Theo kế hoạch của Sở Tài nguyên và Môi trường, đến hết tháng 12-2008, việc cấp đổi GCNQSDĐ trên địa bàn tỉnh phải hoàn thành. Nhưng đến thời điểm này, mới có 990 hộ/10.604 hộ phải cấp đổi (chiếm 9,3%) thực hiện. Về nguyên nhân của sự chậm trễ này thì có thể kể tới hàng chục…
Mặc dù Phòng Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) thành phố đã có kế hoạch kiểm tra, đôn đốc nhắc nhở tại các xã, phường nhưng tiến độ cấp đổi vẫn rất chậm. Qua thống kê, tổng số hộ cần phải cấp đổi trên toàn thành phố là 10.604 hộ. Tính đến 8-7-2008, số hộ đã thực hiện cấp đổi trên địa bàn mới được 990 hộ, chiếm 9,3% tổng số hộ cần cấp đổi lại. Trong đó có những phường, xã có số lượng hộ cấp đổi nhiều nhưng số hộ đã cấp đổi rất thấp: Phường Tân Thịnh có 210 hộ, mới cấp 5 hộ; phường Hương Sơn có 938 hộ, mới cấp được 1 hộ; phường Cam Giá có 865 hộ, mới cấp 74 hộ; xã Tân Cương có 400 hộ, mới cấp 20 hộ; xã Lương Sơn có 689 hộ, mới cấp 62 hộ; Phường Trung Thành có 517 hộ, mới cấp 8 hộ; phường Hoàng Văn Thụ có 300 hộ, mới cấp 9 hộ; xã Thịnh Đức có 673 hộ, mới cấp 22 hộ; xã Phúc Xuân có 558 hộ, mới cấp 18 hộ; xã Quyết Thắng có 540 hộ, mới cấp 38hộ...
Qua tìm hiểu một số xã, phường, được biết: Việc cấp đổi GCNQSDĐ ở thành phố chậm là do công tác triển khai ở một số phường, xã rất chậm. Có nơi người dân chưa được “thông suốt” về chủ trương cấp đổi GCNQSDĐ nên không chịu đến làm thủ tục kê khai để cấp lại; có nơi do các hộ quá đông nên công tác rà soát, kiểm tra “không xuể” dẫn đến tiến độ chậm... Ông Ma Văn Tư ở tổ 4, xóm Nước Hai, phường Quyết Thắng cho biết: Đến ngày 3-7 chủ trương cấp đổi mới được thông báo tại cuộc họp Chi bộ. Xóm tổ chức kê khai từ ngày 7 đến 15-7 mới xong.
Còn anh Trần Trọng Đạt, cán bộ địa chính phường Quyết Thắng cho rằng: Hiện nay, xã đã hoàn tất công tác kê khai và có kế hoạch kiểm tra đến từng xóm. Tuy nhiên, do GCN của một số hộ đã cấp năm 1994 có diện tích ghi trong GCN không khớp với diện tích ngoài thực tế nên một buổi sáng chỉ có thể kiểm tra được 1-2 hộ. Phường Trung Thành cũng nằm trong tình trạng này. Chị Trần Thị Thanh, Phó Chủ tịch UBND phường Trung Thành cho biết: Việc chậm chễ ở phường có 3 nguyên nhân, do một số hộ dân còn nghe ngóng xem Nhà nước có sự thay đổi nào nữa không nên chưa chịu kê khai; có hộ gia đình có 7 người con cho rằng hạn mức đất thổ cư cấp lại theo quy định là quá thấp nên tư tưởng chưa thông; cũng có nguyên nhân do diện tích đất thực tế và diện tích đất ghi trong GCN không thống nhất, có hộ bị giảm, có hộ lại tăng nên phải kiểm tra, đối chiếu kỹ.
