Là trung tâm căn cứ địa Việt Bắc, Thủ đô kháng chiến của cả nước, nên Thái Nguyên luôn là mục tiêu tấn công, phá hoại của thực dân Pháp. Xây dựng lực lượng vũ trang địa phương vững mạnh đông về số lượng, nâng cao về chất lượng, đủ sức bảo vệ An toàn khu kháng chiến của Trung ương luôn là nhiệm vụ hàng đầu của đảng bộ, chính quyền nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Năm 1953, chỉ tính riêng 53 xã trong tổng số 81 xã của tỉnh đã kết nạp thêm 1.257 dân quân du kích.
Nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng dân quân du kích, ngày 7/12/1953, Thường trực Tỉnh ủy Thái Nguyên ra chỉ thị cho các cấp ủy Đảng trong tỉnh phải khẩn trương đưa đảng viên vào quân dân du kích, đưa cấp ủy viên vào các ban chỉ huy xã đội, ban chỉ huy tự vệ. Đầu năm 1954, Tỉnh ủy Thái Nguyên đề ra chủ trương Xây dựng lực lượng vũ trang địa phương phải đảm bảo bổ sung quân số cho bộ đội chủ lực đủ chỉ tiêu trên giao; kiện toàn đủ quân số bộ đội địa phương và dân quân du kích; đào tạo đủ cán bộ tiểu đội cho bộ đội địa phương bằng cán bộ xã đội, cán bộ chỉ huy dân quân, du kích, chấn chỉnh du kích ở các xã dọc tuyến giao thông quan trọng các xã giáp gianh vùng tạm chiếm, những nơi hẻo lánh. Giáo dục, dìu dắt dân quân du kích ở những nơi cải cách ruộng đất. Ban chỉ huy tỉnh đội cử một số cán bộ đi xuống cơ sở xây dựng về chính trị và quân sự ở những nơi trọng điểm và tranh thủ rèn cán, luyện quân cho các đơn vị.
Thực hiện chủ trương của Tỉnh ủy, Ban chỉ huy tỉnh đội Thái Nguyên đã mở các lớp tập huấn nâng cao năng lực lãnh đạo chỉ huy cho cán bộ chỉ huy xã đội, trung đội, đại đội dân quân du kích, chỉ đạo các huyện bổ sung hoàn chỉnh phương án tác chiến, đề phòng địch tấn công; kiện toàn đủ quân số các đại đội bộ đội địa phương huyện và bộ đội địa phương tỉnh. Toàn tỉnh có 507 thanh niên nhập ngũ. Trong suốt thời gian diễn ra Chiến dịch Điện Biên Phủ, lực lượng vũ trang và nhân dân Thái Nguyên đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ An toàn khu Trung ương Thái Nguyên - Thủ đô kháng chiến của cả nước, giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội trên địa bàn; bổ sung kịp thời và đầy đủ sức người, sức của cho mặt trận Điện Biên.
55 đã trôi qua kể từ ngày tại ATK Thái Nguyên, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương quyết định mở Chiến dịch Điện Biên Phủ, song những gì mà Đảng bộ, chính quyền nhân dân các dân tộc Thái Nguyên góp phần cùng quân dân cả nước làm nên một chiến thắng vĩ đại ở Điện Biên lịch sử vẫn còn nguyên giá trị và mãi là ký ức không thể nào quên, là niềm kiêu hãnh, tự hào của quân và dân Thái Nguyên nói riêng và cả nước nói chung. Những kinh nghiệm của ATK Thái Nguyên chi viện cho chiến trường Điện Biên năm xưa đã được quân và dân Thái Nguyên kế thừa và nâng cao hơn nữa trong những năm cả nước chi viện cho miền Nam đánh Mỹ.
