Thuốc phòng ngừa HIV mới có thể đến các nước nghèo nhất vào năm 2025

Loại thuốc phòng ngừa HIV mới, lenacapavir, có thể sẽ được phân phối đến các quốc gia nghèo nhất thế giới vào cuối năm 2025 hoặc đầu năm 2026.

Lenacapavir không chỉ là một bước đột phá y học mà còn là một biểu tượng của hy vọng, thể hiện cam kết mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế trong việc đẩy lùi đại dịch HIV/AIDS. Ảnh minh họa

Lenacapavir là một loại thuốc kháng virus thế hệ mới của Gilead Sciences, giúp ngăn virus HIV hình thành lớp vỏ (capsid) bên ngoài của chúng. Không có vỏ, virus HIV không thể tồn tại, sao chép và lây nhiễm tế bào người.

Được cấp phép từ năm 2022, lenacapavir đang được sử dụng để điều trị cho các bệnh nhân nhiễm HIV kháng nhiều loại thuốc.

Các thử nghiệm lâm sàng trong năm 2024 cho thấy, loại thuốc này cũng rất hiệu quả trong việc ngăn ngừa lây nhiễm HIV. Hiện Gilead đang xin cấp phép cho mục đích sử dụng mới này trên toàn cầu.

Bà Hui Yang, Giám đốc Vận hành Cung ứng tại Quỹ Toàn cầu Phòng chống AIDS, Lao và Sốt rét, cho biết, mục tiêu là bắt đầu phân phối thuốc lenacapavir trong khoảng thời gian cuối năm 2025 hoặc đầu năm 2026. Tuy nhiên, theo bà Yang, vẫn cần hoàn thành nhiều bước trước, bao gồm việc loại thuốc tiêm này được các cơ quan quản lý như Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phê duyệt.

Bà Yang nhấn mạnh: "Chúng tôi không muốn các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình phải chờ đợi, bị xếp sau". Đồng thời, bà cũng đề cập đến sự bất bình đẳng đã kéo dài trong cuộc chiến chống HIV suốt nhiều thập kỷ qua.

Để tránh tình trạng này, Quỹ Toàn cầu sẽ hợp tác với Kế hoạch Cứu trợ AIDS Khẩn cấp của Tổng thống Mỹ (PEPFAR), với sự tài trợ từ Quỹ Đầu tư Trẻ em (CIFF) và Quỹ Bill & Melinda Gates, nhằm hỗ trợ việc tiếp cận thuốc lenacapavir với giá cả hợp lý tại các quốc gia mà họ đang hợp tác "ngay từ ngày đầu tiên".

Các tổ chức này không cung cấp thêm chi tiết về cách thức triển khai, ngoài việc cho biết mục tiêu là hỗ trợ ít nhất hai triệu người trong vòng 3 năm.

Vào tháng 10/2024, Gilead đã ký kết các thỏa thuận với 6 nhà sản xuất thuốc để sản xuất và bán lenacapavir với giá rẻ hơn tại 120 quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Tuy nhiên, động thái này đã bị chỉ trích vì bỏ qua một số quốc gia, đặc biệt là tại khu vực Mỹ Latinh.

Bà Yang cho biết, hiện chưa có thỏa thuận nào được ký kết với Gilead hoặc các nhà sản xuất thuốc, nhưng họ sẽ làm việc với tất cả các công ty tham gia.

Ngoài hiệu quả phòng ngừa, lenacapavir còn mang lại lợi ích nhân văn khi giúp giảm kỳ thị xã hội đối với những người có nguy cơ cao. Với phương pháp này, người dùng chỉ cần đến cơ sở y tế hai lần mỗi năm để tiêm thuốc, thay vì phải đăng ký nhận thuốc hàng ngày thông qua các chương trình phòng ngừa truyền thống. Biện pháp này đặc biệt hữu ích cho các nhóm người dễ bị tổn thương, như cộng đồng LGBTQ+, những người thường xuyên đối mặt với sự kỳ thị trong xã hội. Điều này không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe mà còn cải thiện chất lượng sống và tinh thần cho họ.

Lenacapavir không chỉ là một bước đột phá y học mà còn là một biểu tượng của hy vọng, thể hiện cam kết mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế trong việc đẩy lùi đại dịch HIV/AIDS. Với hiệu quả vượt trội, giá cả hợp lý và khả năng ứng dụng thực tế, loại thuốc này hứa hẹn sẽ thay đổi cục diện cuộc chiến chống lại căn bệnh thế kỷ trong những năm tới.