Đánh giá của Đoàn giám sát-Bộ Công thương mới đây cho thấy, Dự án năng lượng nông thôn II (REII) triển khai tại Thái Nguyên bị chậm rất nhiều so với các tỉnh khác. Qua 4 năm triển khai, đến nay Dự án này mới chỉ giải ngân được một lượng không đáng kể so với tổng dự toán ban đầu trên 136 tỷ đồng. Tỉnh ta cũng nhìn nhận, đây là một trong những Dự án chậm tiến độ nhất trên địa bàn thời gian qua. Theo kế hoạch, Dự án sẽ kết thúc vào năm 2010. Liệu chúng ta có thể thực hiện được điều này?
Tuy đã qua 4 năm nhưng đến nay Dự án còn đang trong bước đầu triển khai. Nguyên nhân được xác định là do quá trình thực hiện các thủ tục hành chính, nhất là các thủ tục về đấu thầu, điều chỉnh giá, phê duyệt hồ sơ... của các ngành chức năng còn rất chậm. Hơn nữa, các vấn đề về tuyên truyền, kê khai, kiểm đếm và đền bù tái định cư GPMB ở các địa phương tham gia Dự án còn chưa kịp thời. Dự án có mặt ở Thái Nguyên từ năm 2004 nhưng mãi tháng 10-2007, Ban chỉ đạo Dự án mới tổ chức họp với UBND các huyện và các ngành chuyên môn thống nhất nội dung và cơ chế phối hợp thực hiện công tác đền bù GPMB...
Là một tỉnh còn nhiều khó khăn nên việc huy động vốn đối ứng của địa phương còn hạn chế. Cụ thể, năm 2007 mới có 2,5 tỷ đồng được ghi vào vốn đối ứng Dự án và đã hoàn tất thanh toán cho đơn vị tư vấn và chi phí Ban quản lý Dự án. Năm 2008, tỉnh tiếp tục ghi vốn đối ứng 2,5 tỷ đồng. Do còn thiếu kinh phí nên việc ghi vốn đối ứng của tỉnh sẽ tiếp tục thực hiện vào 2 năm cuối của Dự án. Về nguồn vốn vay WB, hiện tại tỉnh mới tiến hành ký hợp đồng tín dụng, chưa đủ thủ tục để giải ngân. Ban chỉ đạo Dự án cũng đang triển khai các bước đền bù tái định cư và quản lý môi trường từ tỉnh xuống huyện, xã và các hộ dân, đồng thời trình bổ sung kế hoạch đấu thầu các gói thầu liên quan. Dự án cũng sơ bộ chuyển đổi mô hình từ Ban quản lý điện của 30 xã sang HTX dịch vụ điện năng cấp xã, tiến hành các thủ tục để HTX điện năng hoạt động theo Luật HTX. Ngoài ra, Ban quản lý REII đã làm hồ sơ mời thầu gửi UBND tỉnh phê duyệt...
Phần Trung áp do Điện lực Thái Nguyên làm chủ đầu tư hiện đã trình báo cáo xét thầu các gói thầu liên quan và tập kết vật tư, thiết bị điện. Công tác giải phóng mặt bằng đã được triển khai bước đầu với việc hoàn tất kiểm đếm diện tích phải di dời, thực hiện đền bù theo quy định.
Nhìn nhận vấn đề triển khai Dự án REII tại Thái Nguyên, đại diện Ngân hàng thế giới (WB) tại Việt Nam- đơn vị tài trợ chính của Dự án phân tích: Nhìn chung tốc độ thực hiện Dự án REII trong cả nước là chậm, trong đó Thái Nguyên là tỉnh chậm nhất. Hiện nay, có tỉnh đã hoàn thành được 75% khối lượng công việc, đặc biệt có nơi đã đóng điện sinh hoạt cho bà con. Theo tính toán của WB thì mỗi dự án chậm sẽ mất đi khoảng 10 triệu USD/năm do trượt giá và các chi phí khác, và với tốc độ trượt giá như hiện nay thì mỗi tháng để chậm, dự án sẽ mất tới 5 triệu USD.
Mới đây, Ban Chỉ đạo Dự án REII của tỉnh đã họp, xem xét, đánh giá toàn bộ Dự án. Tại đây, Ban Chỉ đạo đã xác định, muốn Dự án hoàn thành đúng kế hoạch đề ra, không còn cách nào khác là tăng tốc thực hiện ngay từ bây giờ. Các ngành như: Công nghiệp, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính... và các địa phương vùng Dự án phải nhanh chóng thực hiện các thủ tục cần thiết, các bước giải phóng mặt bằng để có thể giải ngân và tiến hành khởi công phần Hạ áp vào tháng 6-2008 này. Phần Trung áp với 4 gói thầu đang tiến hành ký hợp đồng xây lắp, phía chủ đầu tư cam kết đã sẵn sàng về vốn giải ngân và sẽ khởi công vào tháng 8-2008. Phía WB cho biết, họ luôn đảm bảo đủ nguồn vốn vay để tỉnh có thể thực hiện tại 30 xã vùng Dự án bất cứ lúc nào có thể.
Như vậy, sau 4 năm để chậm, việc tỉnh có những đánh giá, nhìn nhận và triển khai thực hiện các giải pháp tăng tốc thực hiện Dự án REII là rất quan trọng và cần thiết, nhất là trong thời điểm giá cả thị trường đang biến động khó lường như hiện nay.