Còn ông Phan Hữu Thuỷ, tổ trưởng tổ 52 phường Hương Sơn cũng đau đầu khi trong tổ của ông có tới 60 hộ dân thuộc diện cấp đổi. Trong đó bình quân mỗi hộ trước đây được cấp 1.000m2 đất thổ cư, có một số hộ cao nhất là 2.000m2, thấp nhất cũng 500m2. Các hộ trên cũng đang thắc mắc vấn đề hạn mức so với quy định là quá thấp, trong khi con cái đông (6-7 người con) thì việc phân chia cho các con sẽ ra sao? Vì thế, các hộ còn chần trừ không muốn cấp đổi.
Bên cạnh đó, có nơi do cán bộ địa chính xã, phường bận quá nhiều việc cho các công việc khác như giải phóng mặt bằng; giải quyết tranh chấp đất đai; xây dựng nhà trái phép; giải quyết GCN cho các hộ tồn đọng từ năm trước chuyển sang, trong khi đó cán bộ địa chính chỉ có hai người (chưa kể có nơi chỉ có 1 người) nên không thực hiện kịp tiến độ.
Chị Nguyễn Thị Thanhh Hương, Phó Chủ tịch UBND phường Hương Sơn cho biết: Con số rà soát cấp đổi của phường thống kê lên Phòng TN&MT là 938 hộ, nhưng thực tế chưa chắc đã là con số trên vì có hộ có thể kê khai chưa đúng. Bên cạnh đó, còn có nguyên nhân khác là do giải quyết cho các hộ còn tồn đọng chưa cấp GCN năm 2007 và cán bộ địa chính phải phân chia thời gian cho công tác giải phóng mặt bằng Quốc lộ 37 và làm thủ tục thu hồi đất cho khu dân cư nên việc thực hiện cấp đổi của phường bị chậm lại.
Theo kế hoạch của Sở Tài nguyên và Môi trường đến hết tháng 12-2008 việc cấp đổi GCNQSDĐ phải xong. Tuy nhiên, với những lý do trên (mà có lẽ không riêng ở T.P Thái Nguyên) sẽ khó hoàn thành theo đúng kế hoạch. Việc chậm trễ cấp đổi GCN ở các phường, xã sẽ gây khó khăn cho các phòng tài nguyên và môi trường các huyện, thị, thành. Theo anh Trần Văn Na, Phó Văn Phòng Đăng ký quyền sử dụng đất, Phòng TN&MT T.P Thái Nguyên: “Nếu các phường, xã không có kế hoạch hoàn tất thủ tục cấp đổi cho các hộ trong từng tháng gửi đến Phòng TN&MT thì cuối năm sẽ bị ùn tắc, Phòng khó thực hiện được việc cấp đổi cho hàng chục nghìn hộ chỉ trong 1-2 tháng cuối năm”.
Hơn thế nữa, việc cấp đổi GCNQSDĐ chậm đang gây rất nhiều ách tắc cho các hộ dân trong việc cho, tặng, chuyển nhượng đất đai; thế chấp ngân hàng để vay vốn đầu tư cho sản xuất, kinh doanh và khó khăn cho công tác quản lý Nhà nước, nhất là công tác giải phóng mặt bằng khi cần thu hồi đất. Vì vậy, đòi hỏi các cấp, ngành chức năng cần tăng cường công tác tuyên truyền đến các hộ dân để họ hiểu được chủ trương cấp đổi và điều quan trọng là nếu ai không thực hiện thì giá trị của GCNQSDĐ chưa cấp đổi không còn (thực tế nếu các hộ dân cần thế chấp vay vốn hay chuyển nhượng cũng không được các cơ quan chức năng chấp nhận).
Bên cạnh đó, cần tích cực đôn đốc, kiểm tra các phường, xã nhằm đẩy nhanh tiến độ cấp đổi GCNQSDĐ. Nếu những hộ dân nào chưa chịu kê khai thì để thực hiện sau; những hộ đã thực hiện nghiêm chỉnh việc kê khai thì cán bộ địa chính xã, phường cũng nên nhanh chóng kiểm tra và chuyển lên Phòng TN&MT để làm thủ tục cấp đổi nhằm tránh sự ùn tắc tại các Phòng TN&MT trong những tháng cuối năm.