Xóm Bãi Pháo ngày nay thuộc cụm dân cư Sơn Mè, xã Khôi Kỳ (Đại Từ). Địa danh này là nơi lưu giữ nhiều kỷ niệm sâu sắc về tình quân dân.
Những năm 1953-1954, một đơn vị Pháo binh thắng trận Điện Biên trở về đã chọn nơi này làm trận địa để luyện tập chuẩn bị cho những trận chiến mới. Hơn nửa thế kỷ đã qua, hình ảnh “Bộ đội về làng” vẫn in đậm trong lòng người dân nơi đây. Ngày ấy, đường xóm xanh màu áo lính, xe chạy rầm rầm kéo pháo vào trận địa. Con đường chính của xóm được dành riêng cho bộ đội. Bên phải đường lán pháo dựng dưới những vòm cây. Bên trái đường lán bộ đội như những nếp nhà tranh xinh xắn nép dưới tán lá xanh. Lán nào cũng có bình hoa tươi trên nắp thùng đạn, có sân, vườn hoa…
Ngày ngày, bộ đội tập luyện, nơi giảng bài, nơi thao tác, nòng pháo nhịp nhàng quay theo lá cờ nhỏ trên tay “khẩu đội trưởng”. Ngày nghỉ bộ đội giúp dân đào mương đắp đập, bộ đội, dân quân hăng hái thi đua, nước ào ào về ruộng. Ngày Tết càng vui hơn, chiến sĩ vào xóm mừng xuân, chúc Tết. Tình quân dân thắm thiết, keo sơn.
Nhưng rồi các anh cũng rời xóm, chỉ còn lại con đường dành cho các anh dựng lán. Dấu giầy còn in trên cát mịn, mãi sau mưa nắng mới lấp bằng. Nền lán pháo lặng phắc dưới vòm trời xanh, dưới sắc tím hoa sim khiến lòng người rưng rưng nỗi nhớ! Đúng là “Các anh đi ngày ấy đã lâu rồi/ Xóm làng tôi còn nhớ mãi…”!.
Con đường dựng lán xưa giờ đã được đổ bê tông đẹp, phẳng phiu, thẳng tắp. Hai bên đường san sát nhà xây 2-3 tầng. Và, để lưu giữ những kỷ niệm một thời các anh bộ đội pháo binh về xây dựng trận địa pháo mà xóm được mang tên xóm Bãi Pháo.
