Năm 2008, thị trường nông sản vẫn trong thế cung không đủ cầu, nhu cầu của thế giới về mặt hàng gạo vẫn rất lớn. Xuất khẩu gạo không lo về thị trường, không lo bán giá thấp. Vấn đề quan trọng là phải chỉ đạo sản xuất tốt để có thêm lượng hàng cho xuất khẩu. Đây là nhận định của nhiều chuyên gia về tình hình xuất khẩu gạo trong năm tới.
Ông Trương Thanh Phong, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho biết, điều đáng mừng là giá gạo xuất khẩu bình quân trong năm qua đã đạt tới 295 USD/tấn, tăng tới 41 USD/tấn so với năm 2006. Nhiều loại gạo cao cấp đã có giá bán ngang với giá gạo Thái Lan. Các doanh nghiệp có hợp đồng xuất khẩu 230.000 tấn gạo nếp giá bình quân đạt 400 USD/tấn.
Xuất khẩu được giá đã tác động đến giá thu mua gạo trong nước. Điều này đã giúp làm tăng thu nhập cho người nông dân. "Đầu năm, các DN chỉ dự báo giá lúa thu mua cho bà con là 2.800 đồng/kg nhưng bình quân giá lúa trong năm 2007 là 3.200 đồng/kg; đến thời điểm này từ 3.500-3.600 đồng/kg. Trong khi đó, bình quân giá vốn cho sản xuất là 1.600 đồng/kg", ông Phong nhấn mạnh.
Tuy nhiên, xuất khẩu gạo năm 2007 cũng đối mặt với nhiều khó khăn. Trước hết là việc thu mua gạo vẫn gặp nhiều khó khăn do nguồn cung vẫn bị hạn chế bởi nhiều yếu tố, giá gạo trong nước tăng cao khiến cho việc thu mua gặp khó khăn. Vì vậy, Tổ điều hành xuất khẩu gạo cho rằng, khó khăn trong công tác điều hành và kế hoạch xuất khẩu gạo của DN năm tới là phải cân đối giữa việc xuất khẩu được nhiều gạo nhưng giá thu mua cũng phải tốt nhưng không quá tác động tới giá cả trong nước. Bởi vì, lương thực là một trong những mặt hàng tăng giá mạnh trong năm góp phần làm cho chỉ số giá tiêu dùng tăng, trong khi đó Chính phủ rất quyết liệt với mục tiêu kiềm chế tăng giá nên việc ổn định giá lương thực được ưu tiên.
Một khó khăn khác tác động đến hoạt động xuất khẩu gạo năm 2007 là chi phí vận chuyển đã tăng tới 60-70%. Tuy nhiên, theo ông Phong, "giá cước tăng thì cũng phải chấp nhận do giá dầu tăng nhưng nghiêm trọng nhất là DN không thuê được tàu để vận chuyển. Điều này làm giảm hiệu quả xuất khẩu của các DN do thời gian giao hàng kéo dài, chi phí tăng lên và DN có thể không đảm bảo đơn hàng đã ký với các đối tác".
Theo Tổ điều hành xuất khẩu gạo, năm 2008 giá gạo xuất khẩu sẽ tiếp tục ở mức cao, gạo 25% tấm có thể đạt trên 320 USD/tấn, gạo 5% tấm cũng có thể ở mức 340 USD/tấn trở lên.
Dự kiến, XK gạo năm 2008 có thể đạt 4,5 triệu tấn. Tuy nhiên, do giá xăng dầu tăng sẽ kéo theo chi phí sản xuất tăng, giá phân bón tăng... nên chi phí sản xuất lúa trong vụ đông xuân năm 2008 có thể lên tới 1.800 đồng/kg. Vì thế, giá lúa thu mua cho nông dân cũng có thể lên tới 3.600-3.700 đồng đồng/kg.
