Mưa lất phất bay trên cánh đồng được đổ ải chuẩn bị gieo cấy vụ xuân, ông Cam Văn Khoa, xóm Giếng Mật, xã Tân Hòa (Phú Bình) vui vẻ nói với chúng tôi: Gia đình tôi có 8 sào lúa, vì ở gần hồ Trại Gạo nên các mùa vụ chúng tôi không lo thiếu nước tưới sản xuất.
Trước đây, do hệ thống kênh mương tự chảy thấp nên khi trời mưa to hoặc mỗi lần mở nước từ hồ Trại Gạo cho các xóm trong xã gieo cấy, nước tràn gây ngập úng khu ruộng của các hộ dân ở xóm. Nhưng bây giờ chúng tôi đã yên tâm vì hệ thống kênh mương từ hồ mới được xây dựng kiên cố, điều nước tưới nhanh chóng, kịp thời, hơn nữa chống ngập úng cho nhiều khu ruộng của bà con xóm Giếng Mật.
Hồ Trại Gạo có trữ lượng nước 22 triệu m3, đảm bảo nước tưới cho trên 300ha đất nông nghiệp của xã Tân Hòa và một phần tiếp nguồn cho hồ Quẫn, xã Tân Đức. Công trình kênh chính dẫn từ hồ Trại Gạo đi qua các xóm Vàng Ngoài, Trại Giữa, Giếng Mật có chiều dài trên 1.700m với tổng kinh phí hơn 6,1 tỷ đồng (từ nguồn vốn sửa chữa thường xuyên và nguồn vốn chống hạn năm 2010-2011 của tỉnh), chủ đầu tư là Công ty TNHH Một thành viên Khai thác thủy lợi Thái Nguyên. Công trình được thi công từ tháng 8 đến tháng 12-2011. Theo kế hoạch, công trình hoàn thành cung cấp nước tưới thường xuyên cho 262ha lúa và gần 30ha màu vụ xuân; 262ha lúa và 62ha cây màu vụ mùa, 57ha cây màu vụ đông cho 9 xóm thuộc xã Tân Hòa.
Bà Nguyễn Thị Hồng, Trạm trưởng Trạm Khai thác công trình thủy lợi huyện cho biết: Thời điểm chưa xây dựng được hệ thống kênh mương kiên cố thì Trạm phải có kế hoạch mở nước phục vụ cho bà con gieo cấy trước hàng tháng mới đảm bảo kịp thời vụ. Nhưng hiện nay, khi công trình kênh mương được xây dựng, việc điều tiết nước sản xuất cho người dân được đẩy nhanh tiến độ chỉ trong vòng 10 ngày. Vụ xuân này, Trạm dự kiến sẽ mở nước từ ngày 28-1 nhưng do diễn biến phức tạp của thời tiết, trời rét đậm khiến mạ phát triển chậm nên đến đầu tháng 2 việc mở nước mới được tiến hành. Chuẩn bị nước tưới cho vụ xuân 2012 từ tháng 8-2011 nên hiện nay, nước trong hồ đáp ứng khoảng 52% dung lượng tích trữ, phục vụ đủ nước tưới cho bà con sản xuất.
Chúng tôi đi chầm chậm trên những cánh đồng của xã Tân Hòa và được chứng kiến không khí lao động sôi nổi của bà con nông dân. Sau những ngày nghỉ Tết, họ đang khẩn trương gieo trồng các cây màu như lạc, đỗ để chờ thời tiết ấm lên sẽ cấy lúa xuân trà muộn. Ông Nguyễn Văn Chính, Trưởng xóm Ngò cho biết: Công trình kênh mương từ hồ Trại Gạo hoàn thành phục vụ nước tưới bắt đầu từ vụ xuân này khiến chúng tôi rất phấn khởi. Theo lịch thì người dân cấy từ ngoài 15 tháng Giêng (âm lịch) nên trước đó, chúng tôi tranh thủ trồng các cây màu như lạc, đỗ. Được biết, xóm Ngò có 148 hộ dân với gần 27ha đất sản xuất vụ xuân. Xóm ở cách xa hồ hơn 5km, địa hình các ruộng của hộ dân lại ngang nên việc dẫn nước tưới phục vụ sản xuất gặp nhiều khó khăn nên nhiều năm nay, xóm không cấy được lúa vụ xuân sớm mà chỉ sản xuất vụ trà xuân muộn. Trước đây, mỗi năm, một trong các đoàn thể của xóm như Chi hội Nông dân, Chi hội Cựu chiến binh, Chi hội Phụ nữ… lại đứng ra làm nhiệm vụ dẫn nước về các khu ruộng cho hộ dân của xóm. Phải đợi các xóm gần đầu nguồn hồ Trại Gạo lấy đủ nước mới tới lượt xóm mình nên sau nhiều ngày họ mới lấy nước xong cho các ruộng cấy.
Niềm vui bước vào vụ sản xuất mới với nhiều thuận lợi về nguồn nước tưới không chỉ của riêng người dân xóm Ngò mà của hàng nghìn hộ dân các xóm trong xã Tân Hòa như xóm Cà, Vàng Ngoài, Trại Giữa, Giếng Mật, Trụ Sở, Đồng Ca, đặc biệt là người dân xóm Hân và xóm Vực Giảng. Đây là 2 xóm khó khăn hơn cả bởi địa bàn xa vùng hồ khoảng 8km nên mỗi khi thời vụ, việc dẫn nước về đồng gặp nhiều trở ngại. Thay vì vào thời điểm sau Tết nhà nào nhà nấy chuẩn bị máy bơm nước, gầu sòng tát tay để chủ động nước kịp vụ sản xuất vừa vất vả và tốn kém thì hiện giờ, họ chỉ cần chờ lịch mở nước, trong thời gian từ 5-10 ngày là đã có đủ nước để cấy xong diện tích.
Ông Nguyễn Văn Quý, Chủ tịch UBND xã Tân Hòa phấn khởi cho biết: Cả xã hiện mới có gần 5,8km kênh mương kiên cố hóa nội đồng phục vụ nước sản xuất cho 580ha của người dân. Chúng tôi rất mừng vì công trình kênh chính hồ Trại Gạo được xây dựng kiên cố đảm bảo đúng tiến độ và chất lượng tạo điều kiện cho sản xuất của người dân trong xã. Hiện, nông dân trong xã đã gieo cấy được trên 70% diện tích lúa vụ xuân. Trước vì nguồn nước khó khăn nên năng suất lúa của xã chỉ đạt 48 tạ/ha, nay nước về đồng ruộng thuận lợi, chúng tôi phấn đấu đạt năng suất lúa là 51 tạ/ha. Có hệ thống kênh mương dẫn nước này, từ năm nay chúng tôi có quyền hy vọng sẽ gieo cấy được nhiều diện tích trà xuân sớm, góp phần nâng cao sản lượng lương thực của người dân trong xã. Thời gian tới, chúng tôi mong muốn nhận được sự quan tâm đầu tư nhiều hơn nữa của Nhà nước để xây dựng cơ sở hạ tầng, tích cực xây dựng nông thôn mới.