm phổi, da…thì bệnh đã chuyển sang giai đoạn AIDS. Ở giai đoạn này việc điều trị bằng thuốc gặp nhiều khó khăn.

Đẩy mạnh chương trình điều trị dự phòng lây nhiễm HIV trong nhóm MSM

BS. Tôn Thất Toàn cho hay, nhờ sự linh hoạt tiếp cận, ân cần hướng của nhân viên y tế dự phòng, đến nay, nhiều người có quan hệ đồng giới ở Khánh Hòa đã tuân thủ điều trị dự phòng với bệnh HIV.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa cũng mới chính thức triển khai kế hoạch tổ chức hàng loạt hoạt động truyền thông có trọng điểm trong 3 tháng cuối năm cho những người nam MSM trên địa bàn Nha Trang.

Đây là một trong những hoạt động bổ ích nhằm đưa chương trình PrEP (thuộc điều trị dự phòng với HIV) giúp bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa hiệu quả sự lây nhiễm HIV trong cộng đồng. Các buổi truyền thông sẽ cung cấp kiến thức tổng quan về PrEP cho những người đồng giới. Các bác sĩ, chuyên gia tại các buổi truyền thông còn phân tích kỹ một số tác dụng phụ có thể xảy ra khi dùng thuốc điều trị dự phòng và những việc cần tuân thủ tốt để đảm bảo hiệu quả cao trong quá trình dùng thuốc. Tất cả thắc mắc về căn bệnh HIV, cách dùng thuốc…cũng sẽ được giải đáp cặn kẽ, dễ hiểu trong các buổi truyền thông.

Theo ghi nhận thực tế, nhiều người quan hệ đồng giới ở Khánh Hòa đã hiểu PrEP là thuốc kháng HIV cho các cá nhân chưa bị nhiễm HIV (HIV âm tính) và có nguy cơ lây nhiễm HIV cao. PrEP giúp phòng ngừa lây nhiễm HIV trong cơ thể bằng cách ngăn cản sự xâm nhập và nhân lên của vi rút HIV. PrEP hiện nay được chứng minh rất hiệu quả với các nhóm đối tượng nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM), phụ nữ bán dâm…PrEP nếu uống hàng ngày giúp trên 90% người có quan hệ đồng giới chưa nhiễm HIV có thể đề phòng được căn bệnh này. Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo sử dụng PrEP hàng ngày như một chương trình dự phòng tổng hợp cho những nhóm nguy cơ cao.

Cùng với việc phát thuốc điều trị dự phòng, nhân viên y tế dự phòng ở Khánh Hòa còn nỗ lực truyền thông đến những người có nguy cơ cao hãy sử dụng bao cao su. Đến nay, sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục vẫn là biện pháp hiệu quả. Biện pháp này không chỉ dự phòng lây truyền HIV mà còn phòng được các bệnh lây qua đường tình dục khác, bảo vệ an toàn cho người quan hệ.

Theo đánh giá của lãnh đạo Trung tâm kiểm soát bệnh tật Khánh Hòa, các đối tượng có nguy cơ cao với HIV như: Quan hệ tình dục với người đã nhiễm HIV; nhiều bạn tình; quan hệ tình dục bừa bãi không có biện pháp bảo vệ an toàn; mại dâm, quan hệ đồng giới…thì nên đi xét nghiệm HIV càng sớm càng tốt. Xét nghiệm kịp thời phát hiện xem mình có bị nhiễm hay không để có biện pháp tránh lây lan cho người khác đồng thời được tư vấn, điều trị cho chính bản thân mình.