Phong trào xây dựng nông thôn mới như một luồng sinh khí mới làm đổi thay nếp nghĩ, cách làm của nhiều hộ nông dân trong tỉnh.
Ông Vi Văn Huynh, xóm Pháng, xã Phú Đô (Phú Lương) cho rằng: Không phải cứ đóng góp tiền làm đường giao thông, xây dựng kênh mương... mới là hưởng ứng phong trào xây dựng nông thôn mới. Với gia đình tôi, hưởng ứng phong trào này chỉ đơn giản là đưa giống mới vào sản xuất để tăng năng suất, sản lượng cây trồng để góp phần tăng thu nhập và ổn định cuộc sống gia đình. Vụ xuân năm nay, thay vì cấy giống lúa Khang dân trên 5 sào ruộng, gia đình tôi chuyển sang cấy giống lúa lai Nhị ưu 838. Giống lúa này có thời gian sinh trưởng ngắn hơn Khang dân mà năng suất lại cao hơn. 1 sào lúa Khang dân chỉ cho thu khoảng 1,7-2 tạ thóc, nhưng giống lúa lai sẽ cho thu từ 2,2-2,5 tạ thóc.
Hưởng ứng phong trào xây dựng nông thôn mới, ngoài việc chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, nhiều nông dân trong tỉnh cũng đã mạnh dạn đầu tư các loại máy móc, thiết bị... để phục vụ sản xuất nông nghiệp. Đơn cử như gia đình ông Trần Văn Nhi, xóm Phố Hích, xã Hòa Bình (Đồng Hỷ) đã bỏ ra khoảng 20 triệu đồng để xây dựng nhà xưởng chế biến chè, mua các loại máy sao, vò chè. Đặc biệt, từ cuối năm 2011, ông đã đối ứng với Nhà nước số tiền 1,8 triệu đồng để mua tôn sao chè bằng inốc thay cho tôn sao chè bằng gang mà gia đình đã sử dụng trước đó. Theo ông, dùng tôn sao chè bằng inốc thì chất lượng chè thành phẩm được nâng cao hơn bởi tôn inốc không bị han rỉ như tôn làm bằng gang.
Cũng giống như ông Huynh, ông Nhi, hàng nghìn hộ nông dân trong tỉnh đã, đang tích cực hưởng ứng phong trào xây dựng nông thôn mới. Về phía các cấp chính quyền địa phương cũng đã có sự hỗ trợ người dân. Riêng cấp tỉnh, năm 2011, từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới đã hỗ trợ cho các xã trên 7,8 tỷ đồng làm công tác quy hoạch xây dựng nông thôn mới; gần 7,8 tỷ đồng triển khai các hoạt động phát triển sản xuất (mỗi xã điểm về xây dựng nông thôn mới được hỗ trợ 100 triệu đồng); 2,1 tỷ đồng xây dựng công trình nước sạch...
Các huyện cũng đang nỗ lực đẩy mạnh phong trào này như chỉ đạo các xã hoàn thiện quy hoạch chung về xây dựng nông thôn mới; tăng cường đội ngũ cán bộ khuyến nông về cơ sở hướng dẫn người dân đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất; tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá các mặt hàng nông sản ở địa phương. Điển hình như huyện Đồng Hỷ, ngay sau khi phát động phong trào đã có những cách làm rất sáng tạo. Trong vụ xuân này, ngoài việc phối hợp với một số doanh nghiệp, tổ chức thực hiện các mô hình thí điểm về sản xuất hạt giống ngô lai F1 ở xã Hòa Bình, sản xuất chè an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP ở xã Hóa Thượng; trồng hoa, rau trong nhà lưới ở xã Huống Thượng (3 xã trên được chọn làm điểm về xây dựng nông thôn mới)... huyện đã có một gian hàng giới thiệu các mặt hàng nông sản của địa phương ngay tại Lễ hội Chùa Hang (được tổ chức vào ngày 19, 20 tháng Giêng vừa qua). Ông Trần Quyết Thắng, Phó Chủ tịch UBND huyện cho biết: Chúng tôi muốn thông qua việc giới thiệu sản phẩm, du khách thập phương sẽ biết đến các mặt hàng nông sản của địa phương như chè an toàn, nấm, mật ong, hoa trong nhà lưới... từ đó sẽ quan tâm, mua sản phẩm của địa phương.
Tiếp tục thực hiện phong trào này, năm 2012, tỉnh ta đã đề ra mục tiêu: Hoàn thành công tác quy hoạch, lập đề án xây dựng nông thôn mới của 143 xã nông thôn trong tỉnh; đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về ý nghĩa của phong trào xây dựng nông thôn mới... Ông Hoàng Cường Quốc, Phó Trưởng ban Chỉ đạo Chương trình Xây dựng nông thôn mới của tỉnh cho biết: Năm 2012, tỉnh ta sẽ dành hơn 400 tỷ đồng thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới, trong đó vốn đầu tư phát triển hơn 337 tỷ đồng, vốn sự nghiệp kinh tế trên 87 tỷ đồng... Theo kế hoạch đề ra, năm nay, mỗi xã nằm trong Chương trình xây dựng nông thôn mới được đầu tư bình quân khoảng 9,4 tỷ đồng, trong đó riêng vốn của Chương trình mục tiêu Quốc gia hỗ trợ bình quân gần 3 tỷ đồng/xã. Trong sử dụng nguồn vốn thực hiện Chương trình này năm nay, ngoài việc ưu tiên cho quy hoạch, đào tạo cán bộ làm công tác xây dựng nông thôn mới, tỉnh ta còn tập trung hỗ trợ 5 tỷ đồng phát triển sản xuất, 46,4 tỷ đồng xây dựng các mô hình phát triển sản xuất, 3,6 tỷ đồng đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của các hình thức tổ chức sản xuất ở nông thôn...
Qua khảo sát thực tế, tuy việc triển khai Chương trình xây dựng nông thôn mới ở tỉnh ta khá bài bản nhưng vẫn đang gặp một số khó khăn, như: Việc triển khai Chương trình còn chậm, thiếu đồng bộ; trong quá trình làm công tác quy hoạch còn nhiều lúng túng, đến hết tháng 12-2011 mới có 2 xã thực hiện xong quy hoạch; toàn tỉnh chỉ có 5 xã đạt từ 10-12 tiêu chí về xây dựng nông thôn mới; bộ máy chuyên trách cấp tỉnh chưa thống nhất, số lượng ít dẫn đến hiệu quả tham mưu, đề xuất, giúp việc Ban Chỉ đạo cấp tỉnh còn hạn chế... Do vậy, tỉnh ta đang chỉ đạo các cấp, ngành chức năng thực hiện nghiêm túc một số nhiệm vụ trọng tâm như: Hoàn thành việc lập quy hoạch và đề án xây dựng nông thôn mới; phát triển sản xuất; xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu, huy động thêm nguồn lực đầu tư cho Chương trình; kêu gọi các nhà đầu tư trong và ngoài tỉnh đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn...