Đợt rét đậm, rét hại kéo dài cả tháng trời qua và hiện vẫn đang tiếp diễn đã làm 271ha mạ (có thể cấy được gần 3.000 ha lúa) và 700ha lúa xuân mới cấy ở một số địa phương trong tỉnh bị chết rụi.
Theo nhận định chuyên môn, đây là một trong những đợt rét gây thiệt hại lớn nhất cho nông dân miền Bắc nói chung và Thái Nguyên nói riêng từ nhiều năm nay.
Đã có nhiều nông dân, nhất là nông dân nghèo đang gặp khó khăn trong khôi phục sản xuất; nhiều diện tích ruộng có nguy cơ bị bỏ trống hoặc chuyển sang canh tác cây trồng khác...
Ngoài các biện pháp kỹ thuật chống rét cho mạ, lui thời gian gieo cấy qua đợt rét..., một vấn đề hết sức quan trọng và cần thiết lúc này chính là bổ sung ngay lượng giống lúa trám vào phần diện tích đã bị thiệt hại. Đây là việc làm cần triển khai gấp rút để tránh tình trạng nhiều diện tích cấy lúa bị bỏ trống, lỗi thời vụ, ảnh hưởng tới kế hoạch sản lượng và an ninh lương thực của địa phương. Nhận thấy tầm quan trọng của vấn đề, ngay lập tức tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị cung ứng giống, vật tư chủ động cân đối nguồn hàng đáp ứng kịp thời nhu cầu của bà con, nhanh chóng khôi phục lại sản xuất. Hai đơn vị chủ chốt trong cung ứng giống lúa vụ xuân là Công ty CP vật tư nông nghiệp Thái Nguyên và Trung tâm giống cây trồng (Sở Nông nghiệp và PTNT). Ngay sau khi đợt rét đậm, rét hại xảy ra, hai đơn vị này đã chủ động nắm bắt tình hình, cập nhật số diện tích mạ, lúa bị thiệt hại và tổ chức xuất kho gần 20 tấn thóc giống các loại, giao về chi nhánh vật tư nông nghiệp và trạm khuyến nông các huyện, thành, thị cung ứng kịp cho bà con. Trong đó có khoảng 15 tấn giống lúa lai, còn lại là lúa thuần. Theo báo cáo từ các địa phương thì lượng giống cung ứng đến nay được khoảng gần 10 tấn. Hiện tại, các cửa hàng nông nghiệp đang tiếp tục cung ứng giống lúa theo nhu cầu. Ông Bùi Ngọc Thành, Phó Giám đốc Công ty CP vật tư nông nghiệp Thái Nguyên cho hay: Trong kho của Công ty hiện còn khoảng 2,5 tấn giống lúa lai, trong đó có 1,5 tấn giống lúa Bồi tạp 49 của Trung Quốc, 0,5 tấn giống lúa Bồi tạp Sơn Thanh và 0,5 tấn giống lúa Syn 6. Tại các trạm vật tư cấp huyện cũng còn khoảng 10 tấn giống chưa cung ứng. Công ty đang chủ động được nguồn hàng là giống lúa Khang dân 18 nguyên chủng, sẵn sàng liên kết xuất bán khi cần thiết.
Trước tình hình một số diện tích mạ, lúa xuân bị thiệt hại do thiên tai, nhiều nông dân đang khốn đốn lo khôi phục lại sản xuất, đồng thời cũng là lúc giá cả các mặt hàng giống phân bón tăng cao, Công ty CP vật tư nông nghiệp đã phối hợp với chính quyền các địa phương tổ chức cung ứng vật tư trả chậm cho bà con. Chúng tôi đã xuống khảo sát thực tế ở một số địa phương và cùng tính thiệt hại với bà con nông dân. Theo cách tính của bà con thì mỗi sào lúa phải mất trên 20 nghìn đồng tiền giống; chi phí cho nhân công, thuê cày bừa, nước tưới khoảng 200 nghìn đồng; phân bón các loại cũng mất gần 200 nghìn đồng. Vậy là chi phí bước đầu cho 1 sào lúa là trên 400 nghìn đồng. Hộ nào nhiều có cả mẫu ruộng, ít cũng vài ba sào. Nếu nhân lên, trung bình mỗi nhà cũng tốn tới tiền triệu. Thiệt hại với nông dân, nhất là nông dân nghèo như vậy là không nhỏ chút nào. Do vậy, việc cho bà con mua giống lúa xuân trả chậm có thể xem như một cứu cánh cho những hộ nông dân quanh năm chân lấm tay bùn. Theo đó, các hộ nông dân đăng ký qua xã, xã lập danh sách, xác minh và gửi lên cho chi nhánh vật tư nông nghiệp các huyện để trên cơ sở đó chuyển giống lúa theo hình thức trả chậm tới bà con.
Mặc dù cung ứng nhanh, kịp thời, nhưng các đơn vị kinh doanh vật tư nông nghiệp của tỉnh mới chỉ đáp ứng bổ sung giống để thay thế khoảng 50%-60% diện tích mạ, lúa xuân bị thiệt hại. Được biết, số còn lại do các hộ dân tự chủ động tích trữ và điều tiết. Theo nhận định của cơ quan chuyên môn, thời tiết rét đậm, rét hại vẫn có thể tiếp diễn trong những ngày tới.
Do vậy, các cơ quan chuyên môn cũng nên tăng cường bám sát địa bàn, khuyến cáo bà con nông dân cách phòng chống rét cho những diện tích mạ đã cấy; dịch chuyển thời gian gieo cấy để đảm bảo diện tích, năng suất và sản lượng lúa xuân như kế hoạch đã đề ra.
