Có thể khẳng định một trong những yếu tố quan trọng dẫn tới thành công của Đại hội (ĐH) Đại biểu Đảng bộ huyện Đại Từ lần thứ XXII, nhiệm kỳ 2010-2015 chính là sự chuẩn bị chu đáo, phát huy dân chủ trực tiếp trong Đảng.
Đảng bộ huyện Đại Từ là hai trong 18 đảng bộ trực thuộc được Tỉnh ủy chọn là đơn vị chỉ đạo điểm và thí điểm ĐH bầu trực tiếp Bí thư Huyện ủy để các đảng bộ trực thuộc tỉnh rút kinh nghiệm tổ chức tốt ĐH ở đảng bộ mình. Khác với những khóa trước, năm nay có sự đổi mới trong bầu cử, đó là đại hội thí điểm bầu trực tiếp bí thư cấp ủy tại ĐH. Chủ trương này là nhằm phát huy dân chủ rộng rãi trong Đảng mà trước hết là trong công tác nhân sự, nhân tố quyết định nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt ở các cấp. Theo đồng chí Trương Thị Huệ, Bí thư Huyện ủy Đại Từ: “Được Tỉnh ủy chọn làm điểm là niềm vinh dự lớn, song đây là kỳ ĐH có nhiều đổi mới, do đó cũng không tránh khỏi tư tưởng lo lắng, làm sao để hoàn thành đúng chương trình, đáp ứng yêu cầu của cấp trên đã đề ra. Trong quá trình chuẩn bị và tiến hành ĐH, Ban Chấp hành Đảng bộ đã tập trung chỉ đạo chặt chẽ, phân công các đồng chí trong Ban Thường vụ, ủy viên Ban Chấp hành phụ trách từng mảng công việc; chuẩn bị chu đáo về mọi mặt”. Như đã nói ở trên, do có nhiều điểm mới trong ĐH, nên trong triển khai các khâu chuẩn bị đôi lúc các tiểu ban phục vụ ĐH cũng không tránh khỏi những lúng túng. Nhưng, huyện đã biết tranh thủ ý kiến chỉ đạo của các đồng chí lãnh đạo tỉnh, Ban Tổ chức Tỉnh ủy; bám sát các văn bản hướng dẫn của Tỉnh ủy để thực hiện các bước theo đúng hướng dẫn. Xác định rõ công tác tư tưởng phải đi trước, Huyện ủy đã chỉ đạo đẩy mạnh công tác tuyên truyền để tạo sự đồng thuận trong Đảng và nhân dân về ý nghĩa của việc thực hiện thí điểm chủ trương ĐH đảng bộ bầu trực tiếp các chức danh, đó chỉ là sự thay đổi về hình thức, nhằm chuyển dần từ dân chủ đại diện sang dân chủ trực tiếp trong bầu cử, chứ bản chất không có sự thay đổi. Công tác tuyên truyền đã chú trọng làm rõ những tiêu chuẩn cấp ủy, những yêu cầu về phẩm chất, năng lực thực tế…
Đảng bộ huyện đặc biệt coi trọng công tác chuẩn bị các văn kiện ĐH. Báo cáo được xây dựng theo hướng ngắn gọn song đầy đủ, không chung chung, hình thức, khuôn mẫu mà bám sát vào những vẫn đề thực tiễn tại địa phương đang đặt ra. Đặc biệt là công tác chuẩn bị nhân sự được tiến hành thận trọng, khách quan và công tâm. Việc chuẩn bị nhân sự, Ban Chấp hành đã dựa trên cơ sở quy hoạch, thực hiện đúng nguyên tắc, quy định, quy trình hướng dẫn của cấp trên. Tiến hành rà soát những đơn thư khiếu nại tố cáo liên quan đến cán bộ, đảng viên để chỉ đạo dứt điểm và thẩm định kỹ hồ sơ có liên quan đến công tác nhân sự cấp ủy. Công tác điều hành Đại hội đều bám sát hướng dẫn, không khí ĐH trang trọng, nghiêm túc. Các đại biểu đã phát huy dân chủ, nâng cao trách nhiệm, tâm huyết, tích cực tham gia đóng góp vào thành công của ĐH.
