Kiểm định xe cơ giới là việc tiến hành kiểm tra định kỳ, đánh giá tình trạng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của xe cơ giới để chứng nhận phương tiện đó có đủ điều kiện tham gia giao thông.
Việc xe ô tô cũ nát, hết hạn kiểm định vẫn tham gia giao thông có thể gặp những trục trặc về kỹ thuật, thiết bị khiến tài xế mất kiểm soát phương tiện và tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ TNGT.
Thực tế đã chứng minh, có nhiều vụ TNGT nghiêm trọng xảy ra liên quan đến phương tiện đã hết hạn kiểm định. Như ngày 18/1/2016, xe bồn BKS 37C-045.09 (hết hạn kiểm định từ đầu năm 2015) trôi dốc ở Nghệ An làm chết 2 người, 1 người nguy kịch; Ngày 30/1/2016, xe tải BKS 23C-004.45 (hết hạn kiểm định từ cuối năm 2013) lao xuống vực sâu ở Hà Giang làm 4 người chết tại chỗ, 3 người khác bị thương nặng...
Những chiếc xe hết hạn kiểm định hầu hết là xe quá cũ nát, xe tự hoán cải, thậm chí cận kề hết niên hạn sử dụng. Các chủ xe này biết thực trạng của xe, nhận thấy có đưa xe đi đăng kiểm cũng không đạt tiêu chuẩn, nên tìm mọi cách để trốn tránh kiểm định. Biết xe hoạt động khi đã hết hạn kiểm định là trái luật, nhưng vì mục đích lợi nhuận, các chủ xe vẫn cố tình cho xe tham gia giao thông, kinh doanh vận tải và đáng nguy hiểm là vẫn tham gia chở nhiều người, đặc biệt là học sinh.
Để trốn tránh cơ quan chức năng, các loại xe hết hạn kiểm định, hết niên hạn sử dụng thường tìm về hoạt động tại địa bàn nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Nơi đây, điều kiện kinh tế của người dân còn gặp nhiều khó khăn, phương tiện công cộng chưa “phủ sóng”, nên người dân chưa có đủ kiến thức pháp luật lẫn điều kiện kinh tế để lựa chọn cho con em mình sử dụng loại hình vận chuyển an toàn, hợp pháp hơn.
Thủ tướng Chính phủ mới đây ban hành Chỉ thị 29/CT-TTg về việc xử lý phương tiện GTĐB hết niên hạn sử dụng, quá hạn kiểm định. Chỉ thị quyết liệt yêu cầu các Bộ: GTVT, Công an, Thông tin và Truyền thông, chính quyền các địa phương tăng cường tuyên truyền, tuần tra, xử phạt các phương tiện hết niên hạn sử dụng, quá hạn kiểm định vẫn tham gia giao thông. Đặc biệt, Thủ tướng yêu cầu xử lý trách nhiệm người đứng đầu nếu để xảy ra tình trạng phương tiện hết niên hạn sử dụng, quá hạn kiểm định tham gia giao thông gây tai nạn.
Bên cạnh sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng chức năng, vai trò của từng cá nhân, nhất là các bậc cha mẹ trong việc lựa chọn phương tiện để thay mình đưa đón con em cũng rất quan trọng. Bởi, cha mẹ có quyền lựa chọn, giao phó tính mạng và sức khỏe con em mình cho những chuyến xe an toàn, trách nhiệm. Và khi cả cộng đồng cùng hiểu rõ, tẩy chay những phương tiện mất an toàn kỹ thuật, tiềm ẩn nguy cơ TNGT, thì những chuyến xe hết niên hạn sử dụng, quá hạn kiểm định sẽ chẳng còn cơ hội tham gia giao thông.