Chùa Bá Xuyên, nằm trên địa bàn phường Châu Sơn (T.P Sông Công), đang trong tình trạng xuống cấp khá nghiêm trọng. Điều này ảnh hưởng đến không gian sinh hoạt tâm linh, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn với những người đến chiêm bái.
Theo sử sách ghi chép lại, chùa Bá Xuyên được xây dựng từ thời vua Lý Thái Tông tam niên. Không chỉ là nơi sinh hoạt tâm linh, trong lịch sử, Chùa còn là kho chứa lương thực cho nhân dân, lớp học bình dân học vụ, là địa điểm hội họp để nối đường dây liên lạc giữa Chi bộ Đảng Căng Bá Vân với Xứ ủy Bắc Kỳ, thời kỳ 1940-1945.
Với những giá trị lịch sử đó, năm 2007, chùa Bá Xuyên được UBND tỉnh xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh. Sau thời gian dài sử dụng, năm 2010, chùa được tu bổ, tôn tạo toàn bộ nhà tiền đường và hậu cung với diện tích 100m2. Công trình do Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch làm chủ đầu tư với tổng kinh phí 1,7 tỷ đồng.
Tuy nhiên, khoảng 5 năm trở lại đây, Chùa có hiện tượng xuống cấp khá nghiêm trọng, nhiều hạng mục cần được thay thế. Cụ thể, toàn bộ hệ thống cột, kèo, đòn tay bị hư hỏng do mối mọt xâm hại dẫn đến mục ruỗng, hở mộng; một số vị trí máng đỡ đã bị nứt, ảnh hưởng đến kết cấu chịu lực của phần mái chùa; phần tường có nhiều chỗ đã xuất hiện những vết rạn, nứt dài và lớn, tiềm ẩn nguy cơ đổ sập bất cứ lúc nào.
Bà Nguyễn Thị Thanh Đông, Chủ nhang chùa Bá Xuyên, cho biết: Chùa có một số hạng mục được làm từ gỗ (hệ thống cột cái, kèo, giàn mái…) nay đã bị mối mọt xâm hại, mục ruỗng, thấm dột, ảnh hưởng đến nội thất bên trong; hệ thống cửa hư hại khiến an ninh không đảm bảo. Theo thông lệ, vào ngày mùng 1 hoặc ngày 15 Âm lịch hằng tháng, các phật tử sẽ đến quét dọn, chỉnh trang và sinh hoạt tín ngưỡng tại đây nhưng nay không thường xuyên do Chùa xuống cấp. Một số người được cắt cử trông coi Chùa luôn thấp thỏm nỗi lo, nhất là vào những ngày mưa bão.
Trước tình trạng trên, Ban Hộ tự chùa Bá Xuyên thường xuyên thực hiện việc chống mối mọt, người dân địa phương cũng tích cực đóng góp kinh phí để tu sửa nhưng chỉ là giải pháp tạm thời, bởi kinh phí eo hẹp.
Ông Nguyễn Minh Hoàng, Chủ tịch UBND phường Châu Sơn, cho biết: Chúng tôi nhiều lần ý kiến lên cấp trên, đề nghị được đầu tư trùng tu, tôn tạo. Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch cũng đã cử cán bộ phối hợp với địa phương kiểm tra, ghi nhận tình trạng xuống cấp, song đến nay vẫn chưa có phương án cụ thể cho việc tu bổ, tôn tạo. Địa phương mong muốn các cấp, ngành chức năng quan tâm, xem xét và ưu tiên bố trí kinh phí để chùa Bá Xuyên sớm được cải tạo, tu bổ.
Hiện, T.P Sông Công có 8 di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng cấp tỉnh và cấp quốc gia. Trong đó, chùa Bá Xuyên có sự gắn kết với đình, chùa Bá Vân, thuộc xã Bình Sơn (Di tích lịch sử cấp quốc gia). Việc tu bổ, tôn tạo, chống xuống cấp di tích trên cần được triển khai kịp thời, nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của nhân dân, góp phần khai thác và phát huy hiệu quả giá trị di tích lịch sử - văn hóa, gắn với phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.