Sử dụng pháo: Thú vui và hệ lụy

Những năm gần đây, nhu cầu sử dụng pháo hoa tăng đột biến, nhất là khi mặt hàng này được một doanh nghiệp quốc phòng sản xuất, cung ứng với lượng lớn, giá cạnh tranh với các loại pháo hoa trôi nổi  trên thị trường. Dịp trước Tết Nguyên đán 2024, nhiều người dân trong tỉnh đã tìm mua những loại pháo hoa không gây tiếng nổ do Công ty TNHH Một thành viên Hóa chất 21 (Nhà máy Z121) thuộc Bộ Quốc phòng sản xuất.

Pháo nổ tự chế bị lực lượng chức năng của tỉnh thu giữ.

Việc sản xuất, tiêu thụ các loại pháo có tiếng nổ đã bị cấm từ năm 1994; đến nay, cơ bản người dân, tổ chức đã chấp hành nghiêm túc. Pháo hoa không gây tiếng nổ được Nhà nước cho phép sử dụng nhưng phải tuân thủ Nghị định số 137/2020/NĐ-CP. Cụ thể, việc sử dụng pháo hoa không gây tiếng nổ của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong các trường hợp lễ, tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỷ niệm và trong hoạt động văn hóa, nghệ thuật không vi phạm pháp luật. Đây là loại pháo hoa chỉ có âm thanh, ánh sáng, màu sắc, không gây tiếng nổ, hay còn gọi chung là pháo hoa không nổ.

Quá trình sản xuất, cung ứng pháo hoa không nổ được Nhà nước quản lý chặt chẽ. Hiện nay, chỉ có Công ty TNHH Một thành viên Hóa chất 21 (Nhà máy Z121) là nơi duy nhất được giao sản xuất, cung ứng tại nước ta. Khách hàng mua pháo hoa đủ 18 tuổi và phải xuất trình chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân.

Hiện nay, thông tin trên website của Công ty TNHH Một thành viên Hóa chất 21, loại pháo hoa không tiếng nổ được bán với nhiều mẫu mã, đa dạng giá cả để người dân lựa chọn. Cụ thể: ống phun nước bạc ngoài trời có giá 25.000 đồng/ống; ống phun nước bạc trong nhà được bán 26.000 đồng/ống; ống phun hoa lửa cầm tay giá từ 32.000-33.000 đồng/túi 5 ống; cây hoa lửa được bán 13.000 đồng/túi 10 cây; cánh hoa xoay có giá 55.000 đồng/bộ; thác nước bạc loại 2m với 450.000 đồng/dây.

Các loại pháo giàn phun hoa có giá bán tùy vào số lượng ống, bao gồm: Loại 25 ống có giá bán 330.000 đồng/giàn, loại 36 ống có giá bán 438.000 đồng/giàn; giàn phun viên loại 36 ống có giá bán 398.000 đồng/giàn và loại giàn phun viên đặc biệt 25 ống được bán với giá 330.000 đồng/giàn. Còn giá bán tại các đại lý hoặc những người mua gom rồi bán lại thường cao hơn giá bán của Công ty TNHH Một thành viên Hóa chất 21 từ vài chục đến cả trăm nghìn đồng tùy sản phẩm.

Do vậy, Công ty TNHH Một thành viên Hóa chất 21 khuyến cáo, người dân cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và tuân thủ các quy định về cách sử dụng pháo hoa nói chung, khi đốt pháo hoa cần chọn những nơi an toàn, tránh xa các vùng có nguy cơ cháy nổ cao và gần khu dân cư.

Tuy nhiên, vì lợi nhuận nên đã có một số đối tượng trên địa bàn tỉnh tàng trữ, buôn bán pháo hoa không rõ nguồn gốc và bị lực lượng chức năng bắt giữ, xử lý theo quy định của pháp luật. Cá biệt, có người dân do kém hiểu biết đã mua, sử dụng pháo hoa trôi nổi trên thị trường; mua những loại pháo khi sử dụng gây tiếng nổ lớn; mua hóa chất, vật tư để trực tiếp sản xuất, tiêu thụ pháo nổ.

Theo luật sư Nguyễn Minh Cảnh, Giám đốc Chi nhách Công ty Luật K và Cộng sự, Khoản 2, Điều 17, Nghị định 137/2020/NĐ-CP quy định, cơ quan, tổ chức, cá nhân khi sử dụng pháo hoa chỉ được mua tại các tổ chức, doanh nghiệp được phép sản xuất, kinh doanh pháo hoa. Việc quản lý mua, bán và sử dụng pháo hoa thông qua đại lý và cửa hàng của doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng, giúp cơ quan chức năng kiểm soát chặt chẽ, tránh tình trạng buôn bán pháo hoa, pháo nổ trái quy định, đảm bảo an toàn cho người sử dụng.

Đặc biệt, việc buôn bán, sản xuất pháo sẽ bị xử lý về tội sản xuất, buôn bán hàng cấm được quy định tại Điều 190, Bộ luật Hình sự năm 2015. Hình phạt với tội danh này lên đến 15 năm tù nếu sản xuất, buôn bán từ 120kg pháo nổ trở lên. Bên cạnh đó, hành vi đốt pháo tại nơi công cộng sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự tại Điều 318, Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội Gây rối trật tự công cộng, hình phạt cao nhất lên đến 7 năm tù.

Lý do Nhà nước nghiêm cấm hành vi sản xuất, tiêu thụ, sử dụng pháo nổ vì đã để lại nhiều hệ lụy. Vấn đề này cũng được tuyên truyền rất rõ trong suốt 30 năm qua; nhiều vụ tàng trữ, buôn bán, sử dụng pháo nổ; pháo hoa trôi nổi trên thị trường đã bị xử lý nghiêm minh. Do vậy, người dân  trước khi sử dụng pháo cần tìm hiểu rõ quy định của pháp luật; lường trước hệ lụy có thể xảy ra. Đối với học sinh, các nhà trường, gia đình cần thường xuyên tuyên truyền, cảnh báo để các em tránh xa mặt hàng bị cấm này.