Thấy gì từ kết quả kiểm tra về an toàn vệ sinh thực phẩm?

Thời gian qua, cơ quan chuyên môn và các địa phương trong tỉnh đã quan tâm lãnh đạo, triển khai công tác đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP), nhờ vậy ATTP cơ bản được kiểm soát. Tuy nhiên, kết quả giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về ATTP cho thấy vẫn còn nhiều tồn tại cần các sở, ngành, địa phương thực hiện chặt chẽ, đồng bộ hơn nữa, để nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của các cơ sở sản xuất, kinh doanh (SXKD) thực phẩm (TP), cũng như xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm…

Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh giám sát thực hiện chính sách, pháp luật về an toàn thực phẩm tại Sở Nông nghiệp và PTNT.

Toàn tỉnh hiện có 13.338 cơ sở SXKD, chế biến TP, trong đó có 2.864 cơ sở SXKD TP; 5.540 cơ sở kinh doanh TP; 3.405 cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống và 1.529 cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố… Theo phân cấp quản lý, Sở Y tế là cơ quan thường trực về ATTP; Sở Y tế, Sở Nông nghiệp và PTNT, Sở Công Thương quản lý theo chuỗi cung cấp TP với từng nhóm TP, ngành hàng cụ thể. UBND cấp huyện, UBND cấp xã quản lý ATTP trên địa bàn.

Bám sát nhiệm vụ được giao, thời gian qua, các sở, ngành, địa phương đã đẩy mạnh tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm, thay đổi hành vi của tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện các quy định về đảm bảo ATTP. Hoạt động kiểm tra, giám sát về ATTP được thực hiện thường xuyên, trọng tâm vào các dịp cao điểm lễ, Tết, trung thu.

Riêng năm 2023, toàn tỉnh có 601 đoàn kiểm tra, giám sát và hậu kiểm về ATTP đối với 7.503 cơ sở SXKD TP, kinh doanh dịch vụ ăn uống, bếp ăn tập thể trên địa bàn. Kết quả, đã phát hiện, chấn chỉnh, xử lý 654 cơ sở (trong đó nhắc nhở 225 cơ sở; xử lý vi phạm 429 cơ sở) với tổng số tiền xử phạt gần 1,1 tỷ đồng. Công tác giám sát nguy cơ mất ATTP được thực hiện thường xuyên. Đối với mẫu không đạt, đã thực hiện truy xuất nguồn gốc và xử lý theo quy định.

Theo kết quả công tác kiểm tra trên địa bàn tỉnh cho thấy vẫn còn một số cơ sở SXKD hoạt động khi chưa có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, cam kết ATTP, giấy chứng nhận đủ sức khỏe, giấy chứng nhận đã được tập huấn kiến thức về ATTP. Còn có cơ sở SXKD tự công bố sản phẩm mà không gửi đến cơ quan quản lý để đăng tải công khai, chỉ khi kiểm tra, hậu kiểm mới phát hiện. Việc thống kê, thiết lập sổ theo dõi, tiếp nhận bản cam kết đảm bảo ATTP của cơ sở SXKD TP thuộc thẩm quyền quản lý cấp xã thực hiện chưa đầy đủ.

Mặc dù công tác kiểm tra, giám sát, hậu kiểm được thực hiện thường xuyên nhưng vẫn còn vi phạm. Đặc biệt, việc quản lý, đảm bảo ATTP tại các chợ còn hạn chế; xử lý vi phạm ở cấp xã còn thiếu kiên quyết, chưa có tính răn đe, chủ yếu là nhắc nhở.

Chợ Cầu (xã Nhã Lộng, Phú Bình) xuống cấp, nền chợ là nền đất.

Trong 140 chợ toàn tỉnh hiện nay, nhiều chợ ở các xã miền núi, nông thôn cơ sở hạ tầng vừa thiếu vừa xuống cấp, chưa đáp ứng điều kiện bảo đảm ATTP. Một số chợ chưa có hệ thống xử lý nước thải như: Chợ Đồng Quang, Dốc Hanh (TP. Thái Nguyên); chợ Cầu, xã Nhã Lộng (Phú Bình)…

Tại nhiều chợ, hoạt động giết mổ gia cầm gây ô nhiễm môi trường nhưng chưa được quản lý, kiểm soát, xử lý, như tại các chợ Đồng Quang, Túc Duyên (TP. Thái Nguyên)… Chưa kể việc sắp xếp, bố trí quầy kinh doanh TP chín tại một số chợ chưa đúng quy định, tiềm ẩn nguy cơ mất ATTP.

Ngoài ra, việc hỗ trợ xây dựng và phát triển cơ sở giết mổ tập trung hiệu quả chưa cao. Hầu hết các huyện, thành phố chưa có cơ sở giết mổ tập trung. Công tác quản lý ATTP đối với loại hình kinh doanh dịch vụ nấu ăn lưu động, không có địa điểm cố định, kinh doanh TP trên các nền tảng mạng xã hội gặp nhiều khó khăn…

Bên cạnh những hạn chế nêu trên, lực lượng quản lý ATTP từ tỉnh đến cơ sở còn thiếu, chủ yếu là kiêm nhiệm. Tuyến tỉnh, Phòng ATTP có 5 biên chế thực hiện công tác quản lý nhà nước về ATTP; 9 trung tâm y tế huyện, thành phố có từ 1-2 cán bộ thực hiện nhiệm vụ về ATTP; cấp xã có 1 cán bộ văn hóa kiêm nhiệm nhiệm vụ ATTP. Điều này cũng gây khó khăn cho công tác quản lý ATTP trên địa bàn tỉnh.

Hiện nay, công tác thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm và xử lý vi phạm ATTP chủ yếu tập trung vào các đợt cao điểm; việc xử lý vi phạm hành chính phần lớn là tuyên truyền, nhắc nhở, chưa đủ sức răn đe đối với các hành vi vi phạm trong ATTP.

Vì vậy để nâng cao ý thức của các cơ sở SXKD, chế biến TP, kinh doanh dịch vụ ăn uống, thức ăn đường phố, các cơ quan chức năng, chính quyền các địa phương cần tiếp tục quan tâm đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tổ chức ký cam kết đối với các chủ cơ sở SXKD về vấn đề ATTP. Đồng thời, Sở Công Thương sớm tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo triển khai thực hiện Nghị định số 60/2024/NĐ-CP về phát triển và quản lý chợ (có hiệu lực từ ngày 1/8/2024), trong đó, quan tâm dành kinh phí từ ngân sách nhà nước để đầu tư xây dựng, nâng cấp chợ. Các sở, ngành, địa phương cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra ATTP tại các chợ theo phân cấp quản lý; chỉ đạo, bố trí sắp xếp lại các ngành hàng trong chợ đảm bảo ATTP. Đặc biệt là nêu cao vai trò của UBND cấp xã trong quản lý chặt chẽ việc sản xuất, chế biến, kinh doanh TP trên địa bàn.