So với nhiều địa phương khác trong tỉnh, huyện Đại Từ có diện tích mặt nước lớn, nếu được quan tâm và đầu tư đúng mức thì nguồn lợi thu được từ việc nuôi trồng thuỷ sảnđem lại cho người nông dân nguồn thu đáng kể. Tuy nhiên xét về tổng, người dân Đại Từ phát triển chăn nuôi thuỷ sản vẫn còn manh mún, theo hướng tự sản tự tiêu là cơ bản
Chỉ tính riêng diện tích nuôi trồng thuỷ sản ở các ao, hồ, đầm nhỏ của huyện Đại Từ đã là 485 ha (chưa kể kể diện tích các hồ chứa nước lớn như hồ Núi Cốc, Phượng Hoàng, Đoàn Uỷ, Gò Miếu, Vai Bành). Nắm bắt thị hiếu người tiêu dùng, một số hộ ở Đại Từ đã biết kết hợp phát triển chăn nuôi, trồng trọt theo mô hình kinh tế V.A.C đã cho thu nhập cao như gia đình ông Nguyễn Văn Hải, xã Tiên Hội; ông Đỗ Nam Thành, thị trấn Quân Chu; ông Vũ Hồng Tuấn, xã Tân Thái; ông Dương Công Nha, xã Cát Nê... Tuy nhiên, năng suất cá mới đạt khoảng từ 1,3-1,5 tấn/ha; sản lượng trên 850 tấn/năm.
Theo mục tiêu phấn đấu của huyện đến năm 2010, chuyển mạnh chăn nuôi thuỷ sản sang sản xuất hàng hoá, tăng thu nhập cho người lao động; nâng tỉ trọng giá trị sản xuất chăn nuôi thuỷ sản trong ngành sản xuất chăn nuôi, năng suất phấn đấu đạt bình quân từ 1,6-1,8 tấn/ha, sản lượng cá thịt đạt khoảng 1.000 tấn/năm... Liệu huyện Đại Từ có đạt được mục tiêu đề ra?
Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, trong 2 năm qua, huyện Đại Từ đã chỉ đạo các phòng chức năng quan tâm phát triển nghề chăn nuôi thuỷ sản. Huyện đã phối hợp với Trường cao đẳng Thuỷ sản, Trường đại học Nông-Lâm; phối hợp với UBND các xã, thị trấn tổ chức được 14 lớp tập huấn cho hơn 500 lượt người về kỹ thuật chăn nuôi cá nước ngọt theo hướng thâm canh và bán thâm canh; biện pháp phòng và trị một số bệnh thường gặp trong chăn nuôi cá; kỹ thuật chăm sóc cá giống mới; hướng dẫn nông dân áp dụng các biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp (IPM), hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, nhất là những vùng có diện tích thuỷ sản lớn như: Cù Vân, An Khánh, Vạn Thọ, Văn Yên... Thông qua các lớp tập huấn, đã giúp các hộ chăn nuôi cá nắm bắt được các kỹ thuật cơ bản, phòng, trị một số bệnh như trùng mỏ neo, đốm đỏ... cho cá. Ngoài việc duy trì các giống cá truyền thống như trắm, trôi, chép..., các địa phương đã bổ sung những giống cá mới cho năng suất cao, chất lượng thịt thơm ngon như cá lóc bông, rô phi dòng Gipf, chép lai ba máu... vào nuôi thả. Nguồn vốn để đầu tư phát triển chăn nuôi thuỷ sản chủ yếu là huy động trong dân, số còn lại là nguồn vốn vay từ các ngân hàng với tổng số vốn vay trong 2 năm là 550 triệu đồng.
Thế nhưng cho đến thời điểm này, nghề chăn nuôi thuỷ sản ở Đại Từ vẫn chưa trở thành nghề sản xuất chính, nên các hộ dân chưa thật sự đầu tư, số vốn vay mới chỉ đạt 55% kế hoạch vốn vay hàng năm và bằng 11% so với mục tiêu đến năm 2010. Huyện cũng đã xây dựng được mỗi năm từ 2-3 mô hình chăn nuôi cá ao, cá lồng, nuôi tôm càng xanh... song hiệu quả đạt được cũng không như mong muốn, nên chưa nhân được diện rộng. Ba mô hình nuôi cá lóc bông ở xã Tiên Hội do ảnh hưởng của thời tiết rét đậm, rét hại kéo dài, đã bị chết hàng loạt; mô hình nuôi tôm càng xanh ở xã La Bằng cũng không phù hợp với điều kiện về nguồn nước, thức ăn... nên cũng bị chết nhiều.
Chăn nuôi thuỷ sản chưa phát triển được ở Đại Từ là do một số nguyên nhân chủ yếu sau: Một số xã không chủ động được về nguồn nước nên ảnh hưởng không nhỏ đến chăn nuôi thuỷ sản. Hầu hết các xã, thị trấn chưa xây dựng được kế hoạch phát triển chăn nuôi thuỷ sản theo định hướng phát triển của huyện. Trong chỉ đạo thiếu quyết liệt, nhất là thực hiện chỉ tiêu tăng năng suất, chất lượng. Nguồn vốn của các ngân hàng cho người dân vay lãi suất còn cao, thời gian thu hồi vốn ngắn. Việc sử dụng hoá chất, thuốc trừ sâu bừa bãi trong sản xuất đã làm cho môi trường nước bị ô nhiễm, làm ảnh hưởng rất lớn đến kết quả nuôi trồng thuỷ sản. Trình độ người chăn nuôi còn thấp, chưa qua đào tạo nghề chăn nuôi thuỷ sản, phần lớn chăn nuôi theo kinh nghiệm là chính. Huyện chưa có đội ngũ cán bộ được đào tạo chuyên sâu về chăn nuôi thuỷ sản, đặc biệt là kỹ thuật chăn nuôi các loại thuỷ đặc sản...
Để đạt được những mục tiêu đến năm 2010 như đã nêu trên, ngoài khắc phục những nguyên nhân vừa kể đến, huyện Đại Từ đã và đang tiếp tục tổ chức các lớp tập huấn về chăn nuôi thuỷ sản cho đội ngũ khuyến nông cơ sở và các hộ nông dân đầu mối về chăn nuôi thuỷ sản theo hướng bán thâm canh và thâm canh (kế hoạch mỗi năm tổ chức từ 5-10 lớp tập huấn). Quan tâm, giúp đỡ phát triển các trang trại sản xuất tổng hợp theo mô hình V.A.C, mỗi năm từ 1-2 mô hình. Tiếp tục xây dựng các mô hình điểm để nhân diện rộng. Phát triển đa dạng các hình thức chăn nuôi thuỷ sản, chăn nuôi thuỷ đặc sản phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, nguồn nước... của huyện như nuôi ba ba, lươn đồng... Tăng cường công tác quản lý về chất lượng giống cá các loại ngay từ cơ sở. Huy động nguồn vốn trong dân và nguồn vốn vay tín dụng từ các ngân hàng để đầu tư đúng mức cho phát triển chăn nuôi thuỷ sản...
