Ngọt lòng với bưởi Diễn

Nói đến bưởi Diễn, mọi người ai cũng nghĩ ngay đến giống bưởi nổi tiếng được trồng trên mảnh đất Phú Diễn, Từ Liêm từ lâu đã mang lại một nét đặc trưng của đất kinh kì. Đây là loại quả da xanh, khi chín có màu vàng tươi, vỏ mỏng, nổi hằn hình múi, ăn vào ngọt mát thanh khiết.  Nhưng ít ai biết rằng, ngay tại mảnh đất Thái Nguyên cũng có một tiểu vùng chuyên canh trồng giống bưởi này với quy mô chỉ khoảng 5ha nhưng đã mang lại thu nhập cao cho người dân nơi đây...

Trong cái nắng hanh heo của những ngày cuối năm, chúng tôi tìm đến vùng chuyên canh trồng bưởi Diễn tại xóm Tiên Trường, xã Tiên Hội (Đại Từ). Chúng tôi đến nhà anh Trần Văn Quý - hộ trồng bưởi Diễn nhiều nhất đất Tiên Hội vào thời điểm này. Đến vườn bưởi, chưa thấy bưởi đã thấy thơm ngan ngát, mùi thơm đặc biệt của giống bưởi xưa kia chỉ dùng để tiến vua. Thứ hương thơm này không cần phải cầm vào quả mới thấy mà nó phảng phất trong gió, nao nao quyến rũ lòng người. Mặc dù đang buổi trưa nhưng cả nhà anh Quý vẫn nhộn nhịp người mua, kẻ bán. Cô con gái cả của anh học năm thứ nhất trường Đại học Y Thái Nguyên cũng tranh thủ thứ bảy, chủ nhật được nghỉ, về nhà thu hoạch bưởi giúp bố mẹ. Nghe tư thương tận Hà Nội tìm lên đang trả giá mỗi quả bưởi 25 nghìn đồng, nhưng chúng tôi thấy chủ nhà chưa gật đầu đồng ý. Anh cán bộ nông nghiệp huyện đi cùng ghé tai nói nhỏ với chúng tôi: “Giá bán đặc sản bưởi Diễn đang có chiều hướng tăng nhanh khi gần Tết. Năm ngoái, giá bán tại vườn đã 25 nghìn đồng/quả rồi, năm nay bưởi có chất lượng ngon hơn nên chắc giá bán sẽ cao hơn”.   

Trong khu vườn trồng bưởi Diễn của gia đình anh Quý, trước mắt chúng tôi là những cây bưởi sai lúc lỉu. Cây to cao hơn 5 mét, cây nhỏ gần 2 mét. Nhiều cành có tới gần chục quả bưởi trĩu sát mặt đất. Xen lẫn với bưởi Diễn, gia đình anh còn trồng giống cam Canh cho những quả đỏ tươi ngọt, hấp dẫn. Trong câu chuyện kể với chúng tôi về cái cơ duyên dẫn anh đến với cây bưởi Diễn, anh Quý cho biết: Từ năm 1998, được bạn bè giới thiệu, anh tìm về xã Phúc Điền, huyện Từ Liêm (Hà Nội) tìm mua 40 cây bưởi giống về trồng. Sau 4 năm trồng, tự mày mò tìm hiểu, nhờ áp dụng đúng quy trình chăm sóc, những cây bưởi của anh sinh trưởng tốt và đã cho thu hoạch. Chất lượng bưởi Diễn trồng tại đất Đại Từ được đánh giá không thua kém gì so với quả bưởi Diễn trên đất kinh kỳ. Theo thời gian, diện tích bưởi tăng lên, đến năm 2009, gia đình anh đã nhân rộng lên hơn 500 gốc, và đến nay, gia đình anh đã sở hữu trên 700 gốc bưởi, trong đó hơn 450 gốc đang cho thu hoạch, mỗi năm thu nhập của gia đình lên tới hàng trăm triệu đồng. Riêng năm nay, bưởi đạt chất lượng cao, sai quả, giá bán cũng cao hơn năm ngoái nên thu nhập của gia đình không dưới 1 tỷ đồng...

Cũng nặng lòng với cây bưởi Diễn, gia đình ông Trần Văn Nhâm hiện  chăm sóc trên 400 cây bưởi, trong đó hơn 200 cây đang cho thu hoạch. Ông Nhâm bày tỏ: Trồng bưởi Diễn không khó nhưng để có thu nhập cao thì cần bón phân cân đối trước khi trồng và sau khi cho thu hoạch quả. Ngoài ra, việc tưới nước và giữ độ ẩm cho cây cũng phải bảo đảm đúng quy trình. Vào mùa đông, cây bưởi đang dưỡng quả nên không tưới nước để cây tập trung dinh dưỡng vào quả, vị ngọt sẽ đậm hơn và màu sắc quả cũng đẹp hơn. Bưởi Diễn có vị ngọt như cam sành, sau thu hái có thể để được từ 2 đến 3 tháng không cần phải thuốc bảo quản mà bưởi vẫn tươi, ngon.

Điều khiến chúng tôi bất ngờ khi tìm hiểu về bưởi Diễn là không giống như các loại bưởi khác, cây bưởi Diễn càng già, quả lại càng nhỏ và vị ngọt càng trở lên đặc biệt, sắc màu thanh tao. Bởi vậy, cái khó của người trồng bưởi Diễn chính là khâu dưỡng quả. Quả bưởi to quá, nhỏ quá đều không đạt yêu cầu chất lượng mà chỉ tầm 0,8-1kg/quả là vừa...

Nhận thấy hiệu quả kinh tế của cây bưởi Diễn trên đất Đại Từ, đầu năm 2011, các hộ trồng bưởi nơi đây đã cùng nhau thành lập HTX Tiên Trường 3 với 9 thành viên tham gia. HTX đăng ký 4 nghành nghề kinh doanh hoạt động gồm trồng bưởi Diễn, cam Canh; sản xuất chè an toàn; chăn nuôi; dịch vụ phân bón, thuốc trừ sâu. Vốn điều lệ của HTX khi thành lập là 400 triệu đồng. Hiện nay, tổng diện tích trồng bưởi Diễn của các thành viên trong HTX khoảng 5ha. Trong dịp Tết Nguyên đán năm nay, các vườn bưởi Diễn nơi đây cung cấp cho thị trường trên 10 vạn quả. Xuất phát từ nhu cầu thực tế, UBND huyện Đại Từ cũng vào cuộc, thực quy hoạch vùng sản xuất bưởi Diễn, vận động nông dân mở rộng diện tích trồng bưởi. Trong năm 2011, huyện đã thực hiện mô hình mở rộng diện tích trồng bưởi Diễn tại xóm Tiên Trường với quy mô 5ha, người dân được hỗ trợ 60% giá giống. Song để tránh việc trồng dàn trải, không đem lại hiệu quả như một số cây trồng khác, huyện Đại Từ cần quan tâm từ quy hoạch đến việc tìm đầu mối tiêu thụ để phát triển cây bưởi Diễn thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung, góp phần tăng thu nhập cho người dân địa phương.