Khách hàng đang và sắp phải trả lãi suất vay VND cao hơn trần lãi suất cho vay hiện hành trong các hợp đồng tín dụng đã ký trước ngày 19/5/2008 sẽ chỉ phải trả lãi suất tối đa là 21%/năm.
Từ khi NHNN thiết lập đường dây nóng, hầu hết các thắc mắc của khách hàng về tín dụng đều liên quan đến việc NHTM điều chỉnh lãi suất các hợp đồng tín dụng (HĐTD) vay trung và dài hạn VND đã ký trước ngày 19/5/2008 cao hơn trần lãi suất cho vay 21%/năm.
Sở dĩ có tình trạng này vì trong các HĐTD cho vay trung và dài hạn. NH thường có thoả thuận với khách hàng là lãi suất cho vay trong hạn được điều chỉnh định kỳ theo công thức bằng lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng tính theo năm trả lãi tại thời điểm điều chỉnh cộng với biên độ từ 3,7 đến 4,8%/năm. Với mức lãi suất tiết kiệm cao như hiện nay thì khách hàng phải trả lãi suất lên tới 23-24%/năm.
Để thống nhất thực hiện trong hệ thống phù hợp với các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành, ngày 15/7/2008, NHNN đã ban hành văn bản 6399/NHNN-CSTT hướng dẫn một số nội dung liên quan đến việc áp dụng lãi suất theo quy định tại Quyết định số 16/2008/QĐ-NHNN ngày 16/5/2008.
Theo đó, lãi suất cho vay có điều chỉnh được thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng đã ký kết kể từ ngày 19/5/2008 (ngày Quyết định 16/2008/QĐ-NHNN có hiệu lực thi hành), các tổ chức tín dụng ấn định lãi suất cho vay đối với khách hàng tại thời điểm ký kết hợp đồng tín dụng theo lãi suất cho vay có điều chỉnh không vượt quá mức lãi suất cho vay theo quy định tại Quyết dịnh 16/2008/QĐ-NHNN.
Đối với các hợp đồng tín dụng được ký kết trước ngày 19/5/2008, trong đó có thỏa thuận lãi suất cho vay có điều chỉnh, thì kể từ ngày 19/5/2008, mức lãi suất cho vay có điều chỉnh cũng không được vượt quá mức lãi suất cho vay tối đa theo quy định tại Quyết định số 16/2008/QĐ-NHNN, tức là không quá 21%/năm.
Về việc điều chỉnh lãi suất cho vay cố định (fixed) được thỏa thuận trong các hợp đồng tín dụng đã ký kết trước ngày 19/5/2008. Ngân hàng Nhà nước cho rằng, về nguyên tắc tổ chức tín dụng và khách hàng vay tiếp tục thực hiện lãi suất cho vay đó. Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật dân sự, pháp luật về ban hành văn bản quy phạm pháp luật, thì các tổ chức tín dụng và khách hàng vay được thỏa thuận để điều chỉnh lãi suất cho vay đã ghi trong hợp đồng tín dụng, nhưng phải trên cơ sở thực hiện đúng quy định tại Điều 4 Bộ luật Dân sự và không vượt quá mức lãi suất cho vay tối đa theo quy định tại Quyết định 16/2008/QĐ-NHNN.
Thực tế, trước đây, đã có nhiều ngân hàng thương mại đã điều chỉnh lãi suất với hợp đồng tín dụng được ký kết trước ngày 19/5/2008 vượt quá 21%/năm. Cơ sở của các ngân hàng để giải thích với khách hàng là văn bản số 5004 ngày 4/6/2008 do Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Đồng Tiến ký. Theo văn bản này, các hợp đồng tín dụng đã được ký kết trước ngày Quyết định 16/QĐ-NHNN có hiệu lực thi hành (19/5/2008) thì các tổ chức tín dụng và khách hàng tiếp tục thực hiện theo các nội dung trong hợp đồng tín dụng đã ký kết, phù hợp với các quy định của pháp luật có hiệu lực thi hành tại thời điểm ký kết hợp đồng tín dụng đó. Tuy nhiên, với văn bản mới thì tất cả các ngân hàng phải thực hiện lãi suất 21% tối đa cho mọi hợp đồng đã ký kết.
