Nhắc đến Đại Từ, Thái Nguyên nhiều người nghĩ đến nơi ra đời Ngày Thương binh liệt sĩ (27-7); nơi ra đời Đội Thanh niên xung phong đầu tiên, mà ít người biết rằng Đại Từ còn là nơi thành lập chiến khu Nguyễn Huệ.
Ngày 10-10-1944, tại nhà ông Lâm Vạn Đại ở xóm Khuôn Nanh, xã Yên lãng, huyện Đại từ, các đồng chí Chu Văn Tấn, Song Hào trủ trì cuộc họp bàn việc đẩy mạnh các hoạt động trong phân khu Nguyễn Huệ (phân khu B). Từ cuối tháng 10 đến tháng 12-1944, đồng chí Song Hào làm việc tại nhà đồng chí Lý Thanh, người dân tộc Nùng, ở xóm Khuôn Muống, xã Yên Lãng.
Ngày 9-3-1945, phát xít Nhật đảo chính lật đổ chính quyền thực dân Pháp ở Đông Dương. Ngày 10-3-1945, chớp thời cơ phân khu Nguyễn Huệ đã lãnh đạo lực lượng Cứu quốc quân và quần chúng khởi nghĩa, lập chính quyền cách mạng ở các xã Thanh La, Tân Trào, Trung Yên (Sơn Dương, Tuyên Quang). Đồng chí Chu Văn Tấn chỉ huy Cứu quốc quân phục kích tại Đèo Khế chặn đánh quân Pháp rút chạy từ Thái Nguyên sang Tuyên Quang thu nhiều vũ khí quân trang, buộc quân Pháp phải chạy về Thái Nguyên. Thừa thắng, Cứu quốc quân kéo lên Định Hóa, xuống Đại Từ mở rộng cuộc khởi nghĩa giành chính quyền về tay cách mạng.
Đặc biệt, phân khu Nguyễn Huệ đã có công to lớn trong xây dựng căn cứ địa Tân Trào để đến cuối tháng 5-1945 các đồng chí Võ Nguyên Giáp, Chu Văn Tấn chỉ huy đội Việt Nam giải phóng quân đón lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc từ Cao Bằng về Tân Trào để cùng Đảng và mặt trận Việt Minh lãnh đạo Tổng khởi nghĩa Tháng Tám thắng lợi. Di tích lịch sử chiến khu Nguyễn Huệ tại xã Yên Lãng huyện Đại Từ đã được xếp hạng cấp Quốc gia năm 1999
.jpg?width=300&height=-&type=resize)
