Trong những năm qua, trên địa bàn Thái Nguyên có nhiều vị trí đất giao quyền sử dụng hoặc cho các dự án, các cơ quan thuê làm văn phòng, xây dựng cơ sở sản xuất… đã để trống không được sử dụng theo đúng thời gian quy định, không được khai thác đúng tiềm năng, thế mạnh gây nên sự lãng phí.
Để hạn chế tối đa tình trạng trên và chống lãng phí trong quản lý và sử dụng đất đai đã bàn giao cho các dự án, hàng năm Ban Thường vụ Huyện uỷ Đại Từ đều xây dựng kế hoạch và thực hiện tốt các cuộc kiểm tra về lãnh đạo, chỉ đạo thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong các lĩnh vực thu, chi, quản lý sử dụng ngân sách, đầu tư xây dựng cơ bản, quản lý, sử dụng đất đai trên địa bàn theo chương trình kiểm tra của cấp uỷ cấp trên và của cấp mình. Thông qua kiểm tra đã kịp thời chấn chỉnh những sai sót trong việc quản lý, sử dụng đất… góp phần quản lý sử dụng đất có hiệu qủa.
Huyện Đại Từ có tổng diện tích đất tự nhiên trên 57.705 ha, trong đó nhóm đất nông nghiệp là hơn 45.000 ha, chiếm 78,5% diện tích, nhóm đất phi nông nghiệp là hơn 9.020 ha, chiếm 15,4%; đất chưa sử dụng là 3.950,14 ha, chiếm 6,10%. Đến nay, toàn bộ diện tích đất được xác định theo đối tượng sử dụng, trong đó diện tích đất do hộ gia đình, cá nhân sử dụng chiếm 54,62%; các tổ chức quản lý và sử dụng chiếm 45,38%.
Từ khi Luật Đất đai năm 2003 có hiệu lực thi hành, Huyện uỷ, HĐND, UBND huyện đã tập trung quán triệt và lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện cộng với các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật cụ thể hơn, phù hợp hơn, đặc biệt là những quy định về thu hồi đất, giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đã tạo điều kiện cho công tác quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn từng bước đi vào nền nếp. Nhận thức của nhân dân về chấp hành Luật Đất đai được nâng lên rõ rệt, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác triển khai, thi hành pháp luật đất đai đạt hiệu qủa cao. Giải quyết cơ bản những vướng mắc, tạo điều kiện cho việc sử dụng đất, thực hiện quyền và nghĩa vụ được thuận lợi, đúng quy định của pháp luật.
Căn cứ Luật Đất đai năm 2003 và các hướng dẫn thi hành Luật, tính đến hết năm 2005, huyện Đại Từ đã lập quy hoạch, kế hoạch hoàn chỉnh về sử dụng đất đai giai đoạn 2005-2010 cho 31 xã, thị trấn. Kế hoạch sử dụng đất hàng năm được lập, điều chỉnh, bổ xung theo đúng quy định của pháp luật. Kế hoạch sử dụng đất đai từng công trình, dự án được đăng ký từ cấp xã; HĐND huyện thông qua tại kỳ họp cuối cùng trong năm và trình UBND tỉnh phê duyệt. Các quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được công khai tại trụ sở UBND các xã, thị trấn, các công trình dự án triển khai thực hiện đúng quy hoạch, không có trường hợp vi phạm quy hoạch, không có quy hoạch treo.
Tổng số dự án đầu tư từ năm 2006 đến hết năm 2007 phải giải phóng mặt bằng cho 55 công trình, dự án; diện tích đất đã thu hồi là 93,10ha. Số dự án đã được giao đất là 54 dự án; diện tích đất đã bàn giao cho các dự án là 74,61 ha, bằng 80% so với diện tích đất đã thu hồi (còn 18,49ha chưa bàn giao do chưa giải phóng mặt bằng xong thuộc tuyến đường sắt, đường bộ cải dịch của Dự án Núi Pháo). Các dự án đã đựơc giao đất đều sử dụng có hiệu quả, đúng mục đích, không có trường hợp nào vi phạm quy định về sử dụng đất đã được giao, được thuê…
Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một số tồn tại cần sớm khắc phục như huyện Đại Từ chưa thành lập được bản đồ quy hoạch, sử dụng đất chung của toàn huyện. Việc triển khai và thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất còn lúng túng, một số cơ sở chưa sâu sát trong việc lập kế hoạch sử dụng đất chi tiết. Công tác tuyên truyền pháp luật về đất đai ở cơ sở còn nhiều hạn chế, một số xã chưa công khai đầy đủ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai hàng năm…
Để khắc phục những tồn tại trên huyện đã đưa ra một số giải pháp: Tăng cường công tác tuyên truyền chính sách pháp luật về đất đai; thường xuyên tổ chức thực hiện tốt cáccuộc thanh tra, kiểm tra việc sử dụng đất của các đơn vị thuê đất, được giao đất trên địa bàn; phát hiện và xử lý nghiêm khắc đối với các trường hợp vi phạm như sử dụng đất sai mục đích, không đúng diện tích đất dược giao hoặc để đất quá lâu không sử dụng kể từ ngày được các cơ quan có thẩm quyền giao đất…
