Sau ba năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII (nhiệm kỳ 2006-2010), có thể thấy kết quả chuyển dịch cơ cấu kinh tế trên địa bàn Thái Nguyên rất chậm. Còn hai năm nữa mới tới đích, nhưng đây là thời gian tăng tốc quan trọng vì ba năm qua tốc độ chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong từng lĩnh vực đạt quá thấp so với mục tiêu cả nhiệm kỳ: công nghiệp-xây dựng đạt 20%, dịch vụ đạt 34% và nông-lâm nghiệp đạt 23%.
Như vậy, mục tiêu từ nay đến 2010 còn khá nặng, không dễ dàng thực hiện nhất là khi nền kinh tế đang khó khăn như hiện nay.
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII xác định mục tiêu tổng quát về tăng trưởng và cơ cấu kinh tế là: Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân cả nhiệm kỳ (2006-2010) đạt 12,5%, trong đó lĩnh vực công nghiệp-xây dựng tăng 16,5%, dịch vụ tăng 13%, nông-lâm nghiệp tăng 5,5%. Cơ cấu kinh tế đến năm 2010 chuyển dịch theo hướng: công nghiệp-xây dựng chiếm 45%, dịch vụ 38,5% và nông - lâm nghiệp chiếm 16,5%. Sau ba năm thực hiện, tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh đạt 11,69%, cao hơn so với giai đoạn trước. Nhiều chỉ tiêu đã đạt cao so với Nghị quyết đề ra như: xuất khẩu, thu ngân sách, thu nhập bình quân đầu người…
Về công nghiệp-xây dựng cũng đã chuyển dịch tăng dần theo từng năm nhưng còn thấp, ba năm qua, khu vực này mới tăng được 1,1%. Về dịch vụ cũng vậy, mặc dù tăng nhưng không đều giữa các năm nên gần hai phần ba nhiệm kỳ qua mới tăng được 1,2%. Khu vực nông - lâm nghiệp mặc dù giá trị sản xuất tăng, nhưng thực tế không lớn, ba năm qua cơ cấu kinh tế khu vực này giảm 2,33%. Qua đây có thể thấy, mặc dù nền kinh tế của tỉnh trong ba năm qua có tăng theo hướng công nghiệp hoá - hiện đại hoá, song sự chuyển dịch còn rất chậm so với mục tiêu Nghị quyết đề ra. Trong tổng thể cơ cấu kinh tế, các lĩnh vực mới chỉ chuyển dịch được từ 40% đến 60% Nghị quyết đề ra hàng năm và chỉ đạt khoảng 30% kế hoạch cả nhiệm kỳ.
Nguyên nhân chính được xác định là do việc bố trí cơ cấu đầu tư của tỉnh chưa tập trung theo hướng đầu tư lớn, hiệu quả. Các lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ chưa có những dự án đầu tư thực sự quy mô, hiệu quả cao. Việc đầu tư chủ yếu vẫn từ nguồn vốn Nhà nước và mang tính chất Nhà nước chưa huy động tốt nguồn đầu tư, hỗ trợ từ dân. Hơn nữa, nguồn vốn đầu tư còn nhỏ lẻ, phân tán, chưa tạo được sức mạnh tổng hợp trong từng lĩnh vực. Mấy năm gần đây cũng là quãng thời gian nguồn đầu tư của doanh nghiệp và các thành phần kinh tế trong và ngoài nước vào tỉnh mới bắt đầu khởi động. Mặc dù mức tăng trưởng kinh tế cao nhưng lại chủ yếu dựa vào nguồn đầu tư của các thành phần kinh tế, mà bản thân nguồn đầu tư này lại ít nhiều chưa mang lại hiệu quả, nên chất lượng tăng trưởng đạt thấp. Điều đặc biệt lưu tâm là chi phí trung gian trong các hoạt động sản xuất của tỉnh còn khá cao. Theo thông kê của các ngành chuyên môn thì chi phí trung gian trong lĩnh vực nông - lâm nghiệp - thuỷ sản bình quân là 40,5%, công nghiệp - xây dựng lên tới 75,5% và dịch vụ là 33,7%.
Trong điều kiện khó khăn, hạn chế về thời gian, nhưng phải hoàn thành nhiều mục tiêu quan trọng đề ra, đòi hỏi ngay lập tức tỉnh phải có những giải pháp tăng tốc hợp lý. Sau khi kiểm điểm, đánh giá tình hình, UBND tỉnh đã tổ chức họp với các ngành liên quan và triển khai thực hiện các nhóm giải pháp đặc biệt ngay từ những tháng đầu năm 2009 này.
Về phát triển công nghiệp, tỉnh thống nhất đảm bảo giá trị sản xuất toàn ngành hàng năm tăng trên 20%. Để đạt được điều đó, yêu cầu các ngành tập trung cùng tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, nhất là về các thủ tục đăng ký kinh doanh, cấp phép đầu tư, quản lý thuế, thuê đất, giúp các doanh nghiệp tiếp cận với các nguồn vốn vay nhằm mở rộng và phát triển sản xuất, kinh doanh. Các ngành chức năng thường xuyên kiểm tra, đánh giá tiến độ thực hiện các dự án, công trình trọng điểm trong lĩnh vực công nghiệp, đặc biệt là các dự án hoàn thành và đưa vào sản xuất trong năm 2009. Ngoài ra, cần quan tâm đẩy mạnh thực hiện các đề án về phát triển công nghiệp, làng nghề; thu hút các dự án đầu tư sản xuất công nghiệp có công nghệ tiên tiến, hiện đại, sử dụng nhiều lao động, nhằm giải quyết nguồn lao động dôi dư trong dân; đẩy mạnh triển khai quy hoạch các khu, cụm công nghiệp, nhất là các khu công nghiệp tiềm năng như: Nam Phổ Yên, Tây Phổ Yên, Yên Bình, Điềm Thuỵ…
Về dịch vụ, tập trung tháo gỡ khó khăn, khuyến khích các doanh nghiệp sớm đầu tư xây dựng các trung tâm thương mại, siêu thị trên địa bàn. Thông qua các chương trình xúc tiến thương mại, xúc tiến đầu tư, tạo điều kiện để các doanh nghiệp xuất khẩu của tỉnh tìm kiếm bạn hàng và cho ra đời các sản phẩm mới, chất lượng. Cùng với đó, thực hiện quy hoạch lại lĩnh vực dịch vụ tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, giúp nâng cao chất lượng kinh doanh, dịch vụ tiền tệ. Đối với lĩnh vực nông - lâm nghiệp, giải pháp đặt ra là đẩy mạnh phát triển hạ tầng nông nghiệp, nông thôn; đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu nội ngành theo hương tăng tỷ trọng chăn nuôi. Gia tăng củng cố hệ thống trung tâm, trạm, trại, nhất là củng cố bộ máy, cán bộ kỹ thuật cơ sở; quan tâm phát triển kinh tế hợp tác xã, phát triển các làng nghề truyền thống, xúc tiến thương mại mở rộng thị trường… Cùng với những giải pháp cho từng ngành, từng lĩnh vực, tỉnh cũng thống nhất thực hiện các giải pháp về giải phóng mặt bằng thu hút đầu tư và cải cách các thủ tục hành chính.
Đây có thể nói là giai đoạn nước rút đòi hỏi sự vào cuộc cao độ của các ngành, các cấp trong tỉnh. Mặc dù mục tiêu phía trước rất lớn nhưng hy vọng với tốc độ chuyển dịch cơ cấu kinh tế nhanh, mạnh ngay từ đầu năm, chúng ta sẽ cán đích thành công.
