Di tích Căng Bá Vân

Nhà bia Di tích Căng Bá Vân được xây dựng và khánh thành vào ngày 13/3/2006 tại xã Bình Sơn  (thị xã Sông Công).

Ngược dòng lịch sử, tháng 6/1940, thực dân Pháp xây dựng trại giam (thường gọi là Căng) để giam giữ những người cộng sản, những chiến sĩ cách mạng bị chúng bắt trong những ngày đấu tranh cách mạng. Trại giam được thực dân Pháp duy trì đến tháng 10/1944. Trong thời gian này thực dân Pháp đã đưa về giam giữ 200 tù nhân, hầu hết là những chiến sĩ cách mạng, những người yêu nước là con em của nhiều miền quê khác nhau.

Xuất phát từ lòng yêu quê hương, đất nước và ý chí căm thù giặc sâu sắc, tại Căng Bá Vân, cuộc đấu tranh của anh em tù nhân diễn ra ngày càng quyết liệt, đặc biệt là hình thức tuyệt thực kéo dài 8 ngày để chống lại sự giam cầm hà khắc và những chính sách, thủ đoạn tàn ác của thực dân Pháp. Mặc dù sống trong trong cảnh giam cầm với muôn vàn khó khăn, khổ cực, song những chiến sĩ cách mạng vẫn một lòng tin theo Đảng, tin vào sự nghiệp cách mạng của Đảng, Chi bộ Đảng Căng Bá Vân đã được thành lập và từng bước trưởng thành, liên lạc với Xứ uỷ Bắc Kỳ để tiếp tục hoạt động, thực hiện sứ mệnh lịch sử thiêng liêng, cao cả chống ngoại xâm giành độc lập dân tộc.

Ngày 21/8/1944, dưới sự lãnh đạo của Chi bộ, 8 đảng viên của Chi bộ Căng Bá Vân đã vượt ngục an toàn tiếp tục tham gia hoạt động cách mạng, góp phần làm nên chiến thắng chung của cả dân tộc. Nhiều chiến sĩ cách mạng từng bị giam cầm ở Căng Bá Vân đã trưởng thành và được giao giữ nhiều trọng trách quan trọng như đồng chí Hoàng Quốc Việt, Uỷ viên Thường vụ Trung ương Đảng; đồng chí Trần Huy Liệu, Bộ trưởng Bộ Thông tin - Tuyên truyền; đồng chí Hà Kế Tấn - Bộ trưởng Bộ Thuỷ lợi; đồng chí Hoàng Đức Viên (tức Hoàng Bắc Dũng), Chủ tịch Khu tự trị Việt Bắc; đồng chí Vũ Ngọc Linh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh uỷ Bắc Thái; đồng chí Trung tướng Vương Thừa Vũ…

Tháng 12/1994, Bộ Văn hoá - Thông tin đã ra Quyết định công nhận di tích lịch sử Căng Bá Vân là di tích cấp quốc gia. Đây mãi mãi là niềm vinh dự và tự hào không chỉ cho riêng những người dân xã Bình Sơn mà của thị xã Sông Công, của tỉnh và cả nước.