Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong giảng dạy, nghiên cứu và ứng dụng Toán học

Để thu hút thí sinh có năng lực theo học ngành Toán, mới đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành quyết định số 1543/QĐ–BGDĐT về Quy chế xét, cấp học bổng cho sinh viên hệ đào tạo chính quy ngành Toán học thuộc Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2021 đến 2030 (Chương trình Toán). Đây là một trong những giải pháp nhằm giải quyết bài toán về nhân lực cho lĩnh vực Toán học.

Ảnh minh họa.

Mục đích của Quy chế nhằm thu hút và nâng cao chất lượng sinh viên ngành Toán học để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong giảng dạy, nghiên cứu và ứng dụng Toán học. Chương trình Toán đã thực hiện cấp học bổng cho các học sinh trung học phổ thông chuyên Toán là 300 suất/năm và cho sinh viên giỏi ngành Toán học là 200 suất/ năm.

Trong giai đoạn 2021-2030, Chương trình Toán chỉ xét cấp học bổng đối với sinh viên theo học các chương trình đào tạo hệ chính quy ở trình độ đại học thuộc ngành Toán học nhằm tuyển chọn các sinh viên xuất sắc để đào tạo thành các giảng viên toán và nghiên cứu viên toán giỏi cho các trường đại học và viện nghiên cứu khoa học. Số lượng học bổng cấp tối đa 150 suất học bổng/năm. Mức học bổng năm học 2023-2024 có thể lên tới trên 36 triệu đồng/1 năm học.

Trưởng Khoa Toán và Thống kê Trường Đại học Quy Nhơn, Thành viên ban điều hành Chương trình Toán PGS, TS Lê Công Trình cho biết: Quy chế này sẽ khích lệ, hỗ trợ thiết thực về mặt tài chính cho các em sinh viên giỏi ngành Toán học, tạo động lực cho sinh viên ngành Toán học nỗ lực trong học tập đạt kết quả xuất sắc, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo đại học ngành Toán học, thu hút thêm nhiều học sinh giỏi đăng ký theo học các ngành Toán học. Qua đó, góp phần tăng quy mô đào tạo các ngành Toán học của các trường đại học trong cả nước.

Theo Phó trưởng Khoa Toán-Tin, Trường đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Võ Đức Cẩm Hải, thực tế việc thu hút sinh viên vào học các ngành khoa học cơ bản nói chung, toán học nói riêng từ sau thời kỳ đổi mới gặp nhiều khó khăn hơn trước. Nguyên nhân là do sự mở rộng của nền kinh tế tạo ra nhu cầu nhân lực cho nhiều ngành nghề mới. Vì vậy, người học có nhiều lựa chọn hơn trong lộ trình học tập.

Mặt khác, bản thân nền kinh tế cũng chưa phát triển đủ mạnh. Chúng ta vẫn dựa chủ yếu vào nhân công lao động giá rẻ mà chưa chú trọng đầu tư vào đổi mới sáng tạo, nghiên cứu phát triển. Vì thế, nhu cầu nhân lực có trình độ cao chưa nhiều. Các chính sách đãi ngộ đối với các nhà khoa học ở các trường đại học, viện nghiên cứu nhìn chung vẫn ở mức thấp. Người học sẽ đắn đo nhiều hơn khi lựa chọn theo học ngành Toán cũng như nhiều lĩnh vực khoa học cơ bản khác.

Trước thực trạng trên, một trong những giải pháp hiệu quả để thu hút được sinh viên theo học ngành toán là tăng cường đầu tư, hỗ trợ cho người học các ngành Toán và khoa học cơ bản để phát triển nguồn nhân lực phù hợp với thị trường và nền kinh tế tri thức. Về lâu dài, nhà nước cần đầu tư mạnh mẽ hơn vào nghiên cứu phát triển, đồng thời có các chính sách thúc đẩy các doanh nghiệp trong nước, các nhà đầu tư nước ngoài chú trọng đổi mới sáng tạo, tạo nên thị trường lao động phong phú hơn cho nhân lực chất lượng cao.

Trưởng Khoa Toán-Cơ-Tin học, Trường đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội PGS,TS Phó Đức Tài cho biết: Từ năm 2012 đến 2020, Ban Điều hành Chương trình đều đặn tổ chức xét chọn và trao học bổng cho các học sinh, sinh viên. Đã có 15 kỳ xét cấp học bổng với kinh phí hơn 51 tỷ đồng được cấp cho hơn 2.200 lượt sinh viên ngành Toán và hơn 3.900 lượt học sinh trung học phổ thông chuyên toán. Mỗi suất học bổng trị giá từ 7,35 triệu đến 10,43 triệu đồng/1 học kỳ.

Việc cấp học bổng cho sinh viên đã góp phần giữ vững và nâng cao chất lượng sinh viên, học viên sau đại học (cao học, nghiên cứu sinh) ngành Toán, từ đó nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ngành Toán. Trong giai đoạn 2021-2030, việc tiếp tục trao học bổng là rất cần thiết vì các ngành khoa học cơ bản vẫn rất cần thu hút nhân lực chất lượng cao.

Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2011-2020 đã đạt được một số kết quả đáng kể. Vì vậy, cần tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động đào tạo và nghiên cứu toán học, đặc biệt là việc đào tạo đội ngũ các nhà toán học đạt trình độ quốc tế và triển khai các đề tài, dự án ứng dụng Toán học trong công nghiệp; chú trọng đến chất lượng và hiệu quả của các hoạt động. Việc có một chương trình học bổng sẽ thu hút các sinh viên xuất sắc theo đuổi đam mê của mình, PGS, TS Phó Đức Tài nhấn mạnh.