TNĐT-Tọa lạc trên đỉnh núi thuộc xã Phú Đình, Định Hóa, Thái Nguyên – từng là căn cứ địa cách mạng, ngôi nhà Tưởng niệm Bác Hồ được coi là một công trình có ý nghĩa đặc biệt của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thủ đô Hà Nội giúp nhân dân ATK - thủ đô kháng chiến một thời xây dựng.
Công trình trị giá trên 10 tỷ đồng, được khởi công đầu tháng 11/2004 trên diện tích 16.000m2 và hoàn thành vào tháng 5/2005.
Công trình toạ lạc trên một quả đồi Bát úp (hình con rùa) tại địa phận xóm Đèo De, áp lưng vào Núi Hồng (một trong những địa danh ATK quan trọng trong thời kháng chiến chống Pháp tại Định Hóa, Thái Nguyên). Nơi đây là khu vực giáp ranh 2 tỉnh Tuyên Quang và Thái Nguyên, cách lán Nà Lừa (Tân Trào) 3,5km. Công trình nằm trong quần thể di tích nơi Bác Hồ từng ở, làm việc tại Khuôn Tát với Nhà trưng bày bảo tàng ATK Định Hóa và di tích Tỉn Keo nơi Bác chủ trì cuộc họp Bộ Chính trị ngày 6/12/1953, quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ.
Phần kết cấu bên trong công trình thể hiện 4 nội dung lớn gồm: “Chủ tịch Hồ Chí Minh với việc lựa chọn xây dựng ATK Định Hoá”; “Những sự kiện lớn trên mảnh đất chiến khu”; “Nghĩa tình sâu nặng của Chủ tịch Hồ Chí Minh với Định Hoá” và “Chủ tịch Hồ Chí Minh sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta”.
Kể từ khi hình thành ý tưởng, đến khi bắt tay xây dựng, và khánh thành đến nay với bao nhiêu câu chuyện dệt thành một huyền thoại, mà người nghe, những người thực hiện công trình đã “nhập tâm” thành một trong những kỷ niệm đẹp theo suốt cuộc đời mình. Đơn giản ngay việc chọn địa thế để đặt nhà lưu niệm thôi cũng đáng nhớ. Đó là lãnh đạo TP. Hà Nội, cũng như lãnh đạo tỉnh Thái Nguyên phải tìm mãi, chọn mãi mới lần ra được thế “đắc địa” nhất ở núi Đẻo De.
Nhà lưu niệm tọa ở thế “tứ linh”, lưng tựa núi hổ ngồi, mặt hướng ra núi voi phủ phục. Từ chân núi, lên đến khu chính của nhà lưu niệm có 194 bậc. 194 bậc được chia làm hai đoạn, ở giữa có chiếu nghỉ. Đoạn một là 115 bậc, tượng trưng cho kỷ niệm 115 năm ngày sinh của Người (19/5/1890-19/5/2005). Đoạn hai có 79 bậc ở phía trên tượng trưng cho tuổi thọ của Người...”.
Cả khu vực Tỉn Keo đều là địa bàn hoạt động của Bác Hồ. Đặt chân đến đâu cũng thấy dấu chân của Người. Vì vậy mà nhiều người dân sống ở khu vực này vẫn tự hào với nhau rằng, những câu thơ hay nhất của nhà thơ Tố Hữu viết về Người như “Nhớ Người những sáng tinh sương/ Ung dung yên ngựa trên đường suối reo/ Nhớ chân Người bước lên đèo/ Người đi rừng núi trông theo bóng người...” không chỉ là hình ảnh quen thuộc của Người ở Việt Bắc, mà cũng chính là hình ảnh của Bác Hồ khi sống, làm việc tại Tỉn Keo, ATK, Định Hóa, Thái Nguyên.
Cắt băng khánh thành Nhà tưởng niệm
Trong ngày lễ khánh thành, ngày 19/5/2005, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Khoan đã viết trong cuốn sổ ghi cảm tưởng: “Chúc khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Định Hóa muôn đời tỏa sáng, dẫn dắt các thế hệ người Việt Nam tiến tới Chủ nghĩa xã hội”. Còn đồng chí Trần Đình Hoan, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư TW Đảng, trưởng Ban tổ chức TW lại thể hiện tình cảm của mình rằng: “Công trình tưởng nhiệm Bác Hồ ở ATK, Định Hóa do HĐND, UBND thành phố Hà Nội và nhân dân Thái Nguyên xây dựng thể hiện tình cảm của nhân dân cả nước với công lao to lớn của Bác với toàn thể dân tộc Việt Nam...”. Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Quốc Triệu ghi: “Nhà tưởng niệm Bác Hồ ở ATK là công trình hợp tác giữa nhân dân thủ đô và nhân dân Thái Nguyên. Đây là tình cảm của Đảng bộ và nhân dân thủ đô Hà Nội với Bác Hồ, với Định Hóa, Thái Nguyên - thủ đô kháng chiến. Công trình sẽ là di tích lịch sử - văn hóa - cách mạng rất có ý nghĩa cho mọi thế hệ hôm nay và mãi mãi mai sau...”.