Theo đồng chí Chu Công Bình, Bí thư Đảng ủy xã Yên Lãng: “Tôi vinh dự cùng 6 đảng viên, đại diện cho hơn 300 đảng viên của xã được tham dự ĐH. Tôi nhận thấy, ĐH lần này không khí trang nghiêm và có nhiều đổi mới so với nhiệm kỳ trước. Điểm đổi mới thứ nhất là ĐH đã quy định các đại biểu dự được mặc quần áo theo dân tộc của mình. Về báo cáo chính trị trình ĐH được viết ngắn gọn, đề ra được nhiều giải pháp cụ thể và có sự tiếp thu ý kiến đóng góp của cán bộ, đảng viên trong toàn Đảng bộ”. Việc chia tổ thảo luận, đề cử, ứng cử nhân sự cấp ủy tại tổ đã phát huy quyền dân chủ của đảng viên trong việc sáng suốt lựa chọn những người đủ đức, tài để bầu vào cấp ủy. Danh sách bầu cử cấp ủy của Đảng bộ huyện Đại Từ có số dư là 15,38%, đảm bảo đúng theo quy định. Kết quả bầu cử khóa mới đều đạt số phiếu cao, người trúng cử đứng cuối danh sách có tỷ lệ phiếu bầu là 67,62%. Có 17 đồng chí tham gia cấp ủy lần đầu đạt 43,59%; tỷ lệ cấp ủy viên là nữ là 6 đồng chí, đạt 15,38%; tỷ lệ cấp ủy viên là người dân tộc thiểu số, tuổi trẻ đều đạt 12,82%. Về trình độ chuyên môn được nâng lên: 36/39 đồng chí cấp ủy có trình độ đại học trở lên (92,3%), trong đó thạc sỹ chiếm 20,8%; 28/39 đồng chí có trình độ cao cấp lý luận chính trị trở lên, bằng 71,79%... Do chuẩn bị tốt công tác nhân sự nên việc bầu trực tiếp Bí thư tại ĐH diễn ra thuận lợi. Kết quả, đồng chí Trương Thị Huệ, Bí thư Đảng bộ khóa XXI được bầu tái đắc cử giữ chức vụ Bí thư Đảng bộ huyện khóa XXIII với số phiếu cao 93,78%.
Có thể khẳng định, thành công của ĐH Đảng bộ huyện Đại Từ là bài học kinh nghiệm cho các đảng bộ trong tỉnh tiến hành ĐH. Theo đồng chí Nguyễn Vi Hồng, Bí thư Huyện ủy Phú Lương: "Đại Từ là đơn vị đầu tiên trong 18 đảng bộ trực thuộc Tỉnh ủy tiến hành ĐH. Dự ĐH tôi nhận thấy, Đảng bộ đã có sự chuẩn bị rất chu đáo. Về báo cáo chính trị đã đề ra nhiều giải pháp có tính đột phá trong phát triển kinh tế. Đây là những kinh nghiệm để Đảng bộ Phú Lương học tập”. Đánh giá về kết quả đại hội điểm, đồng chí Đặng Văn Ngự, ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy khẳng định: "Do có sự chuẩn bị chu đáo, mở rộng dân chủ trong đảng nên ĐH diễn ra nghiêm túc, đúng quy định, góp phần vào thành công ĐH điểm cấp huyện và chủ trương thí điểm ĐH đảng bộ cấp trên cơ sở trực tiếp bầu bí thư cấp ủy tại Đảng bộ Đại Từ".
Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức ĐH cũng không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót, đó là mặc dù có tới 10 ý kiến tham luận tại hội trường, 53 lượt ý kiến thảo luận tổ tham gia vào dự thảo các văn kiện, song chất lượng các tham luận chưa thực sự đi sâu làm rõ các giải pháp để thực hiện hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ nhiệm kỳ mới. Các ý kiến đóng góp vào Nghị quyết của ĐH chưa nhiều. Trong hướng dẫn quy trình, thủ tục, nguyên tắc bầu bí thư cấp ủy trực tiếp tại ĐH có điểm chưa rõ. Việc sắp xếp thời gian ĐH có điểm chưa khoa học: thời gian văn nghệ chào mừng, phát biểu chào mừng của đoàn đại biểu MTTQ, đoàn thể, thanh thiếu nhi còn dài; còn lúng túng trong khi bầu đại biểu đi dự ĐH Đảng bộ cấp trên, nhất là việc bầu đại biểu dự khuyết. Đó là những thiếu sót, hạn chế mà các đảng bộ cần rút kinh nghiệm trong tổ chức ĐH vào thời gian tới.
